Termiz Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti T120-guruh talabasi Shodiyev Ramziddinning O’simliklar oziqlanishi va o’g’it fanidan taqdimoti

МОЛИБДЕН. Молибден ўсимликларда аминокислоталар ва оқсил ҳосил қилишда нитратларнинг аммиакка айланиш жараёнида қатнашади. У фермент-нитратредуктаза таркибига киради. Молибден кислотали ва карбонатли тупроқларда ижобий натижа беради, пахта ҳосилдорлигини 3-3,5 сентнергача оширади, беда пичанининг сифати ва оқсил таркибини яхшилайди. молибден ўғит сифатида таркибида 53% молибден бўлган аммоний молибден қўлланилади.

Молибден уруғни намлаш йўли ва шунингдек, ўсимликларни биринчи озиқлантириш пайтида, гектарига 0,5 кгдан макроўғитлар билан аралаштирилиб қўлланилади. Молибден ўсимликларда азот алмашинувида ва бир қатор физиологик жараёнларда-фотосинтез, нуклеин кислоталар, пигментлар ва витаминлар синтезида иштирок этади. Ўсимликларда молибден етишмаслиги, уларнинг азотга бўлган эҳтиёжининг қондирилмаслигида ўз аксини топади. Бундай ҳолда дуккакли ўсимликларнинг илдиз туганаклари тараққий этмайди ва ўсишдан тўхтайди.

Барглари тўкилади ва яшил ранги йўқолиб оқара бошлайди. Ўсимлик маҳсулотининг 1 кг қуруқ массада 1 мг дан ортиқ молибден бўлса, айни маҳсулот одам ва ҳайвонлар учун зарарли ҳисобланади. Молибденли ўғит беда, илдиз мева, гулкарам, сабзавот ва рапс каби қишлоқ хўжалик экинлари учун анча ижобий натижалар беради.

Барглари тўкилади ва яшил ранги йўқолиб оқара бошлайди. Ўсимлик маҳсулотининг 1 кг қуруқ массада 1 мг дан ортиқ молибден бўлса, айни маҳсулот одам ва ҳайвонлар учун зарарли ҳисобланади. Молибденли ўғит беда, илдиз мева, гулкарам, сабзавот ва рапс каби қишлоқ хўжалик экинлари учун анча ижобий натижалар беради.

Молибден танқислиги натижасида ўсимликларнинг баргларида сариқ доғларнинг пайдо бўлиши, дуккаклиларда еса баргларнинг ёппасига хлороз касаллигига учраши, бодрингларда барг чеккаларининг хлорози, барглар ривожининг пастлиги ва барг пластинкаларининг буралиб сўлиши, барг чеккаларининг қуриши ва уларнинг юқорига қараб буралиши каби белгилар пайдо қилади.

Молибден молекуляр азотнинг фиксациясини таъминловчи микроорганизмлар учун жуда зарур. Дуккакли ўсимликлар илдизидаги бактероидлардаги нитрогеназа ферментининг фаол марказига мис киради ва бу ферментнингфаоллигини кучайтиради. Нитратларнинг ўзлаштирилиши тизимида иштирок этувчи нитратредуктаза ферментининг хам таркибига киради. Агар тупроқда молибденнинг миқдори жуда кам бўлса тўқималарда нитратлар тўпланиб қолади, дуккакли ўсимликларнинг илдизида туганак бактериялар ривожланмайди. Ўсимликларнинг ўсиши издан чиқади пояси ва барг пластинкалари деформацияланади.