Тери танани ташқи томондан ўраб олган мураккаб орган

ТИРНОҚНИНГ РИВОЖЛАНИШИ
. Ҳомилаликнинг 5 
ҳафталаридап бошланиб, янги туғилган чақалокларда тирноклари ҳали 
юпқа бўлади. Кейинчалик ҳаёт давомида тирноклар бўйига ўсиб, 
капинлашиб, формаси ўзгариб боради. Вақтига етиб туғилган 
чакалоқларда тпрпоклар бармоқни учига етган бўлади, 
чала тупшгаи болаларда эса бармоқпи тўлиқ ёпмайди. Бу болами 

---

етилиб тугилганлигм мезоми булиб ҳам' хизмат қилади. Бола хаётининг 
биринчи кун лари тирноқ усиши вактинчалик секинлашиб, тирноқ 
пластинкаси юзасида кундаланг (физиологик) чизикдар пайдо бўлади. Бу 
чизиклар 3 ойликда тирноқ учига етади. Бу кукрак ёшидаги болаларнинг 
ёшини аникдаш имкониятини беради. 
ТЕРИ ОСТИ ЁГ ТЎҚИМАСИ
. Ҳомиланинг 14-20 ҳафталигидан 
бошлаб ёг тўқимаси тараққий эта бошлапдн, ҳомилаликнинг охиргн 
1,5-2 ойлигнда тери ости ёғ тўқимаси асосаи тўпланнб бўлади. Шунинг 
учун ҳомилани 10-чи ойлигида 
тер и да ги бурншганлик холати йўқолади. Етилиб тугнлган 
чақалокларда ёг тўқнмасм лупжда сонда яхши тараққмй этган бўлади. 
Чала тугилган болапарда терм ости ёг тўқимаси яхши тараққий 
этмаган бўлади. Мушак ишига боглик бўлмагам \олда . мссмклик 
ишлаб чиқаришда иштирок этувчи куигир, ёг тўкимасм 
ҳомилаликни 13 ҳафталаридан ривожланиб, етилиб туғилгам 
чақалокларда 30-80 г ни ёки тана огирлигини 1-3% ни ташкил 
этади ва тугилишни 1-2 кунлари чақалоқни совуқ қотишдан муҳофаза 
этишда иштирок этади. Кўнгир ёг туқимаси бўйин орқаси, қалқонсимон 
без, буйрак атрофларида йигнлган бўлиб, туғилгандан кейин бир печа 
ой давомида йуқолиб кетади. Шулар сабабли дистрофик ёки ўзида 
кўмгир ёг тўқимаси жуда оз бўлган чала тугнлган болалар совуққа жуда 
чидамсиз бўладилар. Туғилгандан то 3 ёшгача бўлган болаларда ёғ 
тўқимасининг кўпайиб бориши жадап бўлиб, кейин 8 ёшгача бу 
кўпайиш даражаси камайиб боради, 8 ёшдан бошлаб ёғ 
тўқимаеининг кўпайиши яна жадаплашиб, бунда айниқса балоғатга етиш 
даврида қизларда уғил болаларга нисбатан танани пастки сегментларида, 
хусусан сон айланасида ёг тўқимасини ортиши кузатилади. Угил 
болаларда эса бу даврда ёг тўқимаси кўпрок танани юқориги 
қисмида, ички органлар атрофида йиғилган бўлади. Ўғил болаларда 
тери ости ёғ қавати умумий ёг тўқимасини 50% ини, қизларда 70 % 
ини ташкил этади. Шулар сабабли қиз болалар_тана_тузилиши 
думалоқрок, мушак рельефлари ноаниқ кўринишда бўлади. 
Ёш болаларда ёг тўқимасида катта эриш нуқтасига эга бўлган 
тўйинган қаттиқ (пальмитин, стеорин) ёг кислоталарининг ортиқ 
бўлиши, ёг туқимасиинг қаттиқ, пишиқ бўлишини таъминлайди. Б у 
холат ёш болаларда тана ҳарорати жуда пасайиб кетганда ёғ тўқимасини 
онсон котиб қолишига олиб келади. Ёши катталашиши билан тери ости 
ёг тўкимаси тўйинмаган суюқ ёғ кислоталарига бой бўла бошлайди. 
Тананинг ҳар қисмида тери ости ёғ тўқимаси хдр хил гаркибга эгаки, 
бу ёг тўқимасининг қоидали мунтазам бирин-кетин ортиб боришига 
ёки камайишига олиб келади. Ёғ олдинига қорин деворидан, сўнгра 
танадан, қўл ва оёкдардан, охирида юздан ва лунждан йўқолади. 

---

Ёғнинг тўгшаниши эса тескари тартибда бўлади. Ёш болаларда тери 
ости ёғ тўқимаси тана огирлигининг 12 % ни ташкил этади. Ўз 
навбатида катталарда эса бу 5 % дан кўпрогини ташкил этади. Ёшига 
қараб ёғ тўқимаси таркиби ҳам ўзгаради. Бир ёшгача бўлган болаларда 
уч ёг бурмаси - кат-кат чизиги соннинг ичи юзасида ва билакнинг 
пастки учдан бир Хисмида кузатилади. 
Маълумки ёг тўқимаси ички аъзоларни, қон томир асаб системами 
барқарор холатда сақлаб, муҳофаза этишда, тана хароратини 
сақлашда, энершя ишлаб чикдришда болаларда зарурият тугил 
ганда энергия билан таъминлаб, организмни физиологик холатини 
саклашда иштирок этади. Бу вазифшшрни амалга ошиши ёг 
тўкималарининг такомиллашишига боглик бўлади.