Tema: pedagogika universiteti informatika táliminiń rejesi. Dts. Informatika páni boyinsha dásturler hám isshi rejeleri

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI
AJINIYAZ ATINDAGI NÓKIS MÁMLEKETLIK
PEDAGOGIKALIQ INSTITUTI
Magistratura bólimi
Informatika oqitiw metodikasi kafedrasi
“70110602-Tálimde xabar texnologiyalari” qániygeligi
1-kurs magistranti
Amirov Jarasdiń
“Qániygelik pánlerdi oqıtıw metodikası”
páni boyaınsha

TEMA: PEDAGOGIKA UNIVERSITETI INFORMATIKA TÁLIMINIŃ REJESI. DTS. INFORMATIKA PÁNI BOYINSHA DÁSTURLER HÁM ISSHI REJELERI

Qabılladı: Abdullaev A.

Orınladı: Amirov J

Nókis 2022

TEMA: PEDAGOGIKA UNIVERSITETI INFORMATIKA TÁLIMINIŃ REJESI. DTS. INFORMATIKA PÁNI BOYINSHA DÁSTURLER HÁM ISSHI REJELERI
JOBA:

1. 
   Kirisiw…………………………………………………………
   
2. 
   Pedagogika Universiteti Informatika tálim baǵdarı hám Informatika táliminiń is rejesi………………………………………………………..
   
3. 
   Mámleketlik tálim standartları………………………………………….
   
4. 
   Informatika páni boyinsha dásturler ……………………………………
   
5. 
   informatika páni boyinsha isshi rejeleri…………………………………
   
6. 
   Juwmaqlaw………………………………………………………………
   
7. 
   Paydalanılǵan ádebiyatlar……………………………………………….
   

Kirisiw
Respublikamızda, jaslardiń óz iskerligin rejelestiriwi, qoyılǵan máseleni sheshiwge zárúr bolǵan informaciya taba alıwı, úyrenilip atırǵan ob'ekt yamasa procesdi informatsion modelin qura alıwı hám jańa texnologiyalardan ónimli paydalana alıwı sıyaqlı ilmiy tájriybelerdi ıyelewi ushın zárúr sharayatlar jaratılıp atır.

Zamanagóy kompyuterlerdi basqara alıw ilmiy tájriybesin ıyelew hár bir jas awladqa zárúr bolıp esaplanadı. Soniń ushın da, orta mekteplerde Informatika pániniń birinshi hám zárúrli wazıypalarınan biri oqıwshılarda anıq bir pikirlew usılın qáliplestiriw bolıp esaplanadı. Oqıtıw forması hám usılı jas oqıwshılardiń pikirlewin hám dóretiwshilik qábiletin rawajlandırıwǵa baǵdarlangn bolıwı kerek. Máseleniń qıyın tárepi sonda, bir tárepden oqıwshınıń pikirlewin hám dóretiwshilik qábiletin rawajlandırıw bolsa, ekinshi tárepden olarǵa zamanagóy kompyuterler álemi haqqındaǵı bilimlerdi qızıqlı kóriniste bilimlerdi jetkerip beriw bolıp esaplanadı.
Bárshemizge belgili, XXI ásir - globallasıw dáwiri, texnika asri dep ataladı. Búgingi kúnde pán hám texnika jedel súwrette rawajlanıp barmaqta, bul bolsa jańa texnologiyalardan paydalanıp sabaq ótiwdi talap etedi. Keleshegimiz bolǵan jaslardı joqarı mádeniyatlı, ótkir bilimli etip tárbiyalawda hár bir pedagog xızmetker ózin juwapker shaxs ekenligin bilgen halda, sabaq natiyjeliligin arttırıp barıwı, jańa texnologiyalardan ónimli paydalanıwı aktual másele bolıp esaplanadı.

Házirgi kúnde Pedagogika Universitetinde Bakalavrdıń kásiplik iskerlik tarawı 5110700 - Informatika oqıtıw metodikası - ulıwma orta bilim beriw mektepleri, akademikalıq licey hám kásip - óner kolledjleri ushın informatika hám informaciya texnologiyaları boyınsha oqıtıwshı tayarlaw processinde paydalanilatuǵın pánler, pedagogikalıq iskerlik quralları, usılları, metodları jıyındısınan ibarat bolǵan tálim baǵdarı bolıp tabıladı. Bakalavrlardıń kásiplik iskerligi túrleri 5110700 - Informatika oqıtıw metodikası tálim baǵdarı boyınsha bakalavr óz psixologiyalıq -pedagogikalıq, kásiplik tayınlıǵına muwapıq tómendegilerdi óz ishine aladı:

• 
  oqıtıwshılıq ;
  
• 
  tárbiyashiliq;
  
• 
  oqıw -metodikalıq ;
  
• 
  ilimiy-izertlew.
  

Bakalavr tayarlanatuǵın kásiplik iskerliginiń arnawlı bir túrleri tálim procesiniń mápdar qatnasıwshıları menen sheriklikte joqarı tálim sisteması tárepinen anıqlanadı. Bakalavrlar kásiplik iskerliginiń wazıypaları 5110700 - Informatika oqıtıw metodikası tálim baǵdarı boyınsha bakalavr tálim programmasın ózlestiriw nátiyjesinde kásiplik tayarlıqtıń tiykarǵı túrleri hám arnawlı tayınlıǵına uqsas tómendegi kásiplik wazıypalardı sheshiwi kerek:- oqıtıwshılıq : ulıwma orta bilim beriw, akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjlerinde informatika hám informaciya texnologiyaları oqıtıwshı bolıp islew; - tárbiyashiliq: ulıwma orta bilim beriw, akademikalıq liceyler hám kásip-óner kolledjlerinen tısqarı mákemelerde de tárbiyashi bolıp islew; - oqıw -metodikalıq : uqsas tálim jónelisler boyınsha tálimdi ámelge asırıwshı ministrlikler, onıń tarmaq basqarmaları hám mekemelerinde metodist bolıp islew; ilimiy-izertlew mekemelerinde kishi ilimiy xızmetker bolıp islew hám basqalar.
Pedagogika Universitettiniń Informatika páni boyınsha jilliq is rejeleri tómendegilerden ibarat.


Mámleketlik tálim standartlarındagi ulıwma qaǵiydalar tómendegishe:
1. 1. Ózbekstan Respublikasınıń «Tálim tuwrısında»gi Nızamnıń 7-statyasına, «Kadrlar tayarlaw milliy bagdarlamasi»na muwapıq Respublikada mekemelik baǵınıwı hám múlkshilik formalarına qaramastan tálim mekemeleriniń barlıq túrleri ushın májburiy bolǵan mámleket tálim standartları (DTS) belgilenedi.
1. 2. DTS-standartlastırıw ob'ektine salıstırǵanda normalar hám talaplardı belgileydi hám de «Standartlastırıw tuwrısında»gi Ózbekstan Respublikası nızamına muwapıq tastıyıqlanadi.
1. 3. DTS kadrlar tayarlaw sapasına, tálim Mazmunıına salıstırǵanda qoyılatuǵın talaplardı, tálim alıwshılar tayınlıǵınıń zárúr hám jeterlishe dárejesin hám de tálim mekemelerin pitkeriwshilerine salıstırǵanda qoyılatuǵın ilmiy tájriybe talapların, oqıw júklemesiniń zárúr kólemin, tálim mekemeleri iskerligin hám kadrlar tayarlaw sapasın bahalaw tártibi hám mexanizmin belgileydi.
1. 4. DTS tálim procesin hám tálim mekemeleri iskerligin bahalawdı tártipke salıwshı basqa normativ hújjetlerdi jaratıw ushın tiykar esaplanadı.
2. Mámleket tálim standartlarınıń maqset hám wazıypaları
2. 1. Mámleket tálim standartları engiziliwi tómendegi maqsetler ámelge asırılıwın názerde tutadı :
- tálimniń joqarı sapasın hám de mámlekette ámelge asırılıp atırǵan tereń ekonomikalıq jáne social reformalar, rawajlanǵan demokratiyalıq mámleket qurıw talaplarına juwap beretuǵın kadrlar tayarlanishin támiyinlew ;
- mámlekettiń ekonomikalıq jáne social rawajlanıwı kelesheklerinen, jámiyet mútajliklerinen, pán, texnika hám texnologiyanıń dáwilik jetiskenliklerinen kelip shıǵıp, kadrlar tayarlaw Mazmunıın tártipke salıw ;
- tálimniń demokratiyalasiwi, adamgershiliklesiwi hám sociallasiwi.
- tálim alıwshılarniń huqıqıy ekonomikalıq bilimleri dárejesin, sonıń menen birge, tálim procesi natiyjeliligin asırıw ;
- sapalı tálim xızmetlerin kórsetiw, tálim hám kadrlar tayarlaw salasında shaxstıń, jámiyet hám mámlekettiń máplerin qorǵaw ;
- kadrlar tayarlaw sapasın hám tálim iskerligin bahalaw kriteryaların hám rejimin belgilew ;
- tálim procesi hám kadrlar tayarlawniń izbe-izligi hám úzliksizligin támiyinlew, tálimniń barlıq túrleri hám basqıshlarında oqıw -tárbiya procesin maqul túsetuǵınligin anıqlaw ;
- miynet hám tálim xızmetlerin bazarında básekige shıdamlılıgın támiyinlew :
2. 2. Mámleket tálim standartlarınıń wazıypaları :
- tálim sapasına hám kadrlar tayarlawǵa, kórsetiletuǵın tálim xızmetlerin nomenklaturasina salıstırǵanda qoyılatuǵın maqul túsetuǵın talaplardı belgilew;
- tálimge jáne onıń sońı nátiyjelerine tálim alıwshılarniń bilimi hám kásiplik ilmiy tájriybesi dárejesin waqıtı -waqıtı menen bahalaw tártibi, sonıń menen birge, tálim iskerligi sapası ústinen baqlawǵa salıstırǵanda qoyılatuǵın tiyisli talaplardı belgileytuǵın normativ bazanı jaratıw ;
- xalıqtıń bay ruwxıy miyrasi hám ulıwma insanıylıq qádiriyatlar tiykarında tálim alıwshılarniń ruwxıy -etikalıq tárbiyalawniń nátiyjeli formaları hám usılların engiziw ;
- tálimniń barlıq túrlerinde olar Mazmunıın hám de alıp barılatuǵın tálim hám tárbiyanı kelisip alıw, olarniń óz-ara baylanıslılıǵın, úzliksiz tálim sistemasında hám kadrlar tayarlawda izbe-izlikti támiyinlew ;
- oqıw -tárbiya hám tálim procesiniń úzliksiz informaciya menen támiyinleniwine, tálim dárejesin baqlawǵa, tálim mekemelerinde tálim alıwshılar hám olardı pitkeriwshilerniń ilmiy tájriybesine salıstırǵanda normalar hám talaplardı belgilew
- tálim hám kadrlar tayarlaw sapasına ataq beriwniń anıq bir sistemasın, tálim mekemelerin attestatsiyadan ótkeriw hám akkreditatsiya qılıwdı engiziw:
- kadrlardı maqsetli hám sapalı tayarlaw ushın tálim, pán hám óndiristiń nátiyjeli integraciyasın támiyinlew;
- milliy standartlar talabınıń tálim sapası hám kadrlar tayarlawǵa salıstırǵanda xalıq aralıq talaplarǵa muwapıqlıǵın támiyinlew;
3. Tálimniń standartlastırılatuǵın túrleri
3. 1. DTS-tálimniń tómendegi túrleri ushın belgilenedi:
- Ulıwma orta bilim beriw, sonday-aq, baslanǵısh tálim;
- Orta -arnawlı, kásip-óner tálimi (akademikalıq liceyler, kásip-óner kolledjleri);
- joqarı tálim (bakalavriat, magistratura ).
3. 2. Mektepge shekem, mektepden tısqarı, joqarı oqıw jurtınan keyingi tálim kadrlar mamanlıǵın asırıw hám olardı qayta tayarlaw ushın mámleket basqarıwniń kepillikli shólkemleri tárepinen mámleket talapları belgilenedi.
4. Tálimniń standartlastırıw ob'ektleri
Tómendegiler tálimniń standartlastırıw ob'ektleri esaplanadı :
4. 1. Tálim pánleriniń strukturası, Mazmunıı, kólemi, tálim alıwshılar hám pitkeriwshilerniń ilmiy tájriybe dárejesi hám tayarlaw sapası ;
4. 2. Talaplar, normalar hám qaǵıydalar, pedagogikalıq hám informaciya texnologiyaları, tálim usılları hám quralları, sonıń menen birge, tálim sistemasında paydalanilatuǵın atamalar, túsinikler hám kategoriyalar ;
4. 3. Tálim alıwshılar bilim dárejesine hám kásiplik ilmiy tájriybesine diagnoz qoyıw tártibi, pitkeriwshiler sapasın, tálim iskerligi, pedagog hám pedagog xızmetkerler sapasın bahalaw.
5. Mámleket tálim standartların islep shıǵıwǵa qoyılatuǵın talaplar
Tómendegiler DTS islep shıǵıwǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar esaplanadı :
5. 1. Kadrlar tayarlaw milliy programmaları maqsetleri, wazıypaları hám qaǵıydaları sózsiz ámelge asırılıwına qaratılǵanlıgi ;
5. 2. Tálim hám kásip-óner programmalarında milliy ǵárezsizlik, demokratiya, bay milliy materiallıq dástúrler, xalıqtıń intellektuallıq múmkinshilikleri hám ulıwma insanıylıq qádiriyatlar principlerın esapqa alıw ;
5. 3. Tálim alıwshılarda tereń bilim, ǵárezsiz pikirlew, joqarı kásiplik ilmiy tájriybe qáliplesiwin támiyinlew;
5. 4. Xalıq aralıq tájiriybe, texnika, texnologiyalar, pán rawajlanıwı dárejesi, kadrlar tayarlawǵa salıstırǵanda ámeliyat tárepinen qoyılatuǵın talaplardı esapqa alǵan halda tálim standartlarınıń ilimiy tıykarlanıwı ;
5. 5. Tálim túrleri hám basqıshları boyınsha standartlarniń kelisimligi hám izbe-izligi, shaxstıń hár tárepleme rawajlanıwın esapqa alǵan halda, olarniń sáwlelengenligin támiyinlew;
5. 6. Oqıw júklemesi maqul túsiwi, tálim alıwshılarniń qábiletleri hám mútajliklerine baylanıslı túrde tálimniń siyasiy gruppalastırıw múmkinshiliklerin esapqa alıw ;
5. 7. Tálim alıwshılar hám pitkeriwshilerdi tayarlaw, tálim iskerliginiń sapasın bahalaw kriteryaları hám tártibin belgilew;
5. 8. Standarttıń texnologiyalıqlıǵı -onıń atqarılıwın baqlaw jáne onıń normaları hám talapları ozgeriwininé aldın alıw múmkinshiligi ;
5. 9. Standartlarǵa tájiriybede tekseriwden ótken tálim iskerliginiń alnińǵı normaların kiritiw;
5. 10. Mámleket tálim standartları Ózbekstan Respublikası mámleket standartlaw sisteması qaǵıydaları talapların qanaatlandirıwı kerek.
6. Mámleket tálim standartların islep shıǵıw, tastıyıqlaw hám engiziw tártibi.
6. 1. DTS di islep shıǵıw tańlaw shártlerinde yamasa tálim basqarıwınıń kepillikli shólkemleri tárepinen daǵaza etilgen innovatsiya joybarları tiykarında ámelge asırılıwın támiynlew;
6. 2. Kadrlar tayarlaw milliy programmasın ámelge asırıw Respublika komissiyası DTS joybarı ekspertiza etiliwin hám eksperimental tekseriwden ótkeriwdi quraydı, olarniń nátiyjeleri boyınsha juwmaqtı rásmiylestiredi;
6. 3. Kadrlar tayarlaw milliy baǵdarlamasın ámelge asırıw Respublika komissiyasınıń juwmaǵı tiykarında Ózbekstan Respublikası ministrler Kábineti tárepinen tastıyıqlanadi;
6. 4. DTS olar tastıyıqlanǵan sáneden baslap ámelge kiritiledi hám tálim basqarıwı kepillikli shólkemleri hám tálim mekemeleri jırlawı ushın qabıl etiledi;
6. 5. Tastıyıqlanǵan DTSga muwapıq, tálim mekemelerine iye bolǵan ministrler hám keńseler tálim hám kásip-óner programmaların islep shıǵadı hám olarniń ámelde orınlanıwın támiynleydi;
6. 6. Tálim alıwshılarniń qábiletleri hám mútajliklerine baylanıslı túrde oqıw awqamın siyasiy gruppalastırıw, DTS tárepinen belgilengen normalardan artıqsha tálim Mazmunıın belgilew, tálim basqarıwshı kepillikli shólkemleri hám atqarıwshi jergilikli shólkemlerniń kepillikine kiredi;
DTSgw ózgertiwler kirgiziw respublikanıń sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıwına muwapıq tálim dárejesi hám kadrlar tayarlawǵa salıstırǵanda qóyıladı hám talaplar ózgeriwi dawamında DTSdi tastıyıqlaw ushın belgilengen tártipte Ózbekstan Respublikası ministrler Mekemesi tárepinen ámelge asıriladı.
Orta -arnawlı, kásip-óner tálimin standartlastırıw principlerı O'MKXT standartların islep shıǵıwda tómendegilerdi támiyinlew zárúr:
• tálimniń úzliksizligi hám tıǵız baylanıslılıǵı ;
• mámlekettiń social hám ekonomikalıq rawajlanıwı, pán-texnika hám texnologiyalardıń perspektivalı rawajlanıwı, jámiyet talapları hám olarniń zamanagóy jaǵdayın esapqa alıw ;
• tálim, pán hám óndiristiń sáwlelengenligi;
• tekstler bayanınıń anıqlıǵı hám birden-bir bahaliligi;
• pán, texnika hám de texnologiyanıń zamanagóy jetiskenliklerine, respublikadaǵı hám sırt ellerdegi aldıńǵı tájiriybelerge sáykes keliwi;
• O'MKXT maqset hám wazıypalarınıń ámelge asırılıwı.