Termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Vazifa:

1. 
   O’rganiladigan o’simliklardan bargli novda tayyorlash.
   
2. 
   Bargli novdani tarozida tortib og’irligini aniqlash.
   

3. 
   Bir soat mobaynida suv parlatgan barglarning konturini chizib, ularning sathini aniqlash.
   
4. 
   O’simliklarning transpiratsiya jadalligini aniqlash va xulosa.
   

9. Laboratoriya ish. Transpiratsiya intensivligini ajralib chiqqan suv miqdoriga qarab aniqlash.

Kerakli asbob va reaktivlar: O’simlik novdasi, 30% li CoCl₂ eritmasi, filtr qog’oz, qisqich, buyum oynasi, soat.
Transpiratsiya intensivligini aniqlashning eng oddiy va oson usullaridan biri kobalt xlorid tuzi singdirilgan qog’oz yordamida aniqlashdir. Bu usul kobalt xlorid eritmasi singdirilgan filtr qog’oz rangining o’zgarishiga asoslangan. 30% li CoCl₂ eritmasi singdirilgan filtr qog’ozi quruq sharoitda ko’k havo rang, namli sharoitda esa pushti rang beradi. Shuning uchun ham CoCl₂ eritmasi bilan to’yintirilgan filtr qog’ozi quritgich shkafida quritilgach, CaCl₂ yoki H₂SO₄ si solingan eksikatorlarda saqlaniladi. Kobalt xlorid eritmasi singdirilgan qog’ozni transpirometr deb ataladi.
Ishning bajarilishi.Tajriba boshlanishdan avval, transpirometr eksikatordan pinset yordamida olinadi va torzion tarozida tortib olinadi. So’ngra esa tajriba uchun ajratilgan tabiiy sharoitda o’sayotgan o’simlik bargi ustiga yoki uning tag tomoniga transpirometr qoplanadi. Havo tarkibidagi suv bug’larining transpirometrga ta’sir qilishidan himoyalash maqsadida, uning ustiga buyum oynasi qo’yiladi va qisqich bilan siqib qo’yiladi.
Tajriba 10-15 daqiqa davomida olib boriladi. Mo’ljaldagi vaqtning tamom bo’lishi bilan qisqichlar olinadi va transpirometr torzion tarozida tortilib, uning og’irligi aniqlanadi.
Transpirometr og’irligi, klimatik sharoitga qarab, har xil miqdorda o’zgarishi mumkin. Shu transpirometr yuzasiga qarab, barg sathi topib olinadi va shu asosda transpiratsiya intensivligi aniqlanadi. Tajribadan olingan ma’lumotlar yuqoridagi jadvalga yozib olinadi va ulardan xulosa qilinadi.

9.