Termiz davlat universiteti arxitektura va qurilish

Texnika xavfsizligi va mehnat muxofazasi
Mehnat xavfsizligi xizmatining asosiy vazifalari ishlab chiqarish maydonida va unga bog`liq bo`lgan ish jarayonlarida sodir bo`ladigan jarohatlanish va boshqa baxtsiz hodisalarni keltirib chiqaradigan sabablarni bartaraf qilish va tashkilot ma`muriyatining ishchi va xizmatchiga ish sharoitini yaxshilab berish ustidan nazorat qilib turish, fan va texnika yutuqlarini joriy qilish asosida mehnat xavfsizligi va himoya vositalarini mustaqil takomillashtirish, qurilishda mehnat mehnat madaniyatini oshirish baxtsiz hodisalarni oldini olishda qaratilgan tashkiliy, texnik, sanitariya tadbirlarini ishlab chiqish va joriy etishdan iborat.
Mehnat muhofazasining zamonaviy qurilish obyektlarida ishlab chiqarish sexini tutgan o`rni beqiyos. Hozirgi zamon qurilish tartibi xalq xo`jaligining eng murakkab ishlab chiqarish jarayonlaridan biriga aylandi. Ishchilarning kasbiy malakasini oshirish ishning sifatiga va ularning xavfsizligiga bevosita bog`liqdir. Mehnat xavsizligini to`la va tez ta`minlangani uchun ishchi va xizmatchilarning mehnatga bo`lgan munosabatlarini tubdan o`zgartirishga majbur qila oladigan uslubiy tadbir lozim. Bunda ularning mehnati natijalariga moddiy ta’sir ko`rsata olsin Mehnat xavsizligini boshqarish–bu mehnat jarayonida odamlarning saqlab qolishga qaratilgan bir qator texnikaviy, tashkiliy, tozalik va davolanish bo`yincha chora–tadbirlarni ishlab chiqish va amalda bajarilishini ta`minlash nazorat qilib borishdan iboratdir.
Zamonaviy qurilish obyektlarida mehnat xavsizligini boshqarishni tashkilot bo`yincha bosh muhandis, brigada bo`limlarida va qurilish maydonlarida esa muttasadi raxbar hodimlar amalga oshiradilar. Uslubiy va tashkiliy ishlarni bu borada xavfsizlik muhandisi olib boradi.
Ishlab chiqarishda sodir bo`ladigan baxtsiz xodisalarning sabablarini shartli ravishda oltita guruhga bo`lish tavsiya etiladi.

1. 
   Tashkiliy
   
2. 
   Texnikaviy
   
3. 
   Salomatlik
   
4. 
   Ozodalik
   
5. 
   Ijtimoiy
   
6. 
   Ruxiy-fiziologik
   

Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalarni ushbu sabablarga ko`ra nisbatan tahlil qilinsa, ularning takrorlanishining oldini olish mumkin bo`ladi.
Ishlab chiqarishda mehnat muxofazasini boshqarishni to`g`ri tashkil qilish va sodir bo`lgan baxtsiz hodisalarni tahlil qilish maqsadida statistik usuldan foydalanamiz.
Statistik usul bu usul ishlab chiqarish tashkilotlarida statistik hisobga olingan baxtsiz xodisalar tafsilotlarini chuqur o`rganishga asoslangan. Statistik usul baxtsiz hodisalarni kamaytirish borasida chora–tadbirlar ko`rish uchun amaliy ma`lumot beradi va ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalarni ta`riflovchi takrorlanish koeffitsienti, baxtsiz hodisaning murakkablik koeffitsienti, baxtsizliklarning umumiy ko`rsatkichini va o`lim yoki butunlay nogironlik bilan tugagan baxtsizlik koeffitsientlarini olish imkoniyatini beradi.
Ish joyini xavfsiz tashkil qilish va saqlashga qo`yiladigan talablar. Yuk ko`tarish va tashish mexanizmlari, ichki transport vositalaridan xavfsiz foydalanish qoidalari.
Ishlab chiqarish sanitariyasi: Ishlab chiqarish muhitining asosiy sanitariya-gigiyenik omillari.
Mehnat sharoitini yaxshilash bo`yicha asosiy tadbirlar (texnik va tashkiliy, sanitariya-gigiyenik, davolash-profilaktik). Ish joylari havosini almashtirishning zarurati va tuzilishi. Yorug`likni to`g`ri tashkil qilish. Shovqinga qarshi tadbirlar.
Shaxsiy himoya vositalari, ulardan foydalanish me’yor va qoidalari. Himoya vositalariga qo`yiladigan talablar. Korjomalar, maxsus poyafzallar, qo`lni, boshni, yuzni, ko`zni, nafas a`zolarini, quloqni himoya qilish, оgohlantiruvchi moslamalar.
Shaxsiy gigiyena qoidalari. Sanitariya kiyimlariga, poyafzallariga va vositalariga qo`yiladigan talablar.
Korxonada yong`in xavfsizigiga qo`yiladigan asosiy talablar.