Tema: Free bcd operacion sistema Jobası Kirisiw Tiykarǵı bólim

BSD Unix tariyxı. 1974 jılda Unix operacion sisteması universitetine (Kaliforniya, AQSh) kelgeninen baslanǵan. Sol waqıtqa kelip, bul OT bir neshe jıl dawamında Bell Technical Labs (BTL) tárepinen universitetler hám basqa tálim mákemeleri ortasında nominal tólew ornına tarqatılǵan hám sistemanıń ashıqlıǵın jaqtırǵan paydalanıwshılardıń qayırqomlıǵın erisiwge erisken : Unix jetkizip berildi. Derek kodında (BTL qollap-quwatlawı hám kepilliklerisiz) hám paydalanıwshılar onı ǵárezsiz túrde úyreniw, ońlaw hám keńeytiw múmkinshiligine iyelewdi. Bulardıń barlıǵı óz jumısların basqa Unix ıshqıpazları menen bólip kóriw qálewin oyattı hám kóp tárepten ayrıqsha pikirlew tárizin hám Unix mádeniyatın qáliplestirdi. Sonı atap ótiw kerek, Bell Technical Labs xızmetkerleri Unixtıńń erkin bolıwın támiyinlewde júdá danasınıp háreket qılıwdı (itimal bunı hátte ózleri de sezbesten). Freedom sistemanıń ózine de, paydalanıwshılarına da xızmet kórsetti - Unixte kóplegen qánigeler kóbeydi, bul OT menen baylanıslı temalar boyınsha qorǵalǵan diplomlar sanın esapqa almaǵanda. Solay etip, Unix OS kommerciya dúnyasına tolıq universitet maǵlıwmatı menen kirgen dep esaplaw múmkin. Aytqansha, jaqında BSDI sonday qádem taslawǵa qarar etti - derek kodın tálim mákemelerine ótkeriw. Qızıq, tariyx tákirarlanadı ma? Naǵız ózi jerde hámme tarepinen tan alınǵan kóplegen ideyalar tuwıldı - Unix-de TCP / IP protokolın qollap-quwatlaw, virtual yad sisteması, operativ fayl sisteması (FFS), burınǵı hám vi redaktorları, BSD rozetkaları (tarmaq qosımshaların programmalastırıw interfeysi) ), sendmail, csh hám basqalar.... Universitet, sonıń menen birge, dúnyaǵa Unix rawajlanıwın kóp tárepten qáliplestirgen ullı qánigelerdi usınıs etdi - Erik Allman, Bill Jay yamasa Chak Xeylini oylap kóriń. Olar birinshi bolıp Koliforniyada " jaylasqan" Unix tekstlerin aldı. Unix bul jerde ókiniw menen aytamız 1992 jılda tarqalıp ketken Kompyuter sistemaları izertlew toparı (CSRG) tárepinen islep shıǵılǵan. Biraq, onıń eń jaqsı dástúrleri BSDI (Tuyıqeley Software Development, Inc.) hám FreeBSD hám NetBSD islep shıǵıw gruppaları tárepinen dawam ettirildi. Jaqında OpenBSD joybar jámááti qosıldı.
1. Hámmesi 386 BSD menen baslandı. Sol waqıtta dúnya boylap BSD Unixtiń bir neshe versiyaları bar edi, biraq olardıń barlıǵında ulıwma zat bar edi: olardan paydalanıw ushın original Unix derek kodına licenziya kerek edi. BSD kodınıń kópshiligi Koliforniyada jazılǵan hám bir kúni kimdur túp kodtıń kóbi qalmaǵanın sezdi; sol sebepli ideya biypul Unix jaratıw jáne onı Net (Net tarqatıw ) arqalı tarqatıwdı baslaw ushın tuwıldı. Uilyam hám Lyna Jolitz ashıq derekli BSD Unix jaratıw ushın sistemanıń jetispey atırǵan bólimlerin qayta jazıwǵa qarar qılıwdı. Nátiyjede 386 BSD 0. 0 versiyası boldı. Ele paydalanıwǵa tayın bolmaǵan 386 BSD-dıń biykarlap bolmaytuǵın abzallıǵı bar edi: sistemanıń isleytuǵın versiyasın jaratıw ushın endi qorqınıshlı derek licenziyasın talap etpedi. Tez arada 386 BSD 0. 1 payda boldı (sol waqıtta Linux, biypul Unix sistemaları shańaraǵınıń taǵı bir aǵzası bir jıldan artıq waqıttan berli bar edi). Kóp adamlar ózlerine tanıs bolǵan derek kodın úyreniwdi qálep, 386 BSD 0. 1 den paydalanıwdı hám ońlawdı baslawǵa qarar qıldı. Nátiyjede, 1992 jıl iyun ayınan baslap sistemaǵa kóplegen ońlawlar hám jaqsılanıwlar kirgizildi. Kóplegen FTP serverlerinde hátte rásmiy bolmaǵan patchkit (ońlawlar kompleksi) bar edi, bul 386 BSD nı jáne de turaqlı hám paydalanıwdı ańsatlastırdı - sistemadaǵı kóplegen máseleler patchkit járdeminde sheshildi. Biraq búgingi kúnde, AT & Tǵa tiyisli birpara kodlar menen baylanıslı birpara nızamlı máselelerden keyin, túp sistemanı tabıw júdá qıyın boldı - ol dúnya boylap FTP serverlerinen alıp taslandı. Sonı este tutıw kerek, kommerciyalıq bolmaǵan BSD shańaraǵı birinshi ret jaratılǵanda, Uilyam hám Lin tiykar retinde Net Release / 2 dep atalǵan lentani isletken. Nátiyjede bekkem tiykar qurıp, olar ózleri de ózleri bilmegen halda saatlı bomba qoyıwdı huqıqıy gúresler nátiyjesinde túp Net / 2 lentasındaǵı birpara fayllar tek ekilik retinde belgilendi. Sol sebepli, haqıyqattan da biypul tarqatıw sistemasın alıw ushın olardı noldan qayta jaratıw kerek edi. Bul házirde 386 BSD 0. 1 túp versiyasın tabıwdıń derlik múmkinshiliksizliginiń tiykarǵı sebebi bolıp tabıladı. 386 BSD ornına ush jańa sistema jańa atlar astında tuwıldı. Birinshi bolıp NetBSD, keyininen qısqa waqıt ishinde FreeBSD hám jaqında OpenBSD gruppaǵa qosıldı. Hár bir BSD sisteması menen birge keletuǵın README faylına qarasańız, bul sistemalar BSD 4. 4-Liteǵa tiykarlanǵanlıǵın tabasız. FreeBSD islep shıǵıw toparı BSD 4. 4-Lite tarqatılıwınan paydalanǵan hám koddıń jetispey atırǵan bólimlerin jaratqan ; bulardıń barlıǵı keyingi rawajlanıwdan keyin FreeBSD boldı. NetBSD islep shıǵıwshıları BSD 4. 4 ten ámeldegi bólimlerdi qosıp, 386 BSD menen islep shıǵıwdı basladı. OpenBSD sisteması bir waqtıniń ózinde NetBSD-den ajralıp shıqtı - islep shıǵıwshılar FreeBSD (paydalanıw hám funksionallıq ) hám NetBSD (kóp sanlı platformalarga kóshiriw) eń jaqsı qásiyetlerin birlestiriwge qarar qılıwdı. Sonday etip, Open / Free / NetBSD islep shıǵıw gruppaları túp BSD 4. 4-Lite kompleksinde bolmaǵan yamasa erkin qayta tarqatıp bolmaytuǵın fayllardı qayta jarattı. Barlıq sistemalar BSD 4. 4 ke múmkinshiligi barınsha jaqın, eger olardıń hár biri óziniń abzallıqları hám kemshiliklerine iye. Keliń, bul sistemalardı tolıq kórip shıǵayıq, lekin tezlik penen sonı atap ótiw kerek, bir sistema haqqında kóp aytılǵanlar basqasına tiyisli: bul OpenBSD, FreeBSD hám NetBSD operatsion sistemalarınıń barlıǵı bólek islep shıǵılǵan, lekin bólek emes.
2. NetBSD
NetBSD joybarı úlken ıshqıpazlar toparı tárepinen biypul Unix-uyqas keliwshi operacion sistema jaratılıwma qaratılǵan umtılıw-háreketleri nátiyjesi bolıp tabıladı. NetBSD kóp sanlı biypul programmalıq támiynatqa tiykarlanǵan, atap aytqanda, Kaliforniya universiteti BSD4. 4-Lite. Sistema túrli platformalarda isleydi - DEC Alpha'dan Apple Macintosh hám z80 ǵa, tolıq derek kodı menen birge keledi hám sistema islep shıǵıwshıları hám paydalanıwshıları tárepinen qollap -quwatlanadı. Islep shıǵıwshılar kóp sanlı platformalarning isenimliligi hám qollap-quwatlawına itibar qarattı. Búgingi kúnde NetBSD-ni ornatıp bolmaytuǵın apparat konfiguraciyası derlik joq. Joybardı ámelge asırıw 1993 jıl yanvar ayında baslandı hám aprel ayında birinshi rásmiy baspa payda boldı - 0. 8 versiyası, ol ele da tek i386 platformasında islegen. Sol jıldıń avgust ayında odan keyin 0. 9 versiyası payda boldı. NetBSD dáslep Net Release 2 (BNR / 2) den paydalanǵan 386 BSD den miyraslar bolıp ótken hám tuwrısında, basqa BNR / 2 tiykarındaǵı operacion sistemalar sıyaqlı, bir noqatta qıyınshılıqlarǵa dus keldi. 0. 9 versiyası shıqqannan bir jıl ótkennen, 1994 jıl oktyabr ayında NetBSD 1. 0 payda boldı - NetBSD-dıń BSD4. 4-Lite-ǵa tiykarlanǵan birinshi versiyası. Bunnan tısqarı, sistema HP300 / 9000, Macintosh, PC532, Sun SPARC hám Amiga-ǵa kóshirildi. 1995-jıl sentyabr ayında NetBSD joybarınıń muwapıqlastırıwshı organı bolıw ushın kommerciyalıq bolmaǵan shólkem bolǵan NetBSD Foundation tuzildi. Tez arada (1995 jıl noyabr) NetBSD Atari, DECstation, vAX, Sun3-ga kóshiriledi; ol FreeBSD, iBCS2, SunOS, Ultrix, HPUX, Linux, OSF / 1, SvR4 menen ekilik muwapıqlıqtı (birdey platforma ishinde) qosadı. Versiya 1. 1 nomerlengen. NetBSD-dıń eń sońǵı versiyası 1. 2 (1996 jıl oktyabr) ámelge asırıldı hám kóplegen jaqsılanıwlar hám ózgerisler menen bir qatarda DEC Alpha platformaları, Motorola MvME plataları, SPARC / Sun4 m ushın qollap-quwatlaw payda boldı. NetBSD eki túrde bólistiriledi: rásmiy baspa hám NetBSD-ámeldegi. FreeBSD hám OpenBSD birdey tártipke iye. Rásmiy baspa versiya nomerine iye hám jaqsı dúzetilgan járdem programmaları, yadro, derekler hám ornatıw quralların óz ishine aladı. Reliz funksiyalar hám turaqlılıq ortasındaǵı teń salmaqlılıq bolıp tabıladı - ámeldegi versiyaǵa qaraǵanda ornatıw ańsatlaw. Bunday versiyalar jaqsı dúzetilgan hám salıstırǵanda kemnen-kem jaǵdaylarda payda boladı, sol sebepli olar turaqlı jumıs sistemasına ıyelewdi qáleydiganlar ushın juwap beredi. Bul versiyalardı saqlaw qolaylaw bolıp tabıladı, sebebi ne qáwip astında ekenligi mudamı anıq. Rásmiy versiyalar menen baylanıslı eń úlken mashqala sonda, paydalanıwshı sońǵı jaqsılanishlar hám ońlawlar menen derek kodları bazasına kirey almaydı. Rásmiy versiyanı ornatıw ańsat - hár bir platformada tolıq kórsetpeler, júklew diskları suwretleri yamasa miniroot fayl sistemaları bar. Ádetde, aldınǵı versiyadan jańasına ańsatǵana ótiw tártibi bar. NetBSD-current menen jaǵday pútkilley basqasha. Ámeldegi versiya hár keshe payda boladı hám platformańızda qayta kompilyaciya etiliwi kerek bolǵan NetBSD derek tereginiń súwreti. Jumıs turaqlı túrde ámelge asırılǵanlıǵı sebepli, ámeldegi versiya geyde tolıq dúzetilmeydi, ol jaǵdayda qáteler bolıwı múmkin, hátte kompilyaciya etpesligi de múmkin. Ámeldegi versiya drayverlarin islep shıǵıwshılar, sistema programmaların islep shıǵıwshılar hám NetBSD jaratılıwma úles qosıwshılar ushın paydalı bolıp tabıladı. Ámeldegi versiya islep shıǵıwshılarǵa " bir-birine jabısıp alıw", qátelerdi anıqlaw hám demde ózgertiwler kirgiziw imkaniyatın beredi. Bir noqatda, ámeldegi versiya rásmiy baspaǵa sheńber baslaydı, beta sınaqları ótkeriledi hám bul filialdan jańa ámeldegi versiya ósedi hám taǵı basqa. Sonday etip, rawajlanıw bir jıldamǵa toqtamaydı hám usınıń menen birge bir basqısh ta emes jámiyetshilikten jasırın - siz mudamı ózińizdiń ózgertiw hám qosımshalarıńızdı usınıwıńız múmkin, olar (eger olar logikalıq bolsa ) ámeldegine kiritiledi. NetBSD joybarı POSIX hám Standart C sıyaqlı sanaat standartlarına ámel qılıwǵa qaratılǵan. Eskertip ótemiz, POSIX (Portable Operation Systems Interface) IEEE tárepinen finanslastıratuǵın, Unixǵa uqsas operacion sistemalar ushın standart API islep shıǵıs gruppa atı bolıp tabıladı.

Paydalanılǵan ádebiyatlar

1. A.Axmedov.N.Toyloqov. “Informatika”, T.,2001 y.
2. A.Aripov, A.Xaydarov.”Informatika asoslari”. 2002 y.
3. A.Abduqodirov, A.Xayitov. “Axborot texnologiyasi”. 2002 y.
4. G.Yormatov, YO.Isamuhamedov.”Mexnatni muhofaza qilish”. 2002 y
5. Y.G.Sibarov «Охрана труда в вычислительных центрах»
6. K.Yo’ldoshev, Sh.Mamatkulov, K.Muftaydinov.”Iqtisodiyot asoslari” 2002
7. U.Yuldashеv, M.E.Mamarajabov, K.A.Mirvaliеva. “POWERPOINT 97”: O’quv qo’llanma.—T., 2001.—32 b
8. ”INFORMATIKA”: Kasb-xunar kollеjlari uchun o’quv dasturi.GGMualliflar jamoasi: A.A.Abdukodirov, R. D. A`loеv, R. R. Bokiеv va bosh1alar—T.:2000.—