Тема: Serjar va karst jarayonli yerlarda yo’llarni loyihalash. Режа: Жарликларни ҳосил бўлиши. Жарликларда тарссани ўтказиш. Жарликларни мустаҳкамлаш йўллари. Жарликларни кесиб ўтишда тўғонлар қуриш

Сержар жойларда трасса йўналишини танлаш ўртасидан йўл ўтадиган аҳоли яшайдиган пунктларнинг жойлашувига кўп жиҳатдан боғлиқ. Нисбатан кўп ёғин-сочин бўладиган жойларда аҳоли яшайдиган пунктлар асосан қуруқ баланд жойларда ва сув айирғичларда жойлашади. Чўл ва қурғоқчил минтақаларда пастлашган водий участкаларида жойлашади. Бу ҳолларда сув айирғичлар бўйича трассани ўтказишда жарликларнинг бош қисмини айланиб ўтишга, аҳоли яшайдиган пунктларга келадиган махсус йўлларни қуришга туғри келади.

• Тузувчи Д.А.Махмудова

• Сержар жойларда трасса йўналишини танлаш ўртасидан йўл ўтадиган аҳоли яшайдиган пунктларнинг жойлашувига кўп жиҳатдан боғлиқ. Нисбатан кўп ёғин-сочин бўладиган жойларда аҳоли яшайдиган пунктлар асосан қуруқ баланд жойларда ва сув айирғичларда жойлашади. Чўл ва қурғоқчил минтақаларда пастлашган водий участкаларида жойлашади. Бу ҳолларда сув айирғичлар бўйича трассани ўтказишда жарликларнинг бош қисмини айланиб ўтишга, аҳоли яшайдиган пунктларга келадиган махсус йўлларни қуришга туғри келади.
• Трассанинг рационал йўналишини жарликлар тармоғининг кўринишига (шаклига) ва йўл тоифасига қараб танланади

Жарликлар тармоғи кенг ёйилганда йўлнинг жарликларни айланиб ўтган вазияти қуриш қийматини камайтиради, бироқ трассанинг жуда эгри-бугри бўлишига, автомобилларнинг ортиқча йўл босишига олиб келади. Шунинг учун юқори тоифали йўлларни, жарликларни ортиқча кесиб ўтишга йўл қўймасдан, энг қисқа йўналишга яқинлашган ҳолда ўтказиш керак. Ер қазиш ишлари ҳажмларининг ортиши ва сунъий иншоотлар сонининг ортиши қатнов қисмининг қиймати анча арзонлаштирилганда ва йўл-транспорт харажатлари қисқартирилганда ўзини оқлайди.

• Тузувчи Д.А.Махмудова

• Жарликлар тармоғи кенг ёйилганда йўлнинг жарликларни айланиб ўтган вазияти қуриш қийматини камайтиради, бироқ трассанинг жуда эгри-бугри бўлишига, автомобилларнинг ортиқча йўл босишига олиб келади. Шунинг учун юқори тоифали йўлларни, жарликларни ортиқча кесиб ўтишга йўл қўймасдан, энг қисқа йўналишга яқинлашган ҳолда ўтказиш керак. Ер қазиш ишлари ҳажмларининг ортиши ва сунъий иншоотлар сонининг ортиши қатнов қисмининг қиймати анча арзонлаштирилганда ва йўл-транспорт харажатлари қисқартирилганда ўзини оқлайди.
• Паст тоифали йўлларни, айниқса, қишлоқ йўлларини лойиҳалашда асосий ҳал қилувчи омил қурилиш қийматидир. Бу ҳолда жарликларни кесиб ўтиш энг кам бўлган қилиб лойиҳаланган трасса варианти фойдали экан.

• Тузувчи Д.А.Махмудова

• Жарликлар тарқалган жойларда трассани ўтказиш :
• I—IV— трасса вариантлар;