TEMA
|
Axborot uzatıw ortalıǵı. Tarmaq topologiyası
|
Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaqlarında informaciya qorǵalıwın támiyinlew máselesi maǵlıwmatlar uzatıw tarmaǵınıń arnawlı bir arxitekturasın ámelge asırıwshı jáne onıń turaqlı islewin támiyinleytuǵın apparat programmalıq quralları menen baylanıslı túrde sheshiliwi kerek.
Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaqlarında informaciya qawipsizligin támiyinlewge tómendegi talaplar qóyıladı :
-maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaqlarında informaciya qawipsizligine bolatuǵın belgili qawiplerden qorǵaw xızmeti hám mexanizmlerin belgileytuǵın funkcional talaplar
-informaciya qawipsizligine bolatuǵın belgili qawiplerden qorǵaw mexanizmin maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵı arxitekturasına qaysı tárzde engiziliwi kerekligin belgileytuǵın arxitekturalıq talaplar ;
-basqarıwdıń qanday funkciyaları islep shıǵilıwı hám olar qaysı tárzde maǵlıwmat -larni uzatıw tarmaǵına engiziliwin belgileytuǵın basqarıw talapları.
Funkcional talaplar. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵı komponentlerine hám arxitekturasına real tásir etiwshi ulıwma funkcional talaplar tómendegiler:
Paydalanıwshın autentifikaciyalash. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinleytuǵın sistema informaciyanı uzatıw processinde qatnasıw etiwshi komponentiniń (ob'ekt, sub'ekt hám paydalanıwshınıń ) haqıyqıylıǵın anıqlaw múmkinshiligin támiyinlewi kerek;
Qadaǵalawlanıwshı paydalanıw. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinleytuǵın sistema tarmaq sub'ektleri hám paydalanıwshılarınıń ruxsat etilmegen informaciya resurslarınan paydalana almasliklarini kepillik beriwi kerek;
Konfidenciallikni támiyinlew. Konfidenciallikni támiyinlew xızmeti tiykarınan maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵın informaciya ortalıǵın ashıw, informaciyadan ruxsacız paydalanıw hám o'girlash múmkinshiliklerinen qorǵaw ushın zárúr esaplanadi;
Maǵlıwmatlar pútinligin támiyinlew. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinleytuǵın sistema quramında paydalanuvchi hám basqarıw informaciyası bolǵan maǵlıwmatlardıń saqlanıw hám uzatılıw pútinligin kepillik beriwi kerek. Maǵlıwmatlardıń aynıwı, jalǵanlashtirilishi, keshiktirilishi, ruxsacız qaytalanıwı informaciya uzatılıwıninig blokirovka etiliwine alıp keliwi múmkin;
Qatań esap -kitap. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵı resurslarınan paydalanıwshı hár qanday sub'ekt atqarǵan hár qanday ámelleri ushın javob beriwi kerek. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵı ústinde etilgen barlıq háreketler hám tarmaqta júz bergen barlıq xodisalar jónindegi informaciyanıń saqlanıw múmkinshiligi támiyinleniwi kerek;
Qáwipti bildiriwshi signaldı generaciyalash. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵı tarmaq informaciya qawipsizligi ob'ektleri tárepinen qawipsizliktiń aynıwı jónindegi signaldı generaciyalash imkaniyatın támiyinlewi kerek;
Audit. Audit sistemanı basqarıwdıń natiyjeliligin bahalaw xamda informaciya qawipsizliginiń aynıwın anıqlaw maqsetinde sistemalı jazıwlardı hám ámellerdi ǵárezsiz analizlew hám izertlewlew retinde qurılısı kerek;
Qayta tiklew. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinlew sisteması qawipsizliktiń aynıwın qayta tiklew qábiletine ıyelewi kerek. Mudamı, qashan informaciya qawipsizligin buzıwǵa urınıw júz bergeninde, sistema bul urınıw jónindegi informaciyanı sonday islewi kerekki, bul urınıw maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵınıń ótkeriw qábiletin hám paydalanıwshılıǵın saldamlı tómenlewine alıp kelmasin;
Moslanuvchanlik. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinlew sistemasına qoyılatuǵın áhmiyetli konceptual talap - moslanuvchanlik talabı, yaǵnıy baylanıs tarmaǵınıń strukturası, texnologiyası hám islew sharayatı ózgerganida kelisiw qábileti talabı bolıp tabıladı.
Arxitekturalıq talaplar. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinlew sisteması informaciya qawipsizliginiń túrli siyasatın qollap-quwatlawı, yaǵnıy moslanuvchan bolıwı kerek. Sistemaǵa tómendegi asosiy xızmetler kiritiliwi múmkin:
shifrlaw giltlerin hám parollardı qáliplestiriw, saqlaw hám bólistiriw xızmeti;
shifrlaw xızmeti;
paydalanıwshılardı hám xabarlardı autentifikaciyalash xızmeti;
paydalanıwdı basqarıw xızmeti;
xabarlar pútinligin támiyinlew xızmeti;
paydalanuvchanlikni támiyinlew xızmeti;
jetkizilgenlikti tastıyıqlaw xızmeti;
biykarlaw etpeslik xızmeti;
qosımsha trafikni qáliplestiriw xızmeti;
administratorlaw xızmeti.
Bul xızmetlerdiń hár biri informaciya qawipsizligin támiyinlew boyınsha máselelerdi ǵárezsiz tárzde ol yamasa bul ximoya mexanizmlerinen paydalanıp sheshiwi múmkin. Bunda ximoyaning bir mexanizmi informaciya qawipsizliginiń túrli xızmetlerinde qollanılıwı múmkin.
Basqarıw talapları. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin basqarıw xızmeti ximoyaning texnikalıq quralların tolıqlawısh ximoya ilajlarınıń belgili kompleksin óz ishiga aladı. Bul ximoya ilajları buzıwǵa qaratılǵandıń tarmaq informaciya qawipsizligine qawipti kúsheytiwge qaratılǵan ol yamasa bul tásirdi ótkeziwin qıyınlastırıw maqsetinde ámeldegi ximoya sistemasına operativ tárzde ózgertiwler kirgiziwge múmkinshilik jaratadı.
administratorlaw xızmetiniń tiykarǵı wazıypaları tómendegiler:
ximoya xızmeti hám mexanizminiń islewi jónindegi informaciyanı jıynaw hám analizlew;
ximoyalanuvchi ob'ektlerdi anıqlaw ;
xızmet funkciyaların nátiyjeli ámelge asırıw maqsetinde ximoya mexanizmlerin kombinaciyalaw ;
maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵınıń isenimli hám turaqlı islewin támiyinlew xızmetlerine juwapker basqa administratorlar menen óz-ara baylanıs ;
maǵlıwmatlardı uzatıwshı tarmaqtıń buzılǵan islew procesin qayta tiklew.
Joqarıda keltirilgen processler qawipsizlikti basqarıw xızmetiniń áhmiyetli elementi esaplanadi. Informaciya qawipsizliginiń hár qanday qurallarından paydalanilmasin, maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizligin támiyinlew sapası administratordıń qábiletine, onıń ıqlaslanıwına, texnikalıq buyımlanganligiga baylanıslı.
Atap ótiw kerekki, qandayda-bir xam real ximoyalangan maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵı mutloq ximoyalangan bolmaydı. Soǵan qaramastan ximoyaning adekvat ilajları buzıwǵa qaratılǵan tásiri nátiyjesin (zálel keltiriw ǵárejetiniń kutilayotgan zálel ólshemine qatnasın ) ádewir pasaytiredi.
Tarmaqtıń tapologiyasi ne?
Tarmaq tapologiyası - bul tarmaq konfiguraciyasın, sonıń menen birge tarmaq apparatlarınıń jaylasıwı hám jalǵanıwın xarakteristikalaw usılı. Tarmaq tapologiyasi onıń pútkil dúzilisin, tarmaqqa kiritilgen tarmaq apparatların hám olardıń bir-biri menen munasábetlerin kóriwge múmkinshilik beredi.
Bir neshe tapologiyalar ámeldegi: fizikalıq, logikalıq, informaciya hám birja basqarıwdıń tapologiyasi.
Do'stlaringiz bilan baham:
