Telekommunikaciya texnologiyalarí HÁm kásiplik tálim”

QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HA’M ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI
MUHAMMED AL-XORAZMIY ATINDAG’I TASHKENT INFORMACIYALIQ TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NUKUS FILIALI

“TELEKOMMUNIKACIYA TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KÁSIPLIK TÁLIM” fakulteti
“Telekommunikaciya texnologiyalari» baǵdarı
2-kurs studenti
Saliov Abibulla
“Da’stu’rlew 2”
páninen
O’Z BETINSHE JUMÍSÍ
TEMA: Dizimler menen islew. JList, JComboBox, JSpinner komponentleri
Qabillag’an:
Tapsirg’an:

Tema: Dizimler menen islew. JList, JComboBox, JSpinner komponentleri

Joba:
1. Dizimler menen islew haqqinda
2. .JList ha’m JComboBox haqqinda
3. Slayder hám JSpinner komponentleri
Dizim hám Combobox
Dizim hám Combobox tańlaw elementleri esaplanıp, kóp variantlar arasından tańlaw kerek bolǵanda aynada orindi tejew ushın isletiledi.
Dizim JList klassi tárepinen jaratıladı hám paydalanıwshına belgilengen variantlardan tańlaw imkaniyatın beredi. Dizimde tek ǵana bir varianttı tańlaw yamasa bir neshe variantlardı tańlaw múmkinshiligi bar. Dizim jaratıwda variantlardı ańlatpa etiwshi maǵlıwmatlar modeli isletiledi. Bul modeldi dızbek járdeminde ańlatıw múmkin.
Tómendegi mısalda dizim jaylasqan ayna keltirilgen:

JList klassi járdeminde jaratılǵan dizim Bul ayna tómendegi programma járdeminde jaratılǵan :
import java. awt. *; import javax. swing. *; public class Dizim {
JFrame frame = new JFrame ("Dizim ");
JPanel panel = new JPanel ();
String [] malumotModeli = {" Sızılmalar sızıw haqqında", " Proeksiyalar", " Kesindiler hám kesimlar", " Aksonometrik proeksiyalar", " Ajraladi`ǵan hám ajralmaydigan birikpeler", " Eskizlar hám texnikalıq súwret", " Mashinasozlik sızılmalari" };
JList list = new JList (malumotModeli);
list. setvisibleRowCount (5);
JScrollPane scrollPane = new JScrollPane (); scrollPane.getviewport (). setview (list);
JButton button = new JButton (" Tańlaw"); panel. add (scrollPane) ; panel. add (button);
frame.getContentPane (). add (panel);
frame. setDefaultCloseOperation ( JFrame. EXIT_ON_CLOSE ); frame. setSize (300, 200); frame. setvisible (true);
}
}
Bul programmada dizim jaratıwda maǵlıwmatlar modeli maluotModeli dızbegi járdeminde ańlatpa etilgen. JList klassini setvisibleRowCount () metodı dizimdi ámeldegi kórinetuǵın qatarlar sanın belgilew ushın isletiledi. JScrollPane klassi dizimdi basqa elementlerin kórip alıw ushın dizimge gorizontal ótkeriwshi biriktirip beredi. Saylanǵan elementti indeksi yamasa ma`nisin alıw ushın JList klassini getSelectedIndex () yamasa getSelectedvalue () metodlarınan paydalanıw múmkin.
Combobox elementi dizimnen ayrıqsha bolıp esaplanıw tańlaw variantlarınan tek ǵana birewin kórsetip beredi. Qalǵan variantlardı kórip alıw ushın Combobox jambasında jaylasqan tuymege basıw kerek boladı. Combobox JComboBox klassi járdeminde jaratıladı. Tómendegi mısalda Combobox jaylasqan ayna hám Combobox diziminin’ ashılǵan jag’dayi keltirilgen:

import java. awt. *;
import javax. swing. *; public class Combobox {
public static void main (String[] args) {
JFrame frame = new JFrame (" Combobox");
JPanel panel = new JPanel ();
String [] malumotModeli = {" Sızılmalar sızıw haqqında", " Proeksiyalar", " Kesindiler hám kesimlar", " Aksonometrik proeksiyalar", " Ajraladi`ǵan hám ajralmaydigan birikpeler", " Eskizlar hám texnikalıq súwret", " Mashinasozlik sızılmalari" };
JComboBox combo = new JComboBox (malumotModeli);
panel. add (combo);
frame.getContentPane (). add (panel);
frame. setDefaultCloseOperation ( JFrame. EXIT_ON_CLOSE ); frame. setSize (300, 200); frame. setvisible (true);
}
}
Saylanǵan elementti yamasa onıń indeksin alıw ushın JComboBox klassini getSelectedItem () yamasa getSelectedIndex () metodlarınan paydalanıw múmkin.
Java programmalastırıw tilinde paydalanıwshı payda etken hádiyse qabıl etiwshi obiektler qabıl etip olarǵa belgilengen ámellerdi atqaradı. Obiektlerge qánigelesken programmalastırıw tiline tán bolǵanı sıyaqlı, ha’diyse java. utii oramında jaylasqan Eventobject klassi tárepinen jaratılatuǵın obiekt arqalı ańlatpalanadı. Ha’r bir h’diyse túri ushın óziniń ostki klasslari ámeldegi, mısalı, tuymeler ushın ActionEvent, áynekler ushın bolsa WindowEvent. Ha’diyseni payda etiwshi paydalanıwshı interfeysi elementi xodisa deregi dep ataladı.
Programma aynasına qandayda bir jazıwdı qosıw ushın jLabei klassidan paydalanıw múmkin. Jazıwlar tiykarınan aynada jaylasqan elementlerge túsindirme beriw yamasa olardı ataw ushın isletiledi. Mısalı :
import java. awt. *; import javax. swing. *; public class JazıwProgramması {
public static void main (String[] args)
{
JFrame frame = new JFrame (" Jazıw Programması");
JLabel label = new JLabel (" Jazıw jaylasqan ayna"); JPanel panel = new JPanel (); panel. add (label);
frame.getContentPane (). add (panel);
frame. setDefaultCloseOperation (JFrame. EXIT_ON_CLOSE); frame. setSize (300, 200); frame. setvisible (true);
}
Bul programma jazıw jaylasqan tómendegi aynanı ekranǵa shıǵarıp beredi:

JLabel klassi járdeminde jaratılǵan jazıw
Jazıwdı aldında jaylasqan súwret menen xam jaratıw múmkin. Onıń ushın ImageIcon klassi járdeminde súwretti fayldan import etip JLabel klassi konstruktorına uzatıw kerek boladı. Mısalı, JazıwProgramması programmaǵa tómendegi ózgerisler kirgiziw kerek:
Icon icon = new ImageIcon (" note.png");
JLabel label = new JLabel (" Súwretli jazıw jaylasqan ayna", icon, SwingConstants. CENTER);
Ózgertirilgen programma tómendegi aynanı ekranǵa shıǵarıp beredi:

JLabel klassi járdeminde jaratılǵan súwretli jazıw
Sonı esta saqlaw kerek, note.png súwret faylı JazıwProgramması klass faylı jaylasqan papkada jaylasqan bolıwı kerek.
Jazıwdın’ aynada jaylasıwı SwingContants interfeysiniń konstantalari arqalı belgilenedi. Mısalı, biziń túrde SwingConstants. CENTER konstantasi jazıwdı orayǵa tegislep jaylastıradı.
Java programmalastırıw tilinde Frame basqa paydalanıwshı interfeysi elementleri ushın konteyner wazıypasın atqaradı. Paydalanıwshı interfeysi elementleri Panel elementine sızıladı keyin bolsa bul Panel Frame aynasına jaylastırıladı.
Paneller JPanel klassi járdeminde jaratılıp olar tómendegi ayrıqshalıqlarǵa iye:
- olar ústine elementler sızıw múmkin;
- olar óz gezeginde konteyner esaplanıp basqa paydalanıwshı interfeysi elementlerdi jaylastırıwı múmkin.
Panel elementinde qandayda bir súwret jaylastırıw ushın jpanei klassini keńeytirip paincomponent () metodın qayta jaratıw kerek boladı. paintcomponent () metodı jpanei klassini tárepinen jcomponent klassidan miyraslar etip alınǵan bolıp bul metod Graphics túrindegi elementti argument retinde qabıl etedi. Tómendegi mısaldı kórip shıǵamız :
import java. awt. *; import javax. swing. *; pubiic ciass MenińSuwretim {
public static void main (String[] args)
{
JFrame f = new JFrame ();
f. setDefaultCloseOperation (JFrame. EXIT_ON_CLOSE); f. setSize (300, 200);
MyPanel p = new MyPanel (); f. add (p);
f. setvisible (true);
}
}
class MyPanel extends JPanel {
public void paintComponent (Graphics g) {
g. setColor (Color. orange); g. fillRect (2 0, 20, 100, 100) ;
}
}
Bul programma ekranǵa tómendegi aynanı shıǵarıp beredi:

jPanel klassining paintcomponent () metodı járdeminde sızılǵan súwret
MyPanei klassi JPanel klassini keńeytirip miyraslar etip alınǵan paintcomponent () metodın qayta jaratadı. Graphics elementi járdeminde kók reńli, 20, 20 noqatda baslanatuǵın hám 100 x100 ólshemge iye tórtmuyush sızıp alınadı. MenińSuwretim klassi Frame aynasın jaratadı hám MyPanel klassi tiykarında panel jaratıp Framega jaylastıradı.