Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

Ishni bajarish tartibi

№	Ish ketma ketligi	Ish eskizi	Asboblar		Jixoz va moslamalar
			O’lchov	Ish
1	Mos yog’och tanlash va markazga o’rnatish		Lineyka	Dast arra, to’qmoq	TSD-120 tipidagi stanok, vilka patron
2	Yog’ochni L+20 uzinlikda diametrini D keltirib yo’nish			Yo’nuvchi iskana	------|-----
3	L+10uzunlikga keltirib yo’nish,dastaning o’ng va chap qismini hosil qilish		----|----	Yo’nuvchi qirquvchi iskana	- ----|----
4	Hoshiyalash			Kuydirgich yog’och pona	----|----
5	Pardozlash va qirqib tushirish		Lineyka	Jilvir qog’oz qirquvchi iskana	----|----

NAZORAT SAVOLLARI.
1.Yo g’ochzagotovka tokarlik dastgohiga qanday qilib o’rnatiladi?
2.Silindirsimon sirtlarga xomaki ishlov berishdagi yo’nish usullarini ayting va ko’rsatin ?
3. Silindirsimonyog’och zagotovkalarga oxirgi ishlov berishdagi ish usullarining xususiyatini tushuntiring va ko’rsating ?
4.Nazorat- o’lchov asboblari bilan tsilindrsimon sirtlarini o’chashning usullarini tushuntiring va ko’rsating?
5. Silindr shaklidagi detalni yasashning 1- jadvaldagi chizmalari va texnologik xartasini tushuntiring


Аmaliy mashg’ulot


MAVZU: BLOKLAR


ISHNI BAJARISHDAN MAQSAD:

1.Tslindr shakldagi detallarni yo’nish xomaki ishlov berish markazlar orasida o’rnatish .

2.Tayyorlangan detallarga pardozlash ishlarini bajarishni o’rganish .
3. Ishlash vaqtida xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
4 .Blokni ish chizmasini chizish .


Ishni bajarishga doir ma’lumotlar

Bloklar akatsiya,tut,o’rik,tol,chinor kabi quruq yog’ochlardan tayyorlanadi. Bloklar o’q o’tkazish uchun tanlangan yog’och ryumkapatronga o’rnatilib, ikkinchi uchi orqa bobka markaziga qadaladi. Yo’nish kerak o’lchamgacha olib borilgandan so’ng bloklar rejalanadi. Rejalashda blok qalinligi va qirqim chiziqlari ketma- ket rejalab boriladi.blok ariqchalari ochilib pardozlangandan kein qirqib tushiriladi. Qirqish qirqim chizig’I boyicha tik olib borilib, yog’och diametric 10mm yoki undan kichikroq o’lchamga keltirib oyiladi va markaz o’rniga diametric 5mm lik parma o’rnatilib parmalanadi.

G’altak, naycha, cho’t danaklari ham blok tayyorlash ketma-ketligida olib boriladi


Ishni bajarish tartibi

№	Ish ketma-ketligi	Ish eskizi	Asboblar		Jixoz va moslamalar
			O”lchov	Ish
1	Blokka mos yog’och tanlash va patronga o’rnatish		Leniyka	Dasta arra bolta tuqmoq	TSD-120 tipideagi stanok patron ruyumka
2	Yog’och diametrini Dga keltirib yunish va silliqlash		Shtangen tserkul	Yo’nuvchi va qirquvchi iskana	TSD-120 tipideagi stanok patron ruyumka
3	Bloklarni rejalash		Leniyka qalam	Qirquvchi iskana	TSD-120 tipideagi stanok patron ruyumka
4	Blok ariqchalarini ochish			Qirquvchi iskana	TSD-120 tipideagi stanok patron ruyumka
5	Parmalash			5 parma	Orqa babka
6	Pardozlash va qirqib tushirish			Jilvir qog’oz va qirquvchi iskana

NAZORAT SAVOLLARI.

1. 
   Yog’ochga ishlov beriladigan tokarlik dastgohida ishlashda zagotovkaga qanday talablar qoyiladi.
   
2. 
   Yog’och zagotovka tokarlik dastgohiga qanday qilib o’rnatiladi.Kinematik sxema boyicha yog’ochga ishlov beriladigan tokarlik dastgohining ishlash printsipini aytib bering.
   
3. 
   Keskichning turlari va ularning vazifalarini bilasizmi.
   

Аmaliy mashg’ulot


MAVZU: SHAKLDOR XONTAXTA YOG’OCH


ISHNI BAJARISHDAN MAQSAD:
1.Tslindr shakldagi detallarni yunish xomaki ishlov berish markazlar orasida o’rnatish .
2.Tayyorlangan detallarga pardozlash ishlarini bajarishni o’rganish .
3. Ishlash vaqtida avfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
4 . Shakldor xontaxta yog’och ish chizmasini chizish .


Ishni bajarishga doir ma’lumotlar

Xontaxtalar to’g’ri to’ryburchak yoki yumaloq shaklda tayyorlanib, ularning oyoqlari ko’pincha shakldor qilib yo’nish yo’li bilan stanokda tayyorlanadi.Shakldor oyoqlar tayyorlash uchun unga mos quruq yog’och olib, uni talab etilgan o’chamda kvadrat shakliga keltirib randalanadi. Oyoqlarga yon yog’och o’rinlari rejalanib parmalash yoki oyish yo’li bilan uchlar ochilgandan

so’ng stanokka o’rnatiladi va yo’nib kerakli shaklga keltiriladi.
Shakldor oyoqlar, ko’pincha, sifatli, tabiiy guli chiroyli bo’lgan yog’ochlardan tayyorlanadi. Shuning uchun bunday yog’ochlardan tayyorlangan oyoqlar jilvirlangandan so’ng payraxa bilan silliqlab jilolanadi va lok yoki politur surtilib pardozlanadi. Bu vaqtda xontaxtalar xam shu jinsdagi yog’och materialdan tayyorlanib, ular ham loklanadi yoki politurlanadi.
Xontaxtalar va oyoqlari tabiiy guli chiroyli bo’lmagan yogo’lardan tayyorlansa pardozlash boyash bilan tugallanadi.


Ishni bajarish tartibi

№	Ish ketma-ketligi	Ish eskizi	Asboblar		Jixoz va moslamalar
			O’lchov	Ish
1.	Oyoqqa mos yog’och tanlash va randalab o’lchamga keltirish		Lleniyka guniya xatkash	To’qmoq	Verstak TSD-120 markali stanok
2.	Yog’ochni markazga o’rnatish		Leniyka qalam	Yunuvchi va qirquvchi iskana	TSD-120 markali stanok
3.	Xomaki yunib yog’och diametrini D ga keltirish va rejalash		Shtangen tserkul	Yunuvchi va qirquvchi iskana	TSD-120 markali stanok
4.	Pardozlash va stanokdan tushurish			] Jilvir qog’oz	TSD-120 markali stanok

NAZORAT SAVOLLARI.

1. 
   Shakldor oyoqlar qanday yog’ochlardan tayyorlanadi?
   
2. 
   Shakdor oyoqlarni pardozlashda qanday ishlar bajariladi?
   
3. 
   Shakldor oyoqlar tayyorlashda qanday xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish kerak?
   
4. 
   TSD-120 dasgohida oldingi bobkani м aytib bering?
   

FOYDALANILGAN ASOSIY DARSLIKLAR:

1 L.N.Kreyndlin Yogochsozlik ishlari.-T.: «O’qituvchi» 1976.-3846.

2 N.I.Makienko Slesarlikdan amaliy ishlar.-T.: «O’qituvchi» 1992.-240 b
3. S.Maxkamov O’quv ustaxonalarida o’tkaziladigan amaliy mashgulotlar.-T.,' «O’qituvchi» 1982.-1986.
4.J.Ramizov O’quv ustaxonalarida amaliy mashgulotlar.-T.: «O’qituvchi» 1990.-1706.

5..Xudyakov Yog’ochga ishlov berish dastgoxlari.-T.: «O’qituvchi» 1983.-204 b.

.
6.R.Shermuxammedov, S.S.Yaxyaev, A.E.Parmonov Kasb ta‘limi praktikumi (Chilangarlik).-T.: «Iqtisod-Moliya» 2008.-60 b.

Qo’shimcha adabiyotlar:

1. A.F.Antonov O’quvchilar Mehnat’ ta‘limini boshkarish.-T.: «O’qituvchi» 1993.-806.

2.www.vta.ru
3. .www.mvd.u
4.www.ZYONET u


TAYYORLANADIGAN BUYUMLARNИ TEXNOLOGIK XARITALARDAN NA'MUNALAR







KIRISH
Fan va texnikaning elektr energiyasi ishlab chiqarish, uni o‘zgartirish, taqsimlash va ishlatish masalalari bilan shug‘ullanadigan sohasi elektrotexnika deyiladi.
Elektr energiyasi ishlab chiqarish uchun quvvatli turbina va elektr generatorlar talab qilinadi. Ular elektrotexnika sanoati korxonalarida yaratiladi. Shu korxonalarda elektr energiyani mexanikaviy va boshqa turdagi energiyalarga aylantiradigan elektr dvigatellari, elektr bilan qizdirish pechlari va asboblari, yoritish apparatlari, elektr texnologik qurilma va shunga o‘xshash tuzilmalar ishlab chiqariladi. Elektr energiya-sini uzoq masofaga uzatish va uni iste’molchilar — zavodlar, shaxta, qurilish, turar joy va hokazolar orasida taqsimlash uchun elektr podstansiyalari quriladi, elektr uzatish liniyalari barpo qilinadi.
O‘zbekiston xalqi oldiga mamlakatni butunlay elektrlashtirishni amalga oshirish vazifasini qo‘ydi. Bu vazifa muvaffaqiyatli bajarilmoqda. Yuzlab yangi issiqlik va gidroelektr stansiyalari qurilmoqda, energetik sistemalar yaratilmoqda.
Hozirgi vaqtda elektr xalq xo‘jaligi va turmushga singib ketgan. Endilikda elektrotexnika asoslarini bilish har bir kishiga (ishchi, injener, vrach va qishloq mexanizatoriga ham) zarur bo‘lib qoldi. Elektrotexnik bilimlar O‘zbek Armiyasi saflarida xizmat qiluvchilar uchun ham kerak.
Elektrotexnika materiallarini tanlash va ularga ishlov berish, elektr o‘lchashlarni bajarish, elektr apparatura, transformator va elektr mashinalarni montaj qilish va ularga qarash, akkumulyator va elektr toki to‘g‘rilagichlarini ishlata bilish — elektrotexnikani o‘qishda o‘rganiladigan masalalarining uncha katta bo‘lmagan doirasi ana shulardir. O’quv qo‘llanma bo‘lgan bu kitobda shu masalalar qarab chiqi ladi.
Kitobda bundan tashqari maxsus «Benzin — elektr agregatlari» bo‘limi ham bor, bu bo‘lim «elektrik» ixtisosligi bo‘yicha kadrlar tayyorlaydigan boshlang‘ich harbiy-texnika mashgulotla-rida o‘rganiladi.
Bu qo‘llanmadan foydalanishda nazariy ma’lumotlar juda qisqa bayon qilinganligini e’tiborga olish kerak. Shuning uchun bundagi tekst materiallarini to‘ldiruvchi jadval va rasmlar katta ahamiyatga ega. Jadvallarda elektrotexnika materiallari va buyumlari, elektr asboblari, apparatlari, mashinalarining texnikaviy xususiyati (xarakteristika)lari berilgan, ularning asosiy xossalari va ishlatilish sohasi ko‘rsatilgan. Rasmlarda elektr texnikasining tuzilishi va u bilan muomala qilish usullari mufassal ko‘rsatilgan.
Qo‘llanmada amaliy ishlarni bajarishga doir instruksiya ko‘rsatmalari mavjud. Bu ko‘rsatmalar uskunalarni mustaqil tanlay bilishga, ba’zan mustaqil elektr sxema tuzishga mo‘ljallangan. Amaliy ishlarni bexato bajarish uchun eng avval unga oid nazariy material va jadval hamda rasmlarni o‘rganish kerak. Elektr zanjirlarni yig‘ish, tajribalar o‘tkazish, olingan natijalarni hisoblashda amaliy ishni bajarish tartibiga oid ko‘rsatmalarga qat’iy rioya qilish kerak.
Savol va mashqlarni tuzishda yetishmaydigan ma’lumotlarni tanlashda mustaqillik va ziyraklik ko‘rsatish nazarda tutilgan. Shuning uchun savollarga javob berish va mashqlarni bajarishda asosiy tekstdan tashqari jadvallardagi spravochnik ma’lumotlaridan foydalanishni ham bilish zarur.
Ilovada elektr sxemalari va chizmalari uchun shartli grafik belgilashllr jadvali berilgan. Bu jadvaldan qo‘llanmaning barcha bo‘limlarini o‘rganish davomida foydalaniladi.