Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti agrobiologiya fakulteti

G’o’za rivojlanish jarayonida chigitni ekishdan to o’suv davrining oxirigacha (ontogenezida) beshta asosiy davrini o’taydi: I. Unib chiqish – urug’barglik davrisi; 2.CHinbarg chiqarish davrisi; 3. SHonalash davrisi; 4. Gullash va meva tugish davrisi; 5. Pishish davrisi.

• G’o’za rivojlanish jarayonida chigitni ekishdan to o’suv davrining oxirigacha (ontogenezida) beshta asosiy davrini o’taydi: I. Unib chiqish – urug’barglik davrisi; 2.CHinbarg chiqarish davrisi; 3. SHonalash davrisi; 4. Gullash va meva tugish davrisi; 5. Pishish davrisi.
• Bir asosiy rivojlanish davri bilan ikkinchi asosiy rivojlanish davri orasida, chinbarg chiqarish davrisidan boshlab bir qancha mayda kichik davrilarni o’taydi.
• Masalan, 2,3,4 va hokoza barglarni paydo bo’lishi yoki shonalash bilan gullash oralig’ida shonalarni birin ketin paydo bo’lishi, gullash bilan pishish davrilari oralig’ida birin ketin gullarni paydo bo’lishi va hokoza. Tuproqdagi harorat va namlik sharoiti qo’lay bo’lganda, ekilgan chigit 5-7 kunda unib chiqadi(noqo’lay bo’lganda 10-15 kun o’tadi). Unib chiqqandan birinchi chinbarg chiqkuncha 8-12 kun, chinbarg chiqqandan shonalashgacha 25-30 kun, shonalashdan to gullashgacha 25-30 kun, gullashdan pishishgacha 50-60 kun o’tadi. Umuman g’o’za ekishdan to pishib yetilguncha o’rta tolali g’o’zalarda 125-150 kun, uzun (ingichka) tolali g’o’zalarda esa 140-160 kun o’tadi. Bu muddat nav xususiyatlari va o’sish sharoitiga qarab 5-10 kun ko’payishi yoki kamayishi mumkin.

Shonalar 5-7 kun oralatib gullaydi va bunday gullash uzoq navbatli gullash deyiladi. G’o’za rivojlanishda bir kichik davri bilan ikkinchi kichik davri oralig’idagi vaqt ham har xil muddatga cho’ziladi. Masalan, birinchi chin bargdan keyin 2-3 chinbarg 4-6 kundan keyin paydo bo’lsa, keyingi bir necha barglar har 3-4 kunda, harorat ko’tarilgan sari har 2-3 kunda yangi barg paydo bo’laveradi.

• Shonalar 5-7 kun oralatib gullaydi va bunday gullash uzoq navbatli gullash deyiladi. G’o’za rivojlanishda bir kichik davri bilan ikkinchi kichik davri oralig’idagi vaqt ham har xil muddatga cho’ziladi. Masalan, birinchi chin bargdan keyin 2-3 chinbarg 4-6 kundan keyin paydo bo’lsa, keyingi bir necha barglar har 3-4 kunda, harorat ko’tarilgan sari har 2-3 kunda yangi barg paydo bo’laveradi.
• SHonalash, gullash davrilaridagi kichik davrilar ham ikki uch kunga teng bo’ladi. Pishish davri oxirida esa ko’saklarning ochilish davrichalari, haroratning pasayishi hisobiga dastlabki 3-5 kun o’rniga 7 va ko’proq kun oralatib o’tishi mumkin.
• Rivojlanish davrilari va o’tish muddatini bilib, agrotexnik tadbirlar asosida o’tish muddatiga ta’sir ko’rsatish amaliy ahamiyatga ega.
• Davri va davrichalarning o’tishi ma’lum qonuniyat asosida ruy beradi. Masalan, har bir tupdagi shonalarning ochilish tartibi o’simlikning pastidan yuqorisi tomon shoxma - shox, har bir shoxda uning tupidan uchiga tomon sodir bo’ladi.
• G’o’za tupidagi shona pastidan yuqorisiga qarab, shoxma – shox har 2-3 kunda gullaydi va bunday gullashni qisqa navbatli gullash deyiladi.