Termiz davlat universiteti amaliy matematika kafedrasi

Simsiz global tarmoqlar mobil ilovalarning, ulardan mamlakat yoki hatto kontinent masshtabida foydalanishni ta’minlash bilan ishla-nishini ta’minlaydi. Iqtisodiy mulohazalarga tayangan holda, telekommu-nikatsiya kompaniyalari ko‘pgina foydalanuvchilar uchun uzoq masofadan ula-nishni ta’minlovchi simsiz global tarmoqning nisbatan qimmat infratu-zilmasini yaratadilar. Bunday yechimning xarajati barcha foydalanuvchilar o‘rtasida taqsimlanadi, natijada abonent to‘lovi unchalik yuqori bo‘lmaydi.

Simsiz tarmoq tuzilmasi

24.1-rasm. Simsiz tarmoq tuzilmasi


Foydalanuvchilar. Simsiz tarmoq foydalanuvchiga xizmat qilishligi sababali, foydalanuvchiga simsiz tarmoqning muhim qismi sifatida qarash mumkin. Foydalanuvchi simsiz tarmoqdan foydalanish jarayonini boshlay-di va uning o‘zi tugallaydi. Shu sababli unga "oxirgi foydalanuvchi" ata-masi joiz hisoblanadi. Odatda, foydalanuvchi simsiz tarmoq bilan o‘zaro aloqani ta’minlash bilan bir qatorda, muayyan ilovalar bilan bog‘liq boshqa vazifalarni bajaruvchi kompyuter qurilmalari (computer device) bilan ish ko‘radi.

Simsiz tarmoqlar xavfsizligiga tahdidlar

Simsiz texnologiyadan foydalanilib juda katta afzalliklarga eri- shish mumkin. Bu texnologiya foydalanuvchilarga aloqani yo‘qotmasdan be- malol harakatlanish xissiyotini bersa, tarmoq yaratuvchilariga bog‘lanishlarni tashkil etish uchun katta imkoniyatlarni yaratadi. Undan tashqari tarmoqdan foydalanish uchun ko‘pgina yangi qurilmalarni paydo bo‘lishiga imkon beradi. Ammo
simsiz texnologiya oddiy simli tarmoqlarga qaraganda o‘zida ko‘proq tahdidlarni eltadi. Xavfsiz simsiz ilovani yaratish uchun simsiz "xujumlar" o‘tuvchi bo‘lishi mumkin bo‘lgan barcha yo‘nalishlarni aniqlash lozim. Afsuski, ilovalar hech qachon butun- lay xavfsiz bo‘lmaydi, ammo simsiz texnologiyalardagi xavf-xatarni sin-chiklab o‘rganish har xolda himoyalanish darajasini oshishiga yordam beradi. Demak, mumkin bo‘lgan tahdidlarni taxlillab, tarmoqni shunday qurish lo- zimki, xujumlarga xalaqit berish va nostandart "xujumlar"dan himoyalanishga tayyor turish imkoni bo‘lsin.