Termiz Davlat Universiteti Tabiiy Fanlar Fakulteti geografiya ta'lim yo'nalishi 2-kurs 220-guruh talabasi musurmonqulov eralining o'zbekiston geografiyasi fanidan taqdimoti

Asosiy vazifa esa, davlatimiz rahbari ta'kidlaganlaridek, iqtisodiyotda tub tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish hisobidan sanoatni jadal rivojlantirish va yalpi ichki mahsulotda uning ulushini 2030-yilda 40 foizga yetkazish, energiyani tejamkor zamonaviy texnologiyalarni keng joriy etish evaziga yalpi ichki mahsulot uchun sarflanadigan energiya hajmini taxminan 2 barobar qisqartirishga erishishdir.

Buning uchun sanoat sohasini modernizatsiya qilish va tarkibiy o‘zgartirishlar orqali rivojlantirishni ta'minlovchi quyidagi dasturlar ijrosi amalga oshirilishi zarur

28. O'zbekiston tabiiy sharoiti va resurslarni iqtisodiy geografik jihatdan baxolash

Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‘ng tabiiy boyliklardan foydalanishning iqtisodiy mexanizmlari ishlab chiqilgan bo‘lib, ularga amal qilish zarurati ekologik va iqtisodiy vaziyatdan kelib chiqmoqda. Tabiatdan foydalanish mexanizmi bozor munosabatlariga o‘tish sharoitida quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi: a) tabiat resurslaridan foydalanishning pulliligi; b) tabiatni muho­faza qilish faoliyatini iqtisodiy rag‘batlantirish tizimi; d) atrof-muhitni ifloslantirganlik uchun jarima to‘lovi; e) tabiiy resurslar­dan foydalanish bozorini vujudga keltirish; f) tabiatdan foydala­nish bo‘yicha narxlarni takomillashtirish va boshqalar.

Tabiat resurslaridan foydalanishning pullik tizimiga o‘tish bozor iqtisodiyoti uchun eng zaruriy tamoyil hisoblanadi.

Sanoat korxonalarini loyihalashda amaliy geografiyaning tad­qiqot usullaridan keng foydalaniladi. Bu borada tog‘ yonbag‘irlari va vodiylarining tabiiy-geografik xususiyatlari, ayniqsa, suv va iqlimiy omillar, gruntlarning fizik hamda kimyoviy xossalari e’tiborda bo‘ladi. Tog‘ vodiylarining mahalliy shamollari odatda soy yoki daryo oqimining yuqori qismidan boshlanib, uning etagi tomon harakatlanadi. Shamol havodagi barcha chang va chiqindilarni olib ketadi, agar tog‘ vodiysida sanoat korxonalari mavjud bo‘lsa, ularning havoga chiqargan chiqindilarini vodiy bo‘ylab yoyadi, oqibatda atrof-muhit ifloslanadi. Bundan shunday xulosa chiqarish mumkinki, tog‘ vodiylariga sanoat korxonalarini joylashtirishda mahalliy shamollar harakati albatta e’tiborga olinishi lozim, sanoat ishlab chiqarishida chiqindisiz yoki yopiq siklli texnologiyaning tatbiq etilishi maqsadga muvofiq. Shuningdek, korxonalar yer usti va yerosti suvlarini turli oqava suvlar bilan ifloslaydi, bu hodisa ham diqqat-e’tiborda bo‘lishi darkor.