Termiz Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti T120-guruh talabasi Shodiyev Ramziddinning O’simliklar oziqlanishi va o’g’it fanidan taqdimoti

Ўсимликларда ўртача 0,00002 фоиз ёки 0,02 мг/кг қуруқ массага тенг. Бу элемент кўпроқ дуккакли ўсимликларга зарур бўлиб, туганак бактерияларни кўпайтиришни таъминлайди. В12 витамини таркибида кобалт кўп учрайди. Бу витаминни фақат бактероидлар синтез кўпаяди. У молекуляр азотнинг фиксациясида иштирок этади. Кобалт азот ўзлаштиришга, хлорофиллнинг миқдорини оширишга таъсир этади. Агар тупроқда кобалтнинг миқдори 2,5-4,5 мг/кг бўлса, етарли ҳисобланади. Ўғит сифатида ишлатиш учун кобалт сулфат тузи тавсия этилади.

Кобалт 1 кг тупроқда 0,12-6 мг дан кам бўлганда, тупроқда ўстириладиган ўсимликлар ўғитга танқислик сезади. Кобалтли ўғитлар таъсири кўпроқ вегетация методи ёрдамида (идишларда) ўрганилган бўлиб, 1 с картошка уруғи 0,05% ли 2 л кобалт эритмаси билан ишланганда, 6-8 сентнергача қўшимча ҳосил олиш мумкин эканлиги исботланган. Бу ўғит дуккакли ўсимликларнинг ҳаво азотини ўзлаштириш жараёнини яхшилайди.

РУХ. Рух тупроқда фосфатлар карбонатлар, сулфидлар, оксидлар ва силикатлар таркибида бўлади. Ўсимликларга катион (Zn+) шаклида ўтади.

РУХ. Рух тупроқда фосфатлар карбонатлар, сулфидлар, оксидлар ва силикатлар таркибида бўлади. Ўсимликларга катион (Zn+) шаклида ўтади.

Рух дуккакли ва ғалласимонларнинг ер усти қисмларида 15-60 мг/кг қуруқ масса ҳисобида бўлади. Ўсимликларни ёш органларида кўпроқ тўпланади.

Рух ўсимликларнинг модда алмашинувида фаол иштирок этади. Гликолиз жараёнида иштирок этувчи ферментлар (гексокиназалар, енолазалар, триозофосфатдегидрогеназалар, алдолазалар) учун зарур ҳисобланади.

Рух карбонгидраза ферментини фаоллаштиради, натижада бу фермент Н2СО3, С02 + Н20 реакциясида иштирок этади ва С02 нинг фотосинтез жараёнида фойдаланилишига ёрдамлашади. Триптофан аминокислотанинг ҳосил бўлишида иштирок этади ва шу орқали оқсилларнинг ва фитогормон - индолил сирка кислотанинг синтезида иштирок этади.

БОР. Бор жуда кўп ўсимликларнинг ўсиш ва ривожланиши учун зарур элемент хисобланади. Айниқса, зиғир, рангли карам ва қанд лавлаги ўсимликлари бор бўлмаган озуқали эритмада тез зарарланади ва қуриб қолади (2-расм). Умуман, икки паллали ўсимликлар борни бир паллалиларга нисбатан купроқ талаб этади.