Tema: Kompyuter hám sırtqı apparat arasında maǵlıwmat uzatıw. Jobası: I. Kirisiw II. Tiykarǵı bólim

Maǵlıwmat almasıw

Informatsion texnologiyalarda port - bul jiberilip atırǵan hám qabıl qılınıp atırǵan informaciyalar ortasındaǵı baylanısıwdı quraydı (logikalıq yamasa fizikalıq). Ádetde tómendegiler:

Apparatlı (apparatlı ) portlar - bul tiykarınan kompyuterdiń fizikalıq apparatı bolıp ol tiykarınan vilka yamasa kabel járdeminde kompyuterge baylanısadı. Olarǵa tómendegiler kiredi:

Parallel port, Dawamlı port, USB, PATA/SATA, IEEE 1384 (FireWire), PS/2

Kirgiziw- shıǵarıw portı - mikroprotsessorlarda (mısalı Intel) apparatlar járdeminde maǵlıwmatlar almaslaw imkaniyatın beredi. Kirgiziw- shıǵarıw portı programmaǵa maǵlıwmatlar beriw jáne onı almaslawdı quraydı.

Tarmaqlı port - TCP hám UDP protokol parametrleri bolıp ol IP formatındaǵı maǵlıwmatlar paketi qollanılıwın anıqlaydı.

Kompyuterdiń sırtqı apparatları menen informaciya almaslawı procesin, kopmyuterning sırtqı interfeysi quraydı. Sırtqı interfey sırtqı portlar, shinalar, kopmyuterlar birlespesi hám sırtqı apparatlar jıynamasidan ibaratdı. Tiykarınan kopmyuter hám sırtqı apparatlardı bir-birine bólewde shinalardan paydalanıladı.

Kopmyuterga printer, scaner, tıshqansha, klaviatura hám soǵan uqsas apparatlardıń kompyuterge jalǵanıwı sırtqı interfeyske mısal boladı. Sırtqı interfeysti ámelge asırıw ushın oǵan apparat hám programmalıq támiynat : sırtqı apparattı basqarıwshısı (controller) hám controller ni basqarıwshı arnawlı programma, drayver (driver) kerek boladı.

Hár qanda kopmyuterda sırtqı interfeys bir qansha portlar, atap aytqanda, LPT, PS/2, COM, USB, … sıyaqlılar arqalı ámelgem asıriladı. Hár bir porttıń ózine muwapıq wazıypası bar.

IEEE 1284 (Printer port, parallel port, LPT) - jeke kompyuterge jalǵawǵa mólsherlengen xalıq aralıq parallel interfeys standartına uyqas tushuvchi apparat. “LTP” atı MS DOS shańaraǵı daǵı operatsion sistema daǵı “LTP1” (Line Printer Terminal yamasa Line PrinTer) standart atınan kelip shıqqan. Házirgi waqıtta bul interfeys tiykarınan USB interfeysi menen uyqas túsedi hám ol yi'g'ma apparatlardı (skaner - printer - kserokopiya) jalǵawsh ushın isletiledi. Lekin tiykarınan joqarı tezlikte baspadan shıǵarıw hám printer ushın isletiledi. Bunıń menen tiykarınan Cetronics, Betronics, HP, Hewlett-Packard firmaları tárepinen islep shiǵarıladı. Olar 1284. 3-2000 hám 1284. 4-2000 standartına tiykarlanǵan. Jumısshı rejimleri:

SPP (Standart Paralell Port ) — bir jónelisli port, tolıqlıǵınsha Cetronics interfeysi menen uyqas túsedi.

Nibble Mode — SPP rejiminde eki jónelisli maǵlıwmatlar almasınıwǵa tiykarlanǵan (4 baytlı ) qosımsha apparatlar menen úskenelestirilgen

Byte Mode — Geyde qollaniluvchi IEEE 1284 standartına tiykarlanǵan eski kontrollerlerden óz-ara maǵlıwmat almaslaw ushın paydalanıladı.

EPP (Enhanced Parallel Port ) —ishchi apparat Intel, Xircom hám Zenith Data Systems — firmalarına tiyisli óz-ara maǵlıwmat almaslaw, 2 Mbayt/sekund tezlikte

YeSR (Extended Capabilities Port ) — jumısshı apparat Hewlett-Packard hám Microsoft kompaniyaları, qosımsha túrde maǵlıwmatlardı qısıw appatiga iye hám DMA rejiminde isleytuǵın apparat

Tarmaq kommutatori (TCP/IP port ) yamasa svitch (switch- qosıw, qaytaulagich)- kompyuter sistemalarında bir neshe uzellarni bir segmentte birlestiriw ushın mólsherlengen apparat. Konsentratorlardan tiykarǵı ayırmashılıǵı bir apparatqa berilgen maǵlıwmatlar kommutator arqalı basqa kommutatorlarga uzatıladı. Kommutatorlar OSI modeliniń kanal rejiminde isleydi hám bir- bir birine MAC adresslari arqalı uzellar bir tarmaqqa baylanısadı. Bir neshe tarmaqlardı birlestiriw ushın tarmaq dárejeli marshrutizatorlardan paydalanıladı.