Termiz davlat universiteti iqtisodiyotva menejment kafedrasi

Masalaning yechimi.
QQS bo’yicha soliq summasining o’zgarishi:KKS = Qx – Qp = 4519.4 – 441.6 = 16.8 mlrd.so’m
O lik bazaning o’zgarishi hisobiga:KKS(b) = ( Bx - Br ) Sr = ( 2292 – 2312.1 ) 0.191 = -3.839 mlrd.so’m.
Soliq stavkasi o’zgarishi hisobiga: KKS(s) = ( Sx - Sr ) Bx = ( 0.20 – 0.191 ) 2292 = 20.6 mlrd.so’m.
Ma’lumotlarning tahlili shuni ko’rsatadiki, qo’shilgan qiymat bo’yicha soliq summasining o’zgarishi faqat soliq stavkasining o’zgari-shi hisobiga (16.8 = -3.839 + 20.6 ) amalga oshadi.
Byudjet dinamikasi va daromadlar darajasi hamda makroiqtisodiy ko’rsatkichlar o’rtasidagi bog’liqlikni o’rganishda statistik usullardan foydalaniladi. Masalan, statistikani indeks usuliga to’xtalamiz.
Agar davlat byudjeti daromadlari boshlang’ich darajasini U0 bilan, unga ta’sir etadigan omillarni – Ja, Jb, Jv, Jg, Jd bilan belgilasaq daromadlarning shu omillarning o’zgarishini hisobga olgan holdagi darajasi quyidagicha hisoblanadi:
Y1a = Y0 Ja .Y1ab = Y1a Jb .Y1abv = Y1ab Jv. Y1abvg = Y1abv Jg
Y1abvgd = Y1abvg Jd
Bu tengliklardan foydalanib, ayrim omillar hisobidan davlat byudjeti daromadlarining o’zgarishi quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:
Ya = Y1a - Y0 Yb = Y1ab - Y1a Yv = Y1abv - Y1ab Yg = Y1abvg - Y1abv
Yd = Y1abvgd - Y1abvg
SHunday qilib, byudjet daromadlarining umumiy mutlaq o’zgarishi teng:
Y = Ya + Yb + Yv + Yg + Yd
Amaliyot darslarida talabalarni moliyaviy hisoblash usullari va sta-tistik ko’rsatkichlarning qo’llanishi va hisoblash texnologiyasi bilan ta-nishtiriladi.
Moliyaviy operatsiya va bitimlarda vaqt omili asosiy o’rinni egal-laydi. Pulning oshgan qiymati, odatda, sodda va murakkab foizlarda hi-soblanadi:
S = P + Pin yoki S = P + ( 1 + in)
Bu yerda, S – pulning oshgan qiymat summasi,
P – boshlang’ich summasi, n – foizning davrlar soni, i – foiz stav-kasi, 1+in – boshlang’ich summani ko’paytiruvchi miqdori.
Masala 1.5 mln. so’m 2 yilga 15% stavkasi bilan berilgan. Pulning oshgan qiymati summasi aniqlansin.
S = P + Pin = 5+5 0.25 2 = 7.5 mln.so’m
S = P + (1 + in)= 5 (1 + 0.25 2) = 7.5 mln.so’m
Agar qarz muddati bir yildan kam bo’lsa, oshgan qiymati quyidagi formula bilan hisoblanadi:
ti
S = P 1 + t i yoki S = P ( 1 + di )

Bu yerda : ti – qarz kunlar soni;

d – qarz kunlari hissasi.
Oshgan qiymat dekursiv usul bilan chegaralanmasdan, rekursiv usullardan foylaniladi:
bu yerda B=P(1-d)
Masalan, qo’shma korxona 200 kunga 90 mln. so’m kredit olish uchun bankka murojat qiladi. Bank esa hisob stavkasi (18%) bilan kredit berishga rozi.