Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

Ishni bajarish uchun zarur jixozlar,materiallar va asboblar:
Chilangarlik asboblari (Bolg’a,srra,zubila,ombur,yassi jag’li ombur,dumaloq lag’li ombur,sim zagatovkalar,kantrol o’lchov asboblari ) va amaliy ishlarning ish chizmalari,chilangarlik tiskilari moslamalar.
.
Amaliy ishni bajarishdagi hisobatlarga quyidagilar kiritiladi:
1. Chilangarlik omburlari turlari tuzilishi, ishga sozlash ,ishlatish usullari.
2. Simlardan tayyorlanadigan buyumlarning eskizi va texnik rasmi haqida ma’lumot berish.qirqish ,bukish,to’g’rilash,ulardan foydalanish usullari mavzulari boyicha refarat tayyorlash.
3. Chizgich, Knopkani chiqarib olish asbobi tayyorlashni amaliy bajarish.
Mustaqil ta'lim uchun topshiriqlar
Egov turlari va ulardan foydalanish.Chilangarlik asboblarini charxlash ketma-ketligi.


Nazorat uchun savollar:
1.Chilangarlik omburlari turlari tuzilishi, ishga sozlash usullarini aytib o’ting?
2. Simdan zagatovkalar tayyorlashda bukish ,to’g’rilash va rejalash usullari haqida malumot bering?
3.Chizgich , Prujina, Otvyortka tayyorlashda qanday ish ketmaketligi bajariladi?
Amaliy mashg‘ulot
Simdan tayyorlanadigan buyumlar
Mavzu: Prujina tayyorlash
ISHNI BAJARISHDAN MAQSAD.
1. Prujina tayyorlashda chilangarlik asboblari va moslamalari bilan ishlashni о‘rganish.

2. 
   Prujina tayyorlash uchun material tanlash.
   
3. 
   Prujina tayyorlashda xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
   
4. 
   Prujina tayyorlashning ish chizmasini chizish.
   

ISHNI BAJARISHGA DOIR MA’LUMOTLAR.
Prujinalar geometrik kо‘rinishiga qarab silindrik, konusaviy va spiral shaklidagi prujinalarga, ishlashiga qarab, chuzilib ta’sir etadigan va buralib ta’sir etadigan prujinalarga bо‘linadi.
Silindr shaklidagi prujina ikki xil о‘lchanadi. Agar pruji­na shtakka yoki sterjenga kiygiziladigan bо‘lsa, uning ichki diamet­ri о‘lchanadi, prujina yasalgan vaktda unga loyiq diametrli opravka tanlash uchun ham prujinaning ichki diametrini bilish kerak. Agar prujina truba ichiga yoki biror teshikka joylashadigan bulsa, uning tashqi diametri о‘lchanadi.
Prujina tayyorlashda uning qadamini hisobga olish zarur. Prujinaning qadami va uning uzunligi bir-biridan farq qiladi.
Prujinaning radami deyilganda, ikkita о‘ramining prujina 5'1 li buyicha о‘lchangan о‘rta chizik, о‘qlari orasidagi masofani, boshqacha qilibaytganda, prujina erkin xolatda turganda bitta о‘ramning boshi bilan uchi о‘rtasidagi masofani tushunamiz.
Prujinaning uzunligi deyilganda, lrujinaning uchlari ora­sidagi masofani tushunamiz.
Prujina tayyorlash uchun qо‘yidagi formulani keltiramiz:
bu yerda-L — simning uzunligi;
D — prujinaning urtacha diametri; p — prujinaning о‘ramlar soni; R — kuch;
. d — simning diametri. £_ prujina radiusi; G — bir uramga tugri keladigan kuch. t — bitta о‘ramning uzunligi Prujinaning о‘ramlar sonini hisoblaganda uning faqat ishlaydigan о‘ramlarigina sanaladi. Siqilib ta’sir etadigan va uchlari sikilmay qoldirilgan prujinaning ishlaydigan о‘ramlari sonini aniqlaganda о‘ramlarning umumiy sonidan ikkita о‘ramini, ya’ni prujinaning har tomonidan bitta о‘ramini chiqarib tashlash kerak.
Prujina о‘ramlari va ularning kо‘rinishlari rasmda kо‘rsatilgan.