Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va menejment kafedrasi

3.
 
Iste'molchilarning psixoturlari. 
Kiyim tanlash murakkab va kơp bosqichli jarayondir. Xatto standart mezon 
“ma'qul yoki ma'qul emas” - insonni qadi- qomatiga kostyumni bichimini 
mosligi, kostyumni tashkil qilgan ranglarni inson yuzi, kơzi va sochlarining 
rangiga mos kelishi emas, balki kiyimni inson ơzi tơğrisidagi tasavvuriga mos 
kelishini bildiradi. Ba'zan uzoq muddatdan beri mavjud bơlgan buyum va maqbul 
sanalgan buyum har safar qandaydir taftishdan ơtkaziladi. Har qanday inson ơziga 
ma'qul kelgan, didiga mos kelgan kiyimni tanlaydi. Bunda harid qilish funktsional 
va ratsional darajada(sport uslubidagi kiyim, ofisda ishlaydiganlar uchun klassik 
uslubidagi kiyim,tantanalar uchun mơljallangan liboslar va hokazo..), hamda his- 
hayajon asosida (tơğri keladimi yoki tơğri kelmaydimi, kayfiya tga mos kelishi) 
amalga oshiriladi. Kiyim harid qilishda tanlash mexanizmi murakkablashadi, 
chunki ushbu holatda ba'zi mezonlar, narxi, harid qilish joyi, atrofdagilar fikri 
(sotuvchi yoki yaqin dugonasini)ahamiyat kasb etadi. 
“Shaxsni hayotiy qadriyatlari tuzilmasi” metodikasini ishlab chiqish 
jarayonida iste'molchilarning 6ta psixoturlarga ajratib ko’rsatiladi: 
1) kar’erachilar 
2) intelligentlar 
3) gedonistlar 
4) mustaqillar 
5) tahlidchilar 
6) meyyorchilar 

---

43 
“Kar’erachilar” 
“Karerachilar” uchun kiyimni asosiy funktsiyasi - bu ularning ijtimoiy 
ahvolini ommaga ma'lum qilishdir. Yuqori nufuzini kơrsatish uchun, bunday 
odamlar kiyim tanlashga juda jiddiy e'tibor bilan yondashadilar. Bunday psixotur 
toifasidagilarga namoyishkorona hatti harakatlar xosdir. Kiyim tanlashda ular 
uchun eng asosiy sơz bu “nufuzli “ brend nomi, bir qarashda bilinadigan , 
atrofdagilarga, ortiqcha tushuntirishlarsiz, ma'lum bơlgan kiyimni qaysi savdo 
markasiga tegishli ekanligi katta ahamiyatga ega. ”Karerachilar” magazinga 
tashrifida ularni ijtimoiy nufuzini ta'kidlashini his etishlari lozim, shu sababdan 
yetarlicha yoqimtoy bơlmagan hodim, magazindagi sifatsiz reklama, tashrif 
buyurgan atrofdagi shaxslar kontingent toifasi ularni shu magazinga kirmaslikka 
chorlashi mumkin.Magazindagi hodimlar bunday toifa haridorlar bilan judda htiet 
muomila qilishlari lozim.Ularga faqatgina nomi mashhur brendlarni tovarlarini 
kơrsatishlari lozim.Bu psixoturdagi odamlarga magazin sotuvchilari 'tibor berib, 
ularni barcha hoxishlarini vaqtida bajarishlari lozim. Aks holda bunday xaridorlar 
boshqa shu magazinga qaytib kelmasligi mumkin.