Tema: Jurek iskerliginin’ basqariliwinin’ ozine ta’nligi

TEMA: Jurek iskerliginin’ basqariliwinin’ ozine ta’nligi

Reje:

• 1. Jurek iskerligi haqqinda
• 2. Jurek iskerligi fiziologiyasi
• 3. Juren basqariw mexanizmi

• Jurek iskerligin mexanik aktivlesiniwinin’ aniqlaw ushin koplep arnawli usillar qollanadi:
• a) Kinetokardiografiya
• b) Elektrokimokardiografiya
• c) Ballistokardiografiya
• d) Dinamokardiografiya
• e) Exokardiografiya

Kinetokardiografiya

• Jurektin’ mexanik iskerligi natijaside, kokrek qafesi tomen chastotali terbelisi aniqlaw usili. Bunin’ ushin arnawli uzetkishlerden paydalaniladi. Olar mexanik terbeleslerni elektrik terbeliske aylandirip beredi. Kinetokardiografiya bir waqittin’ ozide shep ha’m on’ qarinshlarni jurek sikli vaqtinda uyrenetugun usil

Elekrokimokardiografiya

• Rentgen apparati jardeminde jurek kolankalari hareketini koriw mumkin. Apparat ekrani jurek shegaralarin atirapinda bolmeshe, qorinsha , yamasa aortaqa fotoelement qoyilip, ositsildografiya penen jalganip qoyiladi. Jurek hareketlengende fotoelementtin’ sveti ozgerip, ossilografda iymeli chiziq jazip alinadi. Bul jol benen jurek bolimerini qisqariwi ham bosasiwini uzliksiz jazip aladi.

Ballistokardiografiya

• Qarinshalrdan qon pat penen atilip chigiwi ham oni iri qon tamir boylap hareketi, denenin’ terbelisiwine alip keledi . Ballistokardiografiya usili benen olingan yiymek siziq ozige hos bolip jurek iskerligin benen bagliq. BKG jazip aliwda bir neshe usillar qollaniladi.

Dinamokardiografiya

• Jurek iskerliginin’ mexanik ozgerislerinin’ jazip aliw usillarinin’ biri bolip esaplanadi. Bul usil menen Ye.B. Babskiy kasplesleri menen islep shiqqan. Jureknin’ kokrek qapesindegi hareketi ham qanni qan tamir jilisiwi natiyjesinde adam jatgan jerde kokrek qapesi awirliq orayi ozgerisini jazip aliw usili.

Exokardiografiya

• Ultra dawis jardeminde jurektin’ mexanik iskerligi ham duzilisi koriw mumkin bolgan usil. Bunda ultra dawis, joqari chastotali (2,25-3 m Gs geshe) shaklde adam denesi arqali otip asbap jardeminde qabil qilinida.

Jurek fiziologiyasi

• Jurek islep atrgan vaqtda har qiyli dawislar payda boladi bul dawislar - - Jrek tonlari dep adaladi
• Auskultatsiya usili menen kokrek qapesinin shep tarepde 2ta tonni esitiw mumkin. I-ton (sistoliq) ham II-ton (diastolik).

Fonokardiografiya- bunin’ ushin kokrek qapesine jurek jaylasqan oringa kusheytrgeshlerge ornatilgan arnawli mikrofon jalganip qoyiladi.

Fonokardiogramma- fonokardiografiya usilinda jazip alingan iymek siziq bolip esaplanadi

Jurek iskerliginin’ basqariw mexanizmleri

• Organizm ozgeriwshen’ tabiyatqa maslasiwi jurek iskerliginde ozgerislerni keltirip shiqaradi ham bir qatar basqariw mexanizmler esabiga amelge asiriladi. Bu mexanizlernin’ bir qismi jurektin’ ozide jaylasqan – jurek ishi, intrakardial basqaliriliwi mexanizleri.
• Bularga; Kletka ishi basqariw mexanizmi, kletka araliq basqariw mexanizlari, jurek ishi perefik refleksleri kiredi.

1. Jurek ishi basqariw mexanizmi

• A)Kletkaishi basqariw mexanizmleri: Elektron mikroskop jardeminde jurek muskullari tekserip korilgende olar alohida miotsitlarden tashkil topganligi ham bir biri benen kondlen’ disklar benen baylansqanligi aniqlangan. Har bir miotsitda belok sintezini basqariwshi mexanizmlar bolip , oni duzilisini ham vaziypasini saqlap turadi. Belok lar sintezi autoregulyator joli menen basqariladi.

• Jurek muskuli talshiqlarinin’ qisqariw kushi, olardin’ qisqara baslawinan aldingi uzinligina baylanisli. Bul baylanisti O.frank ham Ye.starlin’ tusindirip bergen ham bul halat “jurek nizami:” yamasa “ frank-Starlin’ nizami”
• Dep ataladi

Kletka ara basqariw mexanizmi

• Miokard kletkalarini biriktirip turiwshi araliq disklar turlishe duzilgen. Ayrim araliq disklar tek mexanik waziypani, ayrimlari kardiomiotsitlarga kerekli zatlardi tasiw, basqalar ese Neksuslar – qozgalislarni kletkagadan kletkaga otkezedi. Kletka ara baylanslarinin’ buziliwi jurek muskullarini’ asinxron qisqariwga ham jurek aritmiyalariga alip keledi.

Jurek ishi pereferik refleksleri

• Jurektin’ ozide pereferik reflekslar mavjud. Bul reflekslar jaylasiwi MNSde emes, balki miokard ishidegi intmural tuyunlerde jalganadi.

Paydalanilga a’debiyatlar

• Wikipedia.org
• Normal fiziologiya “O.T.Alaviva”
• Ziyonet.uz