Temurnoma” asarida qo’llangan shaxs nomlarining gender xususiyatlari asqarova Manzura Baxtiyor qizi Namangan davlat universiteti tayanch doktoranti Annotatsiya

og'o, og'a aka ma'nosida qo'llanadi. M.Koshg'ariyning Devon-u lug'otit turk asarida og'o so'zi katta, ulug' deb izohlangan. Demak, asarda Uljoy Turkon og'o katta yoki ulug' xonim ma'nosida qo'llangan. Chindan ham Uljoy Turkon og'o Amir Temurning ilk xonimi, shuningdek, Amir Qazog'onning nabirasi xon avlodidan edi. Aslida “O‘ljoy” bu Kamol xonimga berilgan nisbat. Ya’ni “o‘ljoy” jangda ko’p o’ljaga ega bo’lgan jangchiga nisbatan aytilgan. Amir Temurning rafiqasi Kamol xonim janglarda ishtirok etgan, ko’plab o’ljalarga ega bo’lganligi uchun mazkur nisbatga ega bo’lgan. Ahamiyatlisi shundaki, “O’ljoy” leksemasi ayol kishiga ham, erkak kishiga ham qo’llanavergan. Bu esa genderoenantiosemik hodisa hisoblanadi. Masalan, Yana andin keyin to’rt ming kishi birla kelub amir O‘ljoy xong’a ta’zim va tavoze’lar qildi. (Temurnoma 144-bet) Doim avqot kofirlar bila urushub, bisyor o‘lja olgan sababidin aning laqabin O’ljoy Turkon der erdilar. (Temurnoma 84-bet)
Amir Temur Dilshod og'o birla zihof qildi. Bu o'rinda Dilshod so'zi bugungi kunda ham ism ma'nosida qo'llanadi. Biroq, ayollar uchun Dilshoda, Erkaklar uchun Dilshod ismi qo'llanilmoqda. Bundan ko'rinadiki, o'tmishda Dilshod ismi ayollar uchun ko'proq qo'llangan. Dilshod og'o, Dilshodi Barno va hok. Bu hodisa genderoenantesimik jarayon hisoblanadi.
Yuqorida keltirilgan misollardan ko‘rinib turibdiki, erkak va ayol o‘rtasidagi genderologik farqlarni tarixiy- badiiy asarlarda, personajlar nutqida ham kuzatish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Салоҳиддин Тошкандий, Темурнома. – Тошкент: “Чўлпон” 1990.
   
2. 
   Гендер муносабатлари назарияси ва амалиётга кириш. –Т. “Ўзбекистон”, 2007.
   
3. 
   Э.Гидденс Социология. – Т. “Шарқ”. 2002.
   
4. 
   Здравомыслова Е.А., Темкина А.А. Социальное конструирование гендера: феминистская теория. Введение в гендерные исследования. Часть 1. Учебное пособие. Под ред. Жеребкиной.
   
5. 
   Харьков. ХГЦИ. «АЛЕТЕЙЯ», СПб., 2001. Гендер муносабатлар назарияси ва амалиётга кириш. –Т. “Ўзбекистон”. 2007.
   

1^ Гендер муносабатлари назарияси ва амалиётга кириш. –Т. “Ўзбекистон”, 2007, 28-бет.

2^ Э.Гидденс Социология. – Т. “Шарқ”. 2002., 185-бет.

33. Қаранг: Здравомыслова Е.А., Темкина А.А. Социальное конструирование гендера: феминистская
теория. Введение в гендерные исследования. Часть 1. Учебное пособие. Под ред. Жеребкиной.
Харьков. ХГЦИ. «АЛЕТЕЙЯ», СПб., 2001. Гендер муносабатлар назарияси ва амалиётга кириш. –Т.
“Ўзбекистон”. 2007.