Tema: terining patofizyologiyasi

Dermis kletkaları
• Fibroblastlar-dermisning tiykarǵı kletkaları. Olar kollagen, elastik hám retikulin talshıqları, sonıń menen birge, tiykarǵı elementlar sintezini támiyinleydi.
* Mast kletkaları (mastotsitlar, toqıma bazofillari) qan túbir kletkalarınıń áwladları hám qan basofil leykotsitlarining toqıma analoglari dep ataladı. Mast kletkaları citoplazmasında biologiyalıq aktiv elementlar menen arnawlı granulalar ámeldegi: gistamin, geparin, serotonin, gialuron kislotası. Bul elementlar teri tamırlarınıń ótkezgishligine, túrli kletkalardı differentsiatsiyasiga, isiw hám immunitet reakciyaların rawajlandırıwǵa hám basqalarǵa tásir etiwshi tártipke soluvchi tásirge iye. úlken migratsiya qábiletine iye.
• Histiyotsitlar (toqıma makrofaglari) fagocitozdı ámelge asıradı. Olardıń citoplazması gidrolitik lizozomal fermentlerdi (kolajenaz, elastaz, Lizozim hám basqalar ) óz ishine alǵan lizozomalarga iye, bunıń nátiyjesinde fagotsitik bólekler joq etiledi. Gistiositler mediatorlarni shıǵaradı : il-1, ifn-a, FNO hám basqalar, biriktiruvchi toqıma kletkaları hám immunokompetent kletkalardıń funktsiyaları hám bóliniwin aktivlestiredi hám bostiradi.
• T - limfocitler qan tamırları hám limfa tamırları átirapında jaylasqan qan kletkaları. Eger kerek bolsa, epidermisning tómengi bólimlerine dermal toqımalar arqalı demde kóship ótiwi múmkin. T-limfocitlerdiń 3 túri ámeldegi: t-járdemshileri, t-supressorlar, t-adam óltiriwshiler. T-járdemshileri b-limfocitler áyyemgiorlarini islep shıǵarıwdı aktivlestiredi. T-supressorlar B-limfocitlerdiń kiritiliwine tosqınlıq etedi
áyyemgiorlarni islep shıǵarıwdı parıqlaw hám keshiktirish. T-killer-limfocitler, ǵárezsiz túrde biygana kletkalar lizisini ámelge asıradı.
* Dermisdagi normal sharayatlarda plazma xujayralari (plazmotsitlar) kemnen-kem jaǵdaylarda, ádetde, tek tamırlar átirapında boladı. Plazmotsitlar funktsiyası - áyyemgiorlarning sekretsiyasi (immunoglobulinlar - IgA, IgM, IgG hám basqalar ).
Talshıqlar
* Kollagen talshıqlar - deytuǵın bo'larmish mexanik kúsh beredi kollagen,-1 - túri belok qurılǵan dermis tiykarǵı talshıqlar.
* Elastik talshıqlar dermisda keń názik bir tarmaq payda etedi, elastin belokı óz ishine aladı, onıń ayriqsha qásiyetleri - keńeyiw hám kontraktillik.
* Retikulyar talshıqlar tuwrıdan-tuwrı epidermis astında jaylasqan bolıp, anıq bir tartısıw ózgeshelikine iye. Olar, ásirese, teri qosımshaları (shash pallıqullari, ter bózi) átirapında júdá kóp, olar ramka wazıypasın atqaradı.
Dermisning biriktiruvchi toqıma talshıqları qatań belgilengen jóneliste jaylasqan bolıp, olar lineer hám Langer sızıqların payda etedi (forma. 1-3). Teri talshıqlar boylap perpendikulyar jóneliste kóbirek cho'ziladi hám sol sebepli teriniń kesilgeninen keyin eń kem sezilerli tırtıq talshıqlar boylap jaranı qóllaw arqalı alınadı, bul bolsa xirurgiya aralasıwlar waqtında, massaj waqtında esapqa alınıwı kerek.