Teleskoplar mavzusini o’qitish usuli. I. Mambetova


Mavzuning 2-punktiga oid o’quv materiallari



Download 3,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/66
Sana30.12.2021
Hajmi3,93 Mb.
#93026
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   66
Bog'liq
yangi pedagogik va axborot texnologiyalar negizida teleskoplar mavzusini oqitish usuli

Mavzuning 2-punktiga oid o’quv materiallari 

           1610-yilning  5-yanvari insoniyat hayotida  toabad tarixiy kun bo’lib qoladi. 

O’sha kun tunida Galiley   o’zi qurgan teleskopni birinchi marta osmonga qaratdi. 

U  ilgarlari  ko’rishni  iloji  bo’lmagan  narsani  ko’rdi.  Oy,  tog’lari  va  dalalar  bilan 

tuzilgan  bo’lib  yerga  hech  bo’lmasa  relyefi  bo’yicha  o’xshash  ekan.  Yupiter, 

ajablangan  Galileyning  ko’ziga  o’zining  kichkina  disk      va  o’sha  disk  atrofida 

aylanayotgan to’rtda yulduzlar – yo’ldoshlari bilan ko’rindi. Kuzatuvlar davomida 

Venera kichkina oydek ko’rindi . U o’zining fazalarini almashtirardi bu esa uning 

quyosh atrofida aylanishini takidlardi. Quyoshning o’zida( ko’zi oldiga qora shisha 

qo’yib)    qora  dog’lar  borligi    ko’rindi,  shu  bilan    Aristotelning  “Samo  tegib 

bo’lmas beg’uborligini”  noto’g’riligini  isbotladi.  Bu dog’ lar bir joydan ikkinchi 

joyga ko’chardi , shunadan kelib chiqib u Quyosh o’z oqi atrofida aylanish haqida 

to’g’ri  xulosa  qildi.  Qorong’u  tunlarda,  Galileyning  teleskop  kuzatish  maydoniga 

ko’pgina    ko’zga  ko’rinmas  yulduzlar    ko’rinar  edi.  Birinchi  teleskopning 

mukammal emasligi Galileyga Saturn aylanasini ko’rishga imkon bermadi. Aylana 

o’rnida  u  Saturning ikki tomonida   g’alati  narsalarni ko’rdi.  Galileyning  ixtirolari 

teleskopik  astronomiyaning  boshlanishiga  asos  soldi.    Lekin  uning  ,  Kopernik 

fikrlarini  mutlaqo  aniq  deb  tan  olgan    teleskopi,  mukammal  emasdi.  Galileyning 

hayotlik  paytida  teleskoplarning  bir  nechta  turlari  uning  teleskopi  o’rniga  keldi. 

Yangi  qurilma  ixtirochisi  Iogan  Kepler  edi.  1611-yilda  “Dioptrika”    traktatida 

yangi  ,  ikki  do’ngalak  linzali  teleskopga  izoh  bergan.  Keplerning  o’zi,  bo’lajak 



56 

 

astronom, toeritekom  bo’lib do’ngalak linazali teleskopning faqat sxemasiga izoh 



berib chegaralangan, birinchi bo’lib esa uni ko’rgan Sheyner,  Galileyning  qarshi  

baxslovchisi    bo’lgan.    Galiley  va  Kepler  teleskoplarining  ishlash  prinsipi  va  

sxemasini ko’rib chiqamiz. 


Download 3,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish