Termiz davlat universiteti metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish asoslari

«O’lchashlar majmui»-6ir
necha nomdosh kattaliklarni bir vaktda 
utkazipadigan o’lchashlar, bunda kattaliklarning izlanayotgan kiymatlari bu 
kattaliklarining turli birikmalarini o’lchashda olinadigan tenglamalar tizimini 
yechish yuli bilan aniklanadi. 
«O’lchash ob’ekti»-bnr
yoki bir nechta ulchanadigan kattaliklar bilan 
tavsiflanadigan jism (tizim, jarayon, xodisa). 
«O’lchash
 
sodsasshfan va texnikaning biror sohasiga xos va o’zining 
xususiyatlari bilan ajralib turadigan katgaliklarni o’lchashlar majmui. 
«O’lchash 
turi»-o’lchashlar sohasining o’ziga xos xususiyatlarga ega va 
ulchanadigan kattaliklarning bir jinsligi bilan ajralib turadigan qismi. 
«O’lchash usuli
»-o’lchashlardan foydalanib, ulchanadigan kattalikni uning 
birligi bilan solishtirish usuli yoki usullari majmui. 
«Kattalik
»
deb sifat tomonidan kupgina fizikaviy ob’ektlarga (jarayon, 
tizim) nisbatan umumiy bulib, mikdor tomonidan xar bir ob’ekt uchun xususiy 
bulgan xossadir. Masalan: massa kattaliginp olsak, u barcha narsalarda (daftar, 
kalam, odam va boshkalar) mavjud, lekin ularning massasi x.ar xil.
Xozirgi paytda respublikamizdagi o’lchash vositalarida 200 dan ortiq 
kattaliklarni o’lchash mumkin
. 
O’lchash sohalari 
Asosiy O’lchash'sohalariga quyidagilar kiradi: 
1.
 
Geometrik kattaliklar -burchak, uzunlik, yuza, xajm va xokazolarni 

---

31 
o’lchash; 
2.
 
Mexanik kattaliklar -massa, kuch, mustaxkamlik, cho’zilish, bosim va 
xokazolarni o’lchash; 
3.
 
Moddalarning okimi, xajmi, satxi va xokazolarni o’lchash; 
4.