Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev nomidagi «Geografiya»

 
b) Masofani tovushning tarkalish terzligiga asoslanib aniklash. 
Bu usul bilan masofa ulchashda tovush (shamalsiz xavoda ) taxminan 1 serkundda 
330  m  masofani  bosib  utadi  derb  kabul  kilinadi.  Vir  nukta  bilan  ikkinchi  nukta 
orasidagi  masofani  tovush  yordamida  aniklash  uchun  plan  oluvchi  kishi  miltik 
otilganda tutun yoki ut chikkan vakt bilan miltik tovushi ertib kerlgan vakt orasidagi 
serkundlar soni t-ni aniklaydi shunda: Dq330x t buladi. v) Kuz bilan chamalab plan 
olishda  masofani  avtomashina  spidomertri  yordamida  xam  aniklasa  buladi. 
Vilosiperd  bulsa  maxsus  odomertr  dan  foydalaniladi.  Odomertr  -vilosoperd 
gildiragining  ma'lum  masofada  nercha  marta  aylanganligini  merxanik  ravishda 
xisoblaydigan asbobdir. 
G) Oddiy dalnomerr bilan masofa ulchash, D) Binokl (durbin) bilan masofa ulchash,
 
 
ER)  Millimertrlarga  bulingan  chizgichdan  foydalanib  masofa  ulchash,  J)  Maktab 
uglomerrining  dalnomerri  bilan  masofa  ulchash  ,    3)  Bervosita  kadamlab  xam 
ulchash mumkin.