Termiz davlat universiteti botanika kafedrasi «biotexnologiya»

Kerakli jihozlar
: Pipetkalar, har xil turdagi qog'ozlar, o'simlik barglari, mayda 
chang, suv, millimetr o'lchovli o'lchagich.

Tajriba bosqichlari va xulosalar: 
Biz har xil turdagi qog'oz namunalarini yig'amiz 
(yaltiroq varaq, daftar va filtr qog'ozi). Pipetka yordamida bir xil hajmdagi suv 
tomchilarini qo'llaymiz, tomchilarning diametrini o'lchagich bilan o'lchaymiz. 
Gidrofobik sirtlarda tomchi diametri eng kichik, sirt egriligi esa eng katta bo'ladi. 
Filtr qog'ozi suvni to'liq o'zlashtiradi va gidrofildir. 

---

Bu barglarga chang yoki kul seping, ifloslangan yuzaga bir necha tomchi suv tomizib, 
bargni egib qo'ying. Yuzadan dumalab tushadigan suv tomchilari chang zarralarini 
ushlab, ustiga toza chiziqlar qoldiradi.Barg yuzasini yirtib tashlamasligi uchun 
barmog'ingiz bilan muloyimlik bilan ishqalang va ustiga bir tomchi suv qo'ying. 
Ko'rinib turibdiki, sirtning suv o'tkazmaydigan xususiyatlari sezilarli darajada 
yomonlashgan 
yoki 
hatto 
butunlay 
yo'qolgan. 
Bu 
varaq 
yuzasining 
mikronanostrukturalari buzilganligi bilan izohlanadi. Biroq, o'simliklar vayron 
qilingan nanostrukturalarni qayta tiklaydi va shu bilan barg yuzasining suv 
o'tkazmaydigan xususiyatlarini tiklaydi. Bunday jarayonlar o'z-o'zidan tuzilgan deb 
ataladi. O'simliklarning yosh barglari eskilariga qaraganda yaxshiroq hidrofobik 
xususiyatlarga ega. 
 Mashg’ulot davomida olingan xulosalar: 
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________ 
 
Mustahkamlash uchun nazorat savollari: 
1. Gidrofobik sirt haqida ma’lumot bering? 
2. Gidrofillar haqida ma’lumot bering? 
3. Nanotolali tashuvchilar qanday olinadi? 
4. Monipulyatsiya nima? 
Adabiyotlar: 
1.
Глик Б., Пастернак Дж. Молекулярная биотехнология: принсипы и 
применение. М.:Мир. 2002 
2.
Mirzaraxmetova D.T., Raximov M.M. «Fermentlar muxandisligi» fanidan amaliy 
mashg’ulotlar o’tkazish bo’yicha uslubiy qo’llanma. Toshkent: O’zMU. 2007. 
56b. 
3.
Davronov. Biotexnologiya: ilmiy va amaliy uslubiy asoslar Toshkent 2008 504b 
4.
Komilov X.M, Raximov M.M, Odilbekova Yu.D, “Biotexnologiya asoslari” 
Ilmziyo-2004 200 b 

---