Tema-1 «Salıqlar h’a’m salıqqa tartıw» arnawlı kursın oqıtıwdın’ za’ru’rligi, maqseti h’a’m wazıypaları O’zbekstan Respublikası salıq sisteması h’a’m salıq qatnasıqları subektlerinin’ h’uqıq h’a’m de minnetlemeleri. Rejesi

Esletpeler:
1.Qattıy mug’darlarda belgilengen aktsiz salıg’ı stavkaları O’zbekstan Respublikası Finans ministrligi ta’repinen bah’alardın’ dinamikası h’a’m de o’nimnin’ satılıwı ko’leminen kelip shıqqan h’alda jıl dawamında qayta ko’rip shıg’ılıwı mu’mkin.
2. «Jeneral Motors Wzbekistan» JAJ avtomobilleri, ta’biyg’ıy h’a’m suyıltırılg’an gaz, sonday-aq qımbat bah’alı metallarg’a aktsiz salıg’ın to’lewshiler h’a’m onı to’lew ta’rtibi O’zbekstan Respublikası Finans ministrligi ta’repinen O’zbekstan Respublikası ma’mleketlik salıq komiteti menen kelisilgen h’alda belgilenedi.
3.Paxta talasın realizatsiya etiwdin’ ishki bah’aları (realizatsiya etiw qa’rejetlerin esapqa alg’an h’alda) h’a’m h’aqıyqıy bah’a ortasındag’ı unamlı ayırmashılıq, O’zbekstan Respublikasının’ Finans ministrligi menen kelisilgen h’alda, salıqlar h’a’m byudjetke basqa ma’jbu’riy to’lemler boyınsha 2010-jıl 1-yanvardag’ı jag’day boyınsha, sonday-aq O’zbekstan Respublikası Finans ministrligi janındag’ı Ma’mleketlik talaplar ushın satıp alınatug’ın awıl xojalıg’ı o’nimine tiyisli esap-sanaqlar ushın qor kreditleri boyınsha payda bolg’an qarızlardı to’lew ushın paxta tazalaw ka’rxanalarının’ arnawlı esap-betlerinde jıynaladı.
Ayırım rawajlang’an ma’mleketlerde, ma’selen Frantsiyada aktsizler tovarlardın’ natural birligine qattı stavkalarda belgilep qoyılg’an.
AQSh ta aktsiz salıqları Federal a’xmiyetke iye bolg’an salıq esaplanadı. Biraq olardın’ ma’mleketlik byudjet da’ramatlarındagı salmag’ı salıstırmalı tu’rde azg’antay. Aktsiz salıg’ı temeki h’a’m alkogolli o’nimlerge, transport xızmetlerine engizilgen. Aktsiz salıg’ının’ stavkası 10 payızdı quraydı.
Ullı Britaniyada aktsiz salıqları qıya salıqlardın’ quramındag’ı salmag’ına qarag’anda qosımsha qun salıg’ınan keyingi orındı iyeleydi. Aktsiz salıg’ı janılg’ı, alkogol h’a’m temeki o’nimlerine, transport quralları h’am xızmetlerine engizilgen. Onın’ stavkaları 10 payızdan 30 payız aralıg’ında belgilengen.
Germaniyada aktsiz salıg’ı boyınsha tu’simlerdin’ tiykarg’ı bo’legi Federal byudjetke o’tkiziledi, tek pivo ushın engizilgen aktsiz salıg’ı boyınsha tu’simler Federal byudjetke kelip tu’speydi.
Rossiya Federatsiyasında aktsiz salıg’ının’ ma’mleketlik byudjet da’ramatlarının’ deregi sıpatındag’ı roli ju’da’ a’h’miyetli bolıp, Ma’selen, 2003-jılı aktsiz salıg’ı boyınsha tu’simlerdin’ Rossiya Federal byudjeti da’ramatları quramındag’ı salmag’ı 9,6 payızdı quradı.¹.
Salıq kodeksine muwapıq to’mendegilerge aktsiz salıg’ı salınbaydı:

• 
  aktsizlenetug’ın tovarlardı eksportqa jetkizip beriw, bug’an O’zbekstan Respublikası Ministrler Kabineti belgileytug’ın ayırım tovarlar dizimi kirmeydi;
  
• 
  Salomas h’a’m «Wzbekiston» mayın islep shıg’arıwda paydalanılatug’ın paxta mayın jetkizip beriw;
  

Aktsiz to’lenetug’ın tovarlar alınıp atırg’anda yaki O’zbekstan Respublikasının’ bajıxana aymag’ına import etilip atırg’anda, egerde usı tovarlardan keyinirek aktsiz to’lenetug’ın tovarlar islep shıg’arıw ushın shiyki zat sıpatında paydalanılatug’ın to’lengen aktsiz salıg’ının’ summası shegirip taslanadı.
Shegirme salıq da’wirinde realizatsiya etilgen aktsiz to’lenetug’ın tovarlar ko’lemine tuwrı keletug’ın aktsiz to’lenetug’ın tovar (shiyki zat) ko’leminen kelip shıqqan jag’dayda anıqlang’an aktsiz salıg’ının’ esap baraq-fakturasında yaki bajıxana ju’k deklaratsiyasında ko’rsetilgen summasında a’melge asırıladı.¹