Telekommunikatsiya texnologiyalari va kasbiy ta’lim” fakulteti

Nochiziqli xarakteristikalar

Chiziqli bo'lmagan xarakteristikalar o'z-o'zidan fazali modulyatsiya (SPM), o'zaro faoliyat fazali modulyatsiya (XPM), to'rt to'lqinli aralashtirish (FWM), stimulyatsiyalangan Raman tarqalishi (SRS) va ogohlantirilgan Brillouin tarqalishi (SBS) ni o'z ichiga oladi.
Tolali kabellar tola turi, konstruktsiyasi va materiallari va mavjud tolalar soni bo'yicha juda katta farq qiladi. Optik tolalar juda yuqori tozalikdagi kremniy (shisha) ning o'ta yupqa iplari bo'lib, ular yorug'likni bir uchidan ikkinchisiga minimal yo'qotish bilan uzatadi.
Ikki asosiy turdagi tolalar mavjud - ko'p rejimli va bitta rejimli.
Ko'p rejimli tolalar yadroda turli xil optik xususiyatlarga ega bo'lgan holda bir vaqtning o'zida bir nechta yorug'lik nurlarini (rejimlarini) o'tkazishi mumkin; Eng qisqa yo'l bo'ylab (o'rtadan pastga) harakatlanadigan yorug'lik eng sekin harakat qiladi. Kattaroq yadro ulanishlarni soddalashtiradi va 850 nm oynada ishlaydigan arzon narxlardagi LED va VCSEL texnologiyalaridan foydalanadi. Tarqalishi tufayli diapazon cheklangan, shuning uchun u bir kilometrdan kamroq masofada xona kabeli sifatida ishlatiladi. U 62,5 va 50 mikronli ikkita yadro o'lchamiga ega.
Singlemode tolasi ancha kichikroq yadro o'lchami 9 mikronga ega va bitta yorug'lik yo'liga ega va 100 kmgacha uzoqroq masofani bosib o'tishi mumkin. Ular 1310 va 1550 nm oynalarda ishlaydigan qimmatroq elektronikani talab qiladi va odatda uzoq masofali LAN, kabel televideniesi va telefoniya ilovalarida qo'llaniladi.
Optik tola bo’ylab yorug’lik yorug’lik nurinig tarqalish qonuniyatlari
Optika qonuniyatlari yomg‘lik nurining to‘g‘ri chiziqli tarqalishi, tola muhiti bilan o‘zaro ta'sirlashuvi va izotroplik xususiyati - muhitda barcha yo'nalishlarda yorug‘likning bir xil tarqalishiga (shisha bir turdagi va izotropli muhit hisoblanadi) asoslangan. Bu qonuniyatlarga yorug‘likning qaytish/sinish qonunlari va ularga asoslangan hodisalar talluqli.
Yorug'lik bir materialdan boshqasiga o‘tganda uning tarqalish tezligi o‘zgaradi, ya’ni to'lqin nazariyasi nuqtayi nazaridan bu harakat yo‘nalishining o'zgarishiga olib keladi. Bu hodisa - yorug'likning to‘g‘ri yo‘nalishdan og‘ishi sinish deb ataladi.
Optik tolaning asosiy parametrlari. Optik signal tola orqali uzatilganda yorug’lik to’lqinlarini tola muhiti bilan chiziqli va nochiziqli o’zaro ta’siri natijasida signal quvvatini yo’qolishidan optik signal so’nadi. So’nish tolali optik aloqa uzatish tizimlarining regeneratsiyalash uchastkasi uzunligini aniqlovchi, optik tolaning eng muhim parametri hisoblanadi. So’nish bu tolada yorug’lik oqimlarining kuchsizlanishidir. Tola uzunligi bo’yicha so’nishni o’zgarish qonuni quyidagi umumiy ko’rinishga ega: R=R0 exr(-Į*L), bu erda R0 – tolaga kiritiladigan quvvat; L – tola uzunligi; Į - so’nish koeffitsienti yoki toladagi yo’qotishlar. Bu formulani qo’llab solishtirma yo’qotishlarni baholashimiz mumkin: Dsolishtirma = - (10/L)*lg(P/P0) = 4,343 D
Umumiy holda so’nish signallarni sochilishi va yutilishidan hosil bo’luvchi yo’qotishlar va kabel yo’qotishlaridan yuzaga keladi. Yutilish va sochilishdan hosil bo’ladigan yo’qotishlar xususiy yo’qotishlar, kabel yo’qotishlari esa qo’shimcha yo’qotishlar deyiladi.


2-rasm. Tolali yo’qotishlarning asosiy turlari

Tola yo’qotishlarini to’liq ularning yig’indisi ko’rinishida yozishimiz mumkin:

D = Dx+Dk = Dyu + Ds + Dk, (dB/km).