Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

FREZALASH DASGOHI

Frezalash dasgohi universal stanok bo‘lib, uning yordamida tilish, tirnoq chiqarish ishlari bajariladi, quloq, chok, konish, zakrov va boshqalar ochiladi. Frezalash dasgohida bajariladigan ishning turiga qarab unga mos keskichlar (frezalar) ishlatiladi . Frezalash dasgohining asosiy qismlari stanina 1, support 2, ish stoli 4, shpindel shkivi 9, almashinuvchi shpindel 5 dan iborat Stanina frezalash dasgohining asosiy tutkich uzeli bo‘lib,, uning yunaltiruvchilari 8 bo‘ylab vint 3 yordamida support yuqo-riga yoki pastga qarab suriladi. Support o‘zi bilan birga shpin-delni suradi. Shpindelning yuqori qismi ish stolidan chiqqan bo‘lib, unga har xil frezalar o‘rnatiladigan almashinuvchi shpindel o‘rnatiladi. Shpindel shkivi harakatni . tasma 10 orqali elektr dvigateldan oladi.

Almashinuvchi shpindelning yuqori qismi kronshteyn 6 ga o‘rnatilgan podshipnikka kirib turadi. Frezalash ishlarini ba-jarishda ish stoli ustiga yo‘naltiruvchi lineyka 7 o‘rnatiladi. Yo‘naltiruvchi lineyka (35-rasm) ikki qismdan iborat bo‘lib, ular o‘zaro xomut yordamida biriktirilgan bo‘ladi. Yo‘naltiruv­chi lineykaning shpindel markaziga nisbatan siljishiga qarab frezalar ishlanuvchi yog‘ochga turlicha botib, har xil chuqurlik-dagi o‘yiqlar hosil qiladi.
Frezalash dasgohida ishlash vaqtida quyidagi xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qnlish talab etiladi:
1. Frezalash vaqtida frezalanadigan yog‘och materialni ishdan chiqarib (ortiqcha o‘yib) qo‘ymaslik uchun yo‘naltiruvchi lineyka-larni mahkam va aniq o‘lchamda o‘rnatish talab etiladi. Yo‘nal­tiruvchi lineykaning aniq o‘rnatilganligini tekshirish uchun oldin biror keraksiz taxtani frezalab ko‘riladi.
2. Tirnoq chiqarish va quloq ochishda frezalar orasiga qo‘yi-ladigan halqalarni aniq tanlash kerak. Moye halqalar tanla-nib frezalar o‘rnatilgandan so‘ng biror keraksiz taxtani fre­zalab ko‘rib, reja bo‘yicha frezalanganligi tekshiriladi yoki andaza yordamida tekshirib olinadi.
3. Frezalash vaqtida qo‘lni frezalarga yaqin tutmaslik kerak.
4. Stanok ishlab turgan vaqtda ish stolini arralashda hosil bo‘lgan to‘pondan tozalamaslik, yo‘naltiruvchi lineykani yshgasozlamaslik kerak. Bu ishlar stanok to‘xtatilgandan so‘ng baja-rkladi.
5. Frezalash vaqtida taxta materialni frezaning aylanish yo‘nalishiga (kesish harakatiga) qarama-qarshi surish kerak. Aks holda taxtani yo‘naltiruvchi lineykaga jips tutib surish og‘irlashadi. Bu esa frezalashning bir tekis chiqmasligiga sabab bo‘ladi.