Тема: Янги дориларини яратиш. Фармакогнозия фани ва ривожланиш босқичлари. Замонавий дори дармонларни излаш ва ишлаб чикоришда янги технологиялар

Доривор маҳсулотларни анализ қилиш
Маҳсулот қабул қилиб олингандан кейин анализ қилинади. Фармакогнозияни амалий қисмида, доривор маҳсулотларнинг ўз номига туғри келиши (идентификация, подлинность), сифати ва тозалигини (доброкачественность) аниқлаш йўллари баѐн этилади.Доривор маҳсулотларни анализ усуллари уларнинг ҳолатига боғлиқ. Агар маҳсулот бутун (folum) ҳолда бўлса - устки кўриниши бўйича (макроскопик анализ), кесилган (соncisum) ѐки порошок (pulveratum) ҳолида бўлса, микроскопик анализ 1 қилинади.Маҳсулот таркибидаги таъсир этувчи кимѐвий бирикмаларни (микрохимиявий анализ) қилинади. Бу идентификация қилишдаги асосий анализларидан бири ҳисобланади.Агар маҳсулотда рухсат этилмайдиган аралашмалар бўлмаса, рухсат этилганлари меъѐрдан ошмаса, у тоза ҳисобланади.
Доривор маҳсулотларни сифатини (доброкачественной) аниқлаш учун товаровед анализи қилинади.Товаровед анализини бажаршида махсулотнинг сифатини баҳоловчи ҳужжатлардан НТҲ (норматив техник ҳужжат) фойдаланилади.
НТҲ - қуйидаги категорияга бўлинади:
-Фармакопея мақоласи (ФС);
-Вақтинча фармакопея мақоласи (ВФС);
-Давлат стандарти (ГОСТ);
-Айрим сохага тегишли стандарт (ОСТ).
Агар маҳсулот тиббиѐтдан бошқа сохаларда ҳам ишлатилса, (масалан қизилмия) НТҲ сифатида ГОСТ фақат тиббиѐт учун қўлланилса, маҳсулотларга НТҲ сифатида ОСТ қабул қилса бўлади.
Агар доривор маҳсулот Давлат фармакопеясига киритилган бўлса, Фармакопея мақоласи (ФС) ѐки (ВФС) га, акс ҳолда ГОСТ ѐки ОСТ ларга амал қилинган ҳолда маҳсулотлар қабул қилинадн ва товаровед анализи ўтказилади.
Анализ ўтказиш учун маҳсулотнинг 3 та қисми, яъни юқори, ўрта ва пастки қисмидан намуна олинади.
Бу усул намуна олиш (выемка) деб аталади. Олинган намуналар бир хил бўлса уларни қўшиб бошланғич намуна хосил қилинади. Шунинг учун бошланғич намуна миқдори жуда кўп бўлиши мумкин.
Текшириш учун бошланғич намунадан ажратиб олинган қисм ҳар хил маҳсулотлар учун турлича миқдорда бўлиб ўртача намуна деб аталади.
Ўртача намуна олиш учун бошланғич намунани текис картонга квадрат қилиб текис ѐзилади ва диагонал бўйича 2 та чизиқ ўтказилади ва қарама - қарши уч бурчаклардаги маҳсулотлар олинада. Бошқа қарама - қарши уч бурчакдаги маҳсулот пакетга солиниб мухрланиб арбитраж учун сақлаб қўйилади.