Технологияси

4.
Помидор меваларининг териб олингандан кейин ҳам етила олиш 
қобилияти уларнинг энг яхши хусусиятидир.
Думбул ѐки шаклланган кўк 
помидорларни димлаб қизартириш мумкин. 20-25 ҳарорат ва ҳавонинг нисбий 
намлиги 80-85% бўлиши димлаб қизартириш учун энг қулай шароит ҳасобланади. 
Помидорларни қоронғи жойда ҳам қизартириш мумкин, лекин ѐруғ жойда бу 
процесс тез боради ва меваларнинг ранги тоза (қип-қизил) бўлади. 
Димлаб қизартиришнинг бир неча усуллари мавжуд: далада тупи билан 
уюлган ҳолда етилтирилади. Бунда меваларни эни 1 м, баландлиги 50 см қилиб уюб 
қўйиб қизартирилади. Уюмларнинг устига бордон, хашак ѐки похол ѐпиб қўйилади, 
вақт-вақти билан (ҳар 2-3 кунда бир марта) очиб, чириганлари алоҳида ва 
етилганлари алоҳида қилиб ажратилади. 
Помидор мевалари этиленли муҳитда сақаланса, уларнинг қизариши табиий 
шароитдагига нисбатан икки баравар тезлашади. 
Пишган помидор мевалари тезда бузиладиган бўлади. Ёзги юқори ҳарорат 
таъсирида улар интенсив равишда нафас олади. Мевалар таркибидаги озиқ 
моддалар, айниқса, витамин С парчаланиб кетади ва озиқлик қимматини йўқотади. 
Шунинг учун ѐзда пишган помидорлар терилган куниѐқ ѐки эртасига 
истеъмолчиларга етказиб берилиши керак. Териб олинган помидор мевалари суньий 
совитиладиган совуқхоналарда (2-5 ) сақланганда таркибидаги қуруқ моддалар ва 
витамин С нинг парчаланиш жараѐни ниҳоятда секин боради. 

---

128 
Етилган помидор меваларини сақлаш учун ҳарорат 1-2 ва ҳавонинг нисбий 
намлиги 80-90% бўлиши керак. Қўнғиррангли мевалар сақланадиган хонанинг 
ҳарорати 3-4 ва ҳавонинг нисбий намлиги 80-90%, оқ-яшил ва яшил мевалар 
сақланадиган хонанинг ҳарорати эса 20-25 , ҳавонинг нисбий намлиги 80-85% 
бўлиши лозим, яшикларга жойланади. Бундай шароитда помидор 1-2 ойгача туради. 
Помидорни сақлаш.
Помидорни бошқа сабзавотларга қараганда сақлаш анча 
мушкул. Шундай бўлсада, уни 2 – 3ой сақлаш мумкин. Помидорнинг 60 – 70 г 
келадиган ҳосиллари, кичик ҳосилли навлариники 35 – 50 г лилари яхши сақланади. 
Таркибида сув миқдори кўп бўлган навларининг меваси узоқ вақт сақланмайди. 
Помидор пўстининг қалинлиги, мағзининг қаттиқлиги ва ѐрилишга чидамлилиги 
унинг сақланувчанлигини белгилайди. 
Сақлаш учун тўлиқ шаклланган оч кўк помидор мева банди билан терилади. 
Улар шикастланмаган, касаллик ва зараркунанда зарарламаган ҳамда унчалик кичик 
бўлмаслиги лозим. 
Помидор турли хил пишиш даражасида – тўлиқ қизариб пишган, чала пишган 
(пуштиранг ва қизара бошлаган давр) ва оч кўк ҳамда кўк рангларга кирган вақтда 
териб олинади. 
Помидор омборларда яшикларга солиниб сақланади. Бунда яшиклар энига 
икки қатор, тепасига саккиз – ўнтадан қилиб, узунасига эса исталганча жойланади. 
Тахлар оасида 0,6 – 1,5 м ли йўлак яшиклар ўртасида эса 5 – 10 см оралиқ қолдириш 
тавсия этилади. 
Қизил ранг помидорларни 30 кунгача, думбулларини 40 – 50 кун, 
кўкишларини эса 80 кунгача сақлаш мумкин. 
Оч кўк помидорнинг пишиб етилиши учун ҳарорат 10 – 12
о
С бўлгани маъқул. 
Бундан юқори ҳароратда помидорнинг пишиб етилиши тезлашади, паст ҳароратда 
эса тезда касалланади. Пишган помидорни эса 0
о
С ҳамда 1
о
С да совутгичда сақлаш 
мумкин. Бунда ҳавонинг нисбий намлиги 90 – 95% атрофида бўлиши керак. 
Помидорни суткасига 8 – 10 соат этилен гази билан ишлаш унинг пишиб 
етилишини 3 – 4 марта тезлаштиради. Помидорни сақлаш мобайнида мунтазам 
назорат қилиб турилиши лозим.