Технологияси

Уруғлар экиш сифатига қараб учта:
1, 2, 3 – класс (синф) га бўлинади. 
Класслар қуйидаги кўрсаткичлар: унувчанлик, тозалик, унувчанлик қуввати, ўсиш 
кучи, ҳаѐтчанлиги, намлиги, 1000 тасининг массаси, касаллик-зараркунандалар, 
механик шикастланиш даражалари билан бир-биридан фарқланади. Бу кўрсаткичлар 
Давлат стандарти (ГОСТ) томонидан ҳар қайси экинлар учун алоҳида белгиланган.

---

76 
Нав ва экиш сифатлари бўйича Давлат стандарти талабларига жавоб берадиган 
уруғларга кондицияли ѐки сертификацияланган уруғлар деб аталади.
Суперэлита, элита уруғлар нав сифати 1-категория, экиш сифати 1-классдан 
кам бўлмаслиги лозим. 1, 2 репродукция уруғлар нав сифати 2 категориядан, экиш 
сифати 1-классдан кам бўлмаслиги шарт.
Барча хўжаликлар товар майдонларида экиладиган уруғлар нав тозалиги 3 
категориядан, экин сифати 2 классдан кам бўлмаслиги керак. Бундан паст 
кўрсаткичли уруғлар экишга рухсат этилмайди.
Илмий тадқиқот институтларида, селекцион муассасаларида етиштирилган 
элита уруғларнинг соғлом, тоза ва маҳсулдор бўлишини таъминлашга қаратилган 
чораларга қарамасдан ишлаб чиқаришдаги барча уруғлик майдонларда ҳам қаътий 
назорат ўрнатилган тақдирдагина кутган натижани олиш мумкин. Чунки, нав ва 
экиш сифатлари юқори бўлган уруғларгина мўл ҳосил беради. Шунинг учун 
уруғчиликнинг зиммасига районлаштирилган ва истиқболли навлар уруғларини 
кўпайтириш билан биргаликда уларнинг нав ва экиш сифатларини юқори даражада 
сақлаш учун доимий назорат қилиш ҳам юклатилган.
Экин навларини ишлаб чиқаришда тоза ҳолда сифатли қилиб сақлаш муҳим 
аҳамиятга эга. Чунки, ҳар бир нав аниқ морфологик, биологик, хўжалик қимматбаҳо 
белги-хусусиятларга эга бўлиб, ўзига хос ўстириш технологияси (агротехника) 
қўллашни талаб этади. Шунинг учун уруғчиликда 2 хил назорат олиб борилади: 
1 Уруғ назорати 
2. Нав назорати. 
Бу назоратлар уруғ етиштириш, тайѐрлаш, сақлаш, сотиш ва улардан 
фойдаланиш жараѐнларини ўз ичига олган муайян чоралар тадбирлар йиғиндисидан 
иборат.