Tema: Mineraldin’ payda boliwi, tu’rleniwi, jins payda etiwshi ha’m ruda minerallari

Minerallardıń sınıwı - minerallar maydanlanǵanda sınıw dep atalıwshı tegis yamasa tegis emes ústler payda boladı. Sınıwdıń 4 kórinisi ámeldegi:

1.Shıǵanaqsimon sınıw maydanı shıǵanaqlarǵa uqsaydı.

2.Gadur - budur sınıw.

3.Ilmoksimon sınıw.

4.Topıraqsimon sınıw - sınıwı maydanı shań menen oralǵan uqsaydı.

Minerallrning qattılıǵı - minerallardıń sırtqı mexanik tásirge qarsılıq kórsetiwi. Moos shkalasındaǵı bir mineraldıń basqa mineral menen tirnalish menen anıqlanadı. Etalon retinde MOOS shkalasına 10 mineral qabıl etilgen minerallardıń 1 den 10 balgacha artıp baradı.

Galk Mg3 [Si4 O10] OH]--------------------------1

Gins Sa SO4 2 H2 O ----------------------------2

Kaltsit SaSO3 --------------------------------3

Florit Sa F2 --------------------------------4

Apatit Sa5 (F, Cl) [PO4]3---------------------------5

Ortoklas K [Al Si3 O8]-----------------------------6

Kvarts Si O2 -------------------------------7

Tapaz Al2 [F, OH]2 [SiO4]-------------------------8

Korund Al2 O3 -------------------------------9

Almaz S ---------------------------------10

Úyrenilip atırǵan mineral etalondagi minerallar menen tirlanishiga qaray olardıń qattılıǵı ornatıladı. Mısalı : mineral kaltsiyni tirnaydi ózi bolsa flyurid menen tirlanadi. Sonday eken onıń qattılıǵı 3 hám 4 aralıǵinda boladı. Sonıń menen birge minerallardıń qattılıǵı MOOs shkalasada minerallar anıqlanmasdan, shama menen de ornatılıwı múmkin. 1 -2 qattılıqqa iye bolǵan minerallar menen tirnalmaydi. 5 - qattılıǵı 3 ke teń bolǵanları mıs teńge menen tirnaladi, qattılıǵı 4 -5 ke teń bolǵan shıysheni tirnamaydi hám qattılı 6 -8 ge teń bolǵan minerallar shıysheni tirnaydi.