Tema: jinayattiń obiektiv tárepi jobasi: Jinayattiń obiektiv tárepi túsinigi hám áhmiyeti; Jinayiy qilmis hám oniń túrleri

Jinayiy háreketti analiz qılıw ushın onıń sırtqı kórinisı, formalarına itibar qaratıw kerek.
Hár qanday qılmıs – háreketleniw kórinisinde kórinetuǵın boladı. Yaǵnıy, bul háreketler insannıń ishki baǵdarların, pikiriniń háreketin ańlatadı (ıma-ishara -belgi, sózler). Biraq sırtdan ayırım dene háreketlerinde ańlatpalanatuǵın jinayiylı háreket olar menen sheklenip qalmaydı. Jinayiylı háreket háreketler jamini óz ishine aladı, usınıń menen birge áhmiyetine kóre, birdey háreket hár túrlı háreketlenisler menen sadir etiliwi múmkin. Mısalı, hújjetlerdi jasamalashtirishni ayıplı onı óshiriw, ońlaw kirgiziw, basqa tekst jazıw hám sh. k. usıllarda sadir etiwi múmkin, bunda jınayat sadir qılıw ayıplınıń individual múmkinshilikleri, isletiliwi múmkin bolǵan qural hám usılǵa baylanıslı.
Jinayiy háreket sırtqı tárepten ıma-ishara formasında (mısalı, haqorat etiwde), qandayda sóz aytiw arqalı (mısalı, qorqıtıwda ) yamasa kóplegen jaǵdaylarda basqa shaxs yamasa átirap daǵı túrli predmetlerge fizikalıq tásir qılıwda (mısalı, mámleket múlkin ózlestiriwde yamasa adam óltiriwde mıltıq tepkisin basıwda ).
Íma-ishara hám sóz formasındaǵı háreket – jábirleniwshi sanasına tásir qilsa, sırtqı ortalıq predmetlerine tásir qılıw formasındaǵı háreket olardıń sapa hám qásiyetlerine, olardıń jaylasıwına hám de taǵı basqa predmet hám sırtqı bolmıs menen óz-ara baylanısına tásir etedi hám sonday tártipte basqa adamlarǵa da, olardıń xulqiga da tásir etedi.
Social qáwipli háreket quramalı ózgeshelikke iye hám JKda jinayiy iskerlik, jalǵan isbilermenlik hám jalǵan bankrotlik kórinisinde.
Qasttan sadir etiletuǵın jinayatlarda social qáwipli qılmıstıń baslanǵısh jaǵdayı jinayat sadir etiwge shárt-sharayat jaratılıwina qaratılǵan dene háreketleriniń sırtqı kórinisinde sáwlelenedı.Abaysızlıqtan sadir etiletuǵın jinayatlardıń baslanǵısh waqıtı obiektke salıstırǵanda ziyan jetkizilgende yamasa sonday ziyan jetkiziw qáwipi payda bolǵanında kórinetuǵın boladı.Bul sonda sáwlelenedi,JKda belgileniwishe,abaysızlıqtan sadir etiletuǵın jinayatlar ziyan jetkiziw menen baylanıslı.
Sonday etip, bólek alınǵan dene háreketleriniń birligi jinayat quramın uyımlastırıwı múmkin, lekin bul bólek alınǵan dene háreketiniń jinayiy-huqıqıy áhmiyetin esaptan tısqarı etpeydi. Hár qanday qılmıstıń fizikalıq belgileri usılardan ibarat esaplanadi.
Jınayat huqıqında qılmıs degende, tek ǵana dene háreketleri túsinilmesten, bálki jinayat quralı retinde basqa shaxslardan paydalanıw da túsiniledi. Usınıń menen birge dene háreketleri arqalı sırtqı dúnya predmetlerinen, tábiyat kúshleri hám ónimlerinen de paydalanıw múmkin.