Телекоммуникация

10.2 TCP/IP protokol steklari (Transmission Control Protocol/Internet 
Protocol) bugungi kunda eng ko‘p tarqalgan va fundamentaldir.U har 
qanday o‘lchamdagi mahalliy tarmolarda ishlaydi. Undan tashqari 
protokollardan Internet global tarmog‘ida ishlash imkonini beruvchi yagona 
protokoldir.TCP/IP protokollar stekiga turli bosqichlarda ishlovchi ko‘p 
protokollar kiradi, lekin o‘z nomini u ikkita TCP va IP protokollar nomidan 
olgan.TCP (Transmission Control Protocol) – transport protokoli, TCP/IP 
protokollar stekidan foydalanib tarmoqdaaxborotlarni uzatishni boshqarish 
uchun xizmat qiladi. IP (Internet Protocol) – tarmoq bosqich protokoli, turli 
tarmoqdan iborat bo‘lgan tarmoqlarda axborotlarni yetkazish uchun 
transport protokollarining biridan foydalanadi, masalan, TCP yoki 
UDP.TCP/IP stekning quyi bosqichi axborot uzatishning standart 
protokollaridan foydalangani uchun uni har qanday tarmoq texnologiyasi 
qullanganda va har qanday operatsion tizimli komp’yuterlarda ishlatish 
mumkin bo‘ladi. Azaldan TCP/IP protokoli global tarmoqlarda foydalanish 
uchun loyihalashtirilgan, aynan shuning uchun u maksimal ravishda 
moslashuvchandir. Xususan paketlarni qismlarga ajratish imkoni bo‘lgani 
uchun ham aloqa kanalining sifati e’tiborga olinmasa ham, axborot albatta 
o‘z manziliga yetkaziladi. IP – protokolining mavjudligi uchun ham turli 
segmentli tarmoqlar o‘rtasida ham axborot uzatish mumkin bo‘ladi.TCP/IP 
– protokolining kamchiligi shundan iboratki, tarmoqda ma’murlashtirish 
murakkablashadi.
10.3 IPPTCni cheklash shundaki, u faqat IP protokoli darajasida 
ma'lumotlarni uzatishni qo'llab-quvvatlaydi.Himoyalangan kanalni tashkil 
etadigan tugunlarning rolida farq qiladigan ikkita asosiy IPSEC 
qo'llanmalari mavjud.Birinchi sxemada himoyalangan kanal tarmoqning 
so'nggi mezbonlar o'rtasida shakllanadi. Ushbu sxemada IPSEC Protokol 
tugunni himoya qiladi: 
Ikkinchi sxemada himoyalangan kanal ikkita 
xavfsizlik shlyuzlari o'rtasida o'rnatiladi. Ushbu shlyuzlar shlyuzlar orqasida 
joylashgan tarmoqlarga ulangan oxirgi xostlardan ma'lumotga ega. Bu holda 
yakuniy xostlar IPSEC Protokolni qo'llab-quvvatlamaydi, jamoat tarmog'iga 
yuborilgan trafik, o'z nomidan himoya qiladigan xavfsizlik shlyuzidan 
o'tadi.IPSEC-ni qo'llab-quvvatlaydigan xostlar uchun transport va tunnel 
rejimlaridan foydalanish mumkin. Gateware uchun faqat tunnel rejimidan 
foydalanishga ruxsat beriladi Yuqorida aytib o'tilganidek, VPN tunnelni 
o'rnatish va qo'llab-quvvatlash ikki bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi 
bosqichda (fazali), tasdiqlovchi algoritm, shifrlash algoritm, xesh algoritm 
va diffi-Hellman guruhi haqida ikkita bosh tutiladi. Ular ham bir-birlarini 
aniqlaydilar. Bularning barchasi uchta gunohsiz xabarlarni (tajovuzkor rejim 
deb atagan bo'lsa, Tajovuzkor rejim.) yoki oltita xabar, shifrlangan 
identifikatsiya ma'lumotlari almashinuvi (standart rejim, Asosiy. 
rejim.).Asosiy rejim rejimida yuboruvchi va oluvchining qurilmalarining 
barcha konfiguratsiya parametrlariga mos kelishi mumkin, ammo ba'zi 
parametrlar (diffie-Hellman Group, shifrlash va autentifikatsiya 
algoritmlari) bir xil darajada sozlanishi kerak har bir qurilmada.