Termez davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruv

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TERMEZ DAVLAT UNIVERSITETI
SPORT FAOLIYATI VA BOSHQARUV
FAKULTETI
3-BOSQICH 305-GURUH TALABASI
MARDONOV JO`RABEKNING
JISMONIY MADANIYAT NAZARIYASI VA
METODIKASI FANIDAN
KURS ISHI


Mavzu: Jismoniy tarbiya bo`yicha sport ishlarini tashkil etish uslubiyatlari
Tekshirdi: Boboqulov Chori


Bajardi: Mardonov Jo`rabek
Termiz-2022
MAVZU: JISMONIY TARBIYA BO`YICHA SPORT ISHLARINI TASHKIL ETISH USLUBIYATLARI
Kirish……………………………………………………………………..3-5
I.BOB JISMONIY MADANIYAT NAZARIYASI TA’LIMI VA TARBIYASI JARAYONINING VOSITALARI
1.1. Jismoniy mashqlar jismoniy madaniyat ta’limi va tarbiyasining asosiy vositasi sifatida………………………………………………………6-9
1.2. Jismoniy mashq texnikasi……………………………………………9-13
1.3. Harakatlarning tavsifi………………………………………………13-20
1.4. Tabiatning sog‘lomlashtiruvchi kuchlari va gigienik omillar jismoiy madanyat ta’limi va tarbiyasi jarayonining vosi­ta­si sifatida………………………….20-23
II. BOB JISMONIY MASHQLARNING KLAS­SIFI­­KATSIYA­SI
2.1. Jismoniy mashqlarning klas­sifi­­katsiya­si……………………………24-33
2.2. Jismoniy mashqlarni anatomik belgilari, harakatning shakli va quvvatiga qarab turkumlanishi……………………………………………….33-35
2.3. Harakat sifatla­ri­ni rivojlantirishi va sportning alohida turlari tarzidagi jismoniy mashqlar klassifi­katsi­yasi……………………………….35-39
Xulosa……………………………………………………………………...40
Adabiyotlar…………………………………………………………………41

1. 
   

Kirish
Har bir jamiyatimiz a’zosining zaruriy ehtiyojlaridan biri ilm olishdir. Mustaqil taraqqiyotimizning ilk kunla ridan boshlaboq uning huquq va manfatlari oliy qadriyat sifatida ulug‘lanib kelinmoqda. 1-Prezidentimiz Islom Karimov tashabbusi bilan inson manfaatlarini ta’minlash barcha o‘zgarish va islohotlarimizning bosh maqsadiga aylandi shu maqdadlarni hozirgi amaldagi yurtboshimiz ham uzluksiz davom ettirmoqda. Buni birgina ta’lim sohasidagi o‘zgarishlar misolida ham yaqqol ko‘rish mumkin. Shuning uchun ham bu sohada amalga oshirilayotgan islohatlar halqaro hamjamiyat tomonidan ham keng ko‘lamda e’tirof etilmoqda.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan 2018-yil 5-martdagi ,,Jismoniy tarbiya va sport sohasida davlat boshqaruv tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi” farmoniga asosan: Yurtimizda jismoniy tarbiya va sportni ommalashtirish, aholi, ayniqsa, yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish uchun zarur shart-sharoitlar va infratuzilmalarni yaratish, mamlakatning xalqaro sport maydonlarida munosib ishtirok etishini ta’minlash borasida va respublikaning chekka hududlaridagi bolalarni jismoniy rivojlantirish darajasini kompleks o‘rganish, milliy genofondimizni bugungi holatini aniqlash bilan birga bolalarni sportning u yoki bu ruhiy moyilligiga qarab, jismoniy tarbiya va sportni ma’lum bir turi bo‘yicha yo‘naltirishdan iborat ekanligini takidlab o‘tdi.¹
Mamlakatimizning jismoniy madaniyati va jismoniy tarbiyasi ta’limi jarayoni bundan istisno emas. Hozirgi kunda davlat siyosati darajasigacha ko‘tarilgan ”Barkamol avlod tarbiyasi”ning yetakchi o‘zani sanalgan jismoniy tarbiya ta’limining rivojlanishiga innovatsion salohiyat va qulay shart- sharoitlar yuzaga kelganligi o‘z navbatida soha kadrla rini tayyorlash jarayonini takomillashtirishni taqazo etadi. Shunga ko‘ra halqaro talablarga javob beradigan darsliklrni tayyorlash hozirgi kun talabi hisoblanadi.
Shu jumladan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining 2019-yil 13-fevralda tasdiqlangan 2019-2023-yillar davomida O‘zbekiston Respublikasi jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risidagi qaroriga asosan: Respublikada jismoniy tarbiya va sportni faol rivojlantirish aholini barcha qatlamlarini, ayniqsa yoshlarni jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanishga jalb qilish, jamiyatda sog‘lom turmush tarzining foydasi va ustunligini keng targ‘ib qilish, mamlakatda yaratilgan jismoniy tarbiya sog‘lomlashtirish va sport infratuzilmasidan to‘loqonli va samarali foydalanishni taminlash, shuningdek, yanada takomillashtirish maqsadida ustuvor yo‘nalish va vazifa etib belgilandi.²
Jismoniy madaniyat, jismoniy tarbiya, sport sohasi kadrlarini tayyorlashning mavjud milliy modeli talablaridan kelib chiqib, Respublikamiz oliy o‘quv yurtlarining jismoniy tarbiya fakultetlari talabalariga mo‘ljallangan, 2005 yilda chop etilgan”Jismoniy tarbiya va jismoniy madaniyat” bakalavrlari ixtisosligining kasbiy bilimlarini beruvchi “Jismoniy madaniyat nazariyasi va uslubiyoti” darsligining 2-to‘ldirilgan variantini o‘qib chiqishlaringizni istab qolardim..
Chunki, mamlakatimizning soha kadrlarini tayyorlash milliy modeli talablari jahon standartlariga javob beruvchi, ilg‘or xalqaro innovatsialarni o‘zida mujassam lashtirgan davlat tilidagi, ayniqsa, yangi pedagogik texnolo giyalar asosida o‘qitishga mo‘ljallangan maxsus adabiyotlarni yaratishni nazarda tutmoqda.
Oxirgi o‘n yillikda Respublikamining yetakchi olimlari F.A.Kerimov E.A.Seytxalilov, I.A.Koshbaxtiev, T.S.Usmon xodjaev, R.S.Salomov, Yu.M.Yunusova, L.R. Ayrapetyans, Sh.X. Xankeldiev, R.D. Xalmuxamedov va boshqalar tomonidan eng zarur adabiyotlar - darsliklar, monografiyalar o‘quv qo‘llan malari yozildi. 2004 yildan boshlab esa”Fan sportga”nomli ilmiy-nazariy maxsus jurnalni chop etilishi mamlakatimizda, horijda olib borilayotgan jismoniy madaniyat va sport sohasi bo‘yicha yangiliklar bilan yaqindan tanishish imkoni yatini yuzaga keltirdi.
Odatda, darsliklar mazmuni uning yaratilishi davrning ilmiy-nazariy bilimlari va uning istiqboliga oid ma’lu motlarning mazmunini o‘zida mujassamlashtiradi. Amaldagi “Jismoniy madaniyat nazariyasi va uslubiyoti”(2005) darsligi oxirgi 7 yillikdagi “Jismoniy madaniyat va jismoniy tarbiya” bakalavrlarini tayyorlashga oid innovatsiyalarni, boy ilg‘or tajribalarni o‘zida mujassamlashtirishi lozim. Yetakchi xorijiy olimlar L.P.Matveev, V.M.Vidrin, A.A.Gujalovskiy, B.N.Minaev, B.M.Shiyan, V.A.Ashmarin, Yu.I.Evseev va boshqalarning ilmiy tadqiqotlarining natijalari, to‘plangan ilg‘or boy tajribalari, yangi yaratilgan darsliklari, o‘quv, uslubiy qo‘llanmala rining materiallaridan foydalandik.
Jismoniy madaniyat nazariyasi va uslubiyoti o‘quv predmetining mazmuni hozirgi kunda nisbatan mustaqil lekin bir-biri bilan o‘zaro uzviy bog‘langan muammoli sikllari bilan kasbiy tayyorgarlikning ilmiy-nazariy, amaliy malaka va ko‘nikmalariga oid materiallarini o‘zida mujassamlashtirgan.