Tema: Marketing tiykarǵı funksiyalari Joba: Kirisiw Marketing funksiyaları hám onıń mazmunı Marketingtin' tiykarǵı wazıypaları

Tiykarǵı bólim
2.1. Marketing funksiyaları hám onıń mazmunı
Marketing funktsiyaları - bizneske marketing jantasıwınıń mánisin sáwlelendiriwshi kompaniyanıń tiykarǵı baǵdarları, qaǵıydaları.
Marketingtin' analitik funktsiyası mag'lumatlardan kompaniyanıń máselelerin sheshiwde paydalanıw ushın toplawdan ibarat. Analitik funktsiya bazar kondunkturasin úyreniw, ónim qarıydarları hám qarıydarların úyreniw, bazarda iskerlik jurgiziwshi qatnasiwshilar (básekishiler, dáldalshılar) analizin, bazardin' tovar quramin úyreniwdi hám ishki bazardi analiz qılıwdı óz ishine aladi. Sho'lkem ortalıǵı, bazarda básekige shıdamlılıq noqatı qarasinan oniń sho'lkemlik dúzilisi.
Marketingtin' islep shıǵarıw funktsiyası ónim islep shıǵarıwdı ta'imiyinlew jáne onıń sapasın basqarıw bolıp tabıladı. Tap sol funktsiya sheńberinde qarıydarlardıń mútajliklerin eń jaqsı jańa ónimlerdi jaratiw processi bar islep shıǵarıw funktsiyası jańa tovarlar islep shıǵarıwdı sho'lkemlestiriw, logistika hám tayyar ónim sapasın basqarıw bolıp tabıladı. Marketingning satıw funksiyası, yag'niy ónimniń aylanıwı kontseptsiyasına muwapıq ónimniń islepshıǵariwcshidan qarıydarǵa ótiwi sistemasın quraydi.
Tovar aylanisi - bul ónim bo'zorda bolǵan waqıt dáwiri. Sawda funktsiyası tekǵana ónimdi qarıydarǵa jetkeriwge qaratılǵan proceslerdi, bálki satıwdan keyingi hám basqa xızmetlerdi sho'lkemlestiriw, maqsetli ónim hám baha siyasatın ámelge asırıwdıda óz ishine aladi.
Basqarıw hám qadag'alawinin' marketing funktsiyası sho'lkem tárepinen qoyılǵan maqsetlerdiń orinlaniwin qadag'alaw arqalı basqarıwdı joybarlaw hám informaciya menen táminlewdi sho’lkemlestiriwden ibarat. Marketing qadag'alawdi sho'lkemlestiriw marketing iskerligi processin juwmaqlawshı buwini hám usınıń menen birge jańa marketing qararlarin qabıllawdıń baslanǵish basqıshı bolıp tabıladı.
Marketing funktsiyaların cikl retinde kóriw múmkin - marketing analizi, islep shıǵarıw, marketing hám nátiyjeler monıtoringini izbe-iz ámelge asırıw. Ingliz marketologi G. Xarding zamanagóy ekonomikalıq sharayatta marketing kontseptsiyasınıń aktuallıǵın ko'rsetip o'tedi.
Marketing- kóp táreplerge iye bolǵan quramalı sociallıq-ekonomikalıq kategoriya:
Sho'lkemlik hám texnikalıq;
Basqarıw ;
Ekonomikalıq ;
Social ;
Ideologiyalıq ;
Siyasiy.
Usınıń sebebinen, ekonomikalıq ádebiyatlarda marketingtin' 2000 nan artıq tusinikleri ma’lim, mısalı :
- marketing - isbilermenlik páni (yapon biznesmenleri);
- marketing - qarıydarlardıń mútajlikleri hám talaplarin arnawlı bir forma hám xızmetlerge aylandırıw qábileti hám sheberligi (F. Kotler);
- marketing - bul payda aliwg'a jóneltirilgen, qarıydarlardıń mútajliklerin anıqlaw, usidan kóriw hám fondlastiriwg'a qaratılǵan basqarıw processi (London Marketing Institutı );
- marketing - bul ideyalar, tovarlar hám xızmetlerdi islep shıǵıwdı joybarlaw hám ámeliy ámelge asırıw, olar ushın bahalardı qáliplestiriw, olarni satıw hám tarqatıwdı xoshametlew, shaxslar hám sho'lkemlerdiń maqsetlerin fondlastiratug'in almasiwshi ámelge asırıw ushın (Amerika Marketing assotsiatsiyasi);
- marketing - jjamiettiń bólek aģzalari hám gruppaları óz ara tavar hám basqa qádiriyatlardı almasiw arqalı túrli mútajlik hám tileklerdi fondlastiratuģin process (D. Mittler);
- marketing bazarina jóneltirilgen basqarıw bolıp tabıladı (P. F. Druker);
- marketing - bul baha kontseptsiyasın joybarlaw hám ámelge asırıw, bazarģa kirisiw hám qarıydarlardıń mútajliklerin ayırbaslaw hám fondlastiriw, kárxana maqsetlerine erisiw ushın ideyalar, tovarlar hám xızmetlerdi satıw processi (P. S. Zavyalov);
- marketing - bul uluwma kompaniyanı isbilermenlik iskerligi sheńberin, bazardi, qarıydarlardıń maqsetli gruppaların, tiykarǵı strategiyalıq maqsetlerdi uzaq múddetli hám maslasıwshı belgilewge jóneltiriw arqalı klientlerdi fondlastiriwģa arqalı payda aliwģa alip keletuǵın basqarıw filosofiyası (F. Banfer);
- marketing - qarıydardıń mútajliklerin kárxana daramatina aylantıriwshı (D. I. Barkan) basqarıwdıń pútin funktsiyası bolıp tabıladı.
Basqarıwdıń maqseti basqarıw sisteması tárepinen belgilenedi.
Bazar ekonomikası sharayatında basqarıwdıń marketing konsepsiyası ámeldegi, sebebi marketing kárxananıń eń zárúrli funksiyasına aylanadı.
Marketing konsepsiyasın mazmunı marketing funksiyaların ámelge asırıw arqalı sheshiledi. Marketing funksiyaları tómendegi gruppalarǵa bólinedi:
• marketing izertlewleri;
• tovar assortimenti islep shıǵarıw salasın rawajlandırıw ;
• satiw hám bólistiriw funksiyası ;
• tovardi qózǵaw ;
• bahani shólkemlestiriw funksiyası ;
• marketing-menejment funksiyası.
1. Marketing izertlewleri funksiyasında :
• xalq araliq bazardı analiz etiw;
• satiw bazarın izertlew;
• tutinwshi mútajliklerin izertlew;
• marketing operatsiyaların úyreniw;
• maģlumat toplaw hám qayta islew;
• marketing-miks kompleksin izertlew;
• bàsekilerdi úyreniw;
• benchmarking;
• talapti hám satıwdı prognoz qılıw hám basqalar uyreniledi.
Analitik funksiyada sırtqı ortalıq faktorları, bazar, onıń elementleri hám jaǵdayı, qarıydarlar, bazardı dúzilisi, tavar hám tavardı dúzilisi, sonıń menen birge firmanıń ishki ortalıǵı analiz etiledi. Bunda firma administraciyası tárepinen qadaǵalaw etiletuǵın faktorlar - texnologiyalıq process, finanslıq jaǵdayı, shólkemlestirilgen dúzılıw, bazardı tańlaw hám basqalar esapqa alınadı.
Sırtqı ortalıq faktorlarına qarıydarlar, báseki húkimet, ekonomika, texnologiya, ǵárezsiz ǵalaba xabar quralları sıyaqlı qadaǵalaw etilmeytuǵın faktorlar kiredi.
2. Ónim jaratıw funksiyası arqalı marketing iskerliginde jańa ónimlerdi jaratıw, jańa ónimler islep shıǵarıwdı shólkemlestiriw, islep shıǵarıw tarawına tavar básekilesligi hám sapanı basqarıw, sonıń menen birge tavar siyasatın islep shıǵıw máseleleri sheshiledi.
3. Satıw funksiyası arqalı tavardı bólistiriw hám satıw siyasatın islep shıǵıw, sawda -bólistiriw tarmaǵı arqalı satıwdı shólkemlestiriw, júk tasıwdı hám bazaǵa jaylastırıwdı shólkemlestiriw, tavar aylanbasın anıqlaw, bólistiriw sistemasın fizikalıq aǵısların baqlaw hám satıwdı analiz etiw uyreniledi.
4. Tavardı qózǵaw funksiyası nátiyjesinde satıwdı xoshametlew hám reklama siyasatın islep shıǵıw ; satıwdı xoshametlewdi nátiyjeli quralların tiykarlaw; tavardı qózǵaw tuwrısında multimedia texnologiyaların tiykarlaw; ishki firma reklamasın shólkemlestiriw; satıw jumısların xoshametlew; shólkemlestiriw hám basqalar tolıq uyreniledi.
5. Bahanı shólkemlestiriw funksiyası arqalı bahanı qáliplesiw strategiyası hám taktikasin islep shıǵıw ; satıwdı hár bir bazarı ushın hár bir ónim ushın jasaw dáwirin túrli basqıshlarında baha matritsasin dúziw; ámeldegi bahalar ózgeriwi mexanizmin dúziw; básekishi bahasın analiz qılıw ; jańa ónim ushın baha belgilew sıyaqlılar sheshiledi.
6. Marketing-menejment funksiyası bolsa marketingti basqarıwdı shólkemlestiriw; baqlaw, marketing xızmetin shólkemlestirilgen dúzilisin islep shıǵıw, marketing iskerligi sistemasında basqarıw qararların optimallastırıw, audit, marketing xızmeti iskerligi natiyjeliligin bahalaw sıyaqlılardı úyrenedi.
Marketing funksiyaları firmanı basqa funksiyaları, yaǵnıy islep shıǵarıw, kadrlar, materiallıq texnika támiynatı, finanslıq, buxgalteriya esabı funksiyaları menen birge ámelge asıriladı.
Marketingning funksiyaları xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerdiń basqa funksiyalarınan ayırmashılıǵı sonnan ibarat, marketing funksiyaları xojalıq jurgiziwshi sub'ektler, onıń qarıydarları, klientleri ortasında ayırbaslaw procesin ámelge asırıw hám shólkemlestiriwge qaratılǵan bolıp tabıladı. Sol sebepli de marketing funksiyaları mudami ózgerip baratuǵın mútajlik hám de talaptı qáliplesiwi, jaratılıwı hám rawajlanıwına tásir etedi.
Ónim jaratıw funksiyası arqalı marketing iskerliginde jańa ónimlerdi jaratıw, jańa ónimler islep shıǵarıwdı shólkemlestiriw, islep shıǵarıw tarawına tovar básekilesligi hám sapanı basqarıw, sonıń menen birge tovar siyasatın islep shıǵıw máseleleri sheshiledi.
Marketing - menejment funksiyası bolsa marketingni basqarıwdı shólkemlestiriw; baqlaw, marketing xızmetin shólkemlestirilgen dúzilisin islep shıǵıw, marketing iskerligi sistemasında basqarıw qararların optimallastırıw, audit, marketing xızmeti iskerligi natiyjeliligin bahalaw sıyaqlılardı úyrenedi
Bahanı shólkemlestiriw funksiyası arqalı bahanı qáliplesiw strategiyası hám taktikasini islep shıǵıw ; satıwdı hár bir bazarı ushın hár bir ónim ushın jasaw dáwirin túrli basqıshlarında baha matritsasini dúziw; ámeldegi bahalar ózgeriwi mexanizmin dúziw; básekishi bahasın analiz qılıw ; jańa ónim ushın baha belgilew sıyaqlılar hal etiledi.
Tavardı qózǵaw funksiyası nátiyjesinde satıwdı xoshametlew hám reklama siyasatın islep shıǵıw ; satıwdı xoshametlewdi nátiyjeli instrumentlerin tiykarlaw; tavardı qózǵaw tuwrısında multimedia texnologiyaların tiykarlaw; ishki firma reklamasın shólkemlestiriw; satıw jumısların xoshametlew; shólkemlestiriw hám basqalar tolıq uyreniledi
Satıw funksiyası arqalı tavardı bólistiriw hám satıw siyasatın islep shıǵıw, sawda -bólistiriw tarmaǵı arqalı satıwdı shólkemlestiriw, júk tasıwdı hám bazaǵa jaylastırıwdı shólkemlestiriw, tavar aylanbasın anıqlaw, bólistiriw sistemasın fizikalıq aǵısların baqlaw hám satıwdı analiz etiw uyreniledi.
Marketing funksiyaları firmanı basqa funksiyaları, yaǵnıy islep shıǵarıw, kadrlar, materiallıq texnika támiynatı, finanslıq, buxgalteriya esabı funksiyaları menen birge ámelge asıriladı.
Marketingning funksiyaları xojalıq jurgiziwshi sub'ektlerdiń basqa funksiyalarınan ayırmashılıǵı sonnan ibarat, marketing funksiyaları xojalıq jurgiziwshi sub'ektler, onıń qarıydarları, klientleri ortasında ayırbaslaw procesin ámelge asırıw hám shólkemlestiriwge qaratılǵan bolıp tabıladı. Sol sebepli de marketing funksiyaları mudami ózgerip baratuǵın mútajlik hám de talaptıń qáliplesiwi, jaratılıwı hám rawajlanıwına tásir etedi.
Marketing túrleri
 Konvertsiyali-talap joq (unamsız )
 Xoshametleniwshi-talap ulıwma joq onı payda etiw kerek
 Rawajlanıwshı -talap ámeldegi
 Remarketing-talap tòmenlemekte
 Demarketing-talap hádden tıs kóp
 Sinxromarketing-talap ózgerip turıptı
 Qollap -quwatlaytuǵın marketing hám talap kárxana múmkinshiliklerine tuwrı keledi
 Qarsı turıwshı marketing-irratsional talap qáliplesken