Технологик машина ва жихозлар ” к а ф е драси

3.Аналогли, рақамли топшириш ва таққослаш қурилмалари.
Аналогли ва рақамли топшириш ва таққослаш воситалари сифатида автоматикани хисоблаш қурилмаларидан хам фойдаланса бўлади. Аналогли қурилмаларда математик миқдорлар физик аналоглар (асосан кучланиш) билан амалга оширилади, улар эса узлуксиз ўзгаришлари мумкин. Демак улар узлуксиз қурилмалар хисобланиб, уларда математик миқдорлар билан хисоблар физик миқдорлар орқали хисоблаш билан алмаштирилади.
Рақамли қурилмаларда математик миқдорлар қурилма элементлари холатини маълдум комбинациялашган рақамлар кўринишида ифодалайди. Рақамли қурилмалар мураккаброқ бўлиб аналогли қурил маларга нисбатан кам хатога йўл қўяди. Аналогли механизмга логарифмик линейкани мисол қилиб олиш мумкин, рақамли қурилмага эса арифмометрни мисол қилиш мумкин.
Автоматикада асосан аналогли хисоблаш қурилмалардан фойдаланилади. Бундай холларда хисоблаш қурилмаси ХК топшириш элементи вазифасини бажаради ва у таққослаш органи ТО га уланади (22-расм, а).
Бундай схема бўйича турли дастурли бошқариш схемалари иш лайди ва бунда хисоблаш қурилмаси ХК дастур асосида бошқариш объекти БО да парамерт У ни бошқариш сигналини ишлаб чиқаради.
Бошқа холларда хисоблаш қурилмаси таққослаш органи вазифасини бажаради (22-расм б). Бу ерда у Х₁-У фарқини хисоблайди, буни асосида ростлагич Р бошқариш объекти БО га таъсир қилувчи таъсир Х ни ишлаб чиқаради.
Х₀ Х₁ Х ₂ Х У
а)
б)

22-расм. Хисоблаш қурилмаси ХҚ ни автоматик схемаларда уланиш усуллари.

а) топшириш элементи сифатида, б) таққослаш элементи сифатида.
Назорат саволлари.
1.Электрик, электромеханик топшириш ва таққослаш қурилмалари қандай?


2.Гидравлик ва пневматик топшириш ва таққослаш қурилмалари қандай?

3.Аналогли ва рақамли топшириш ва таққослаш қурилмалари нима?

4.Таққослаш қурилмалари сифатида нималардан фойдаланилади?

5.Қандай қурилмалар узлуксиз ўзгаришлари мумкин?


6.Қандай холда хисоблаш қурилмаси бошқариш сигнали чиқаради?
Мавзу-8; ИЖРОЧИ ҚУРИЛМАЛАР ВА РОСТЛОВЧИ ОРГАНЛАР
Режа: 1. Умумий тушунчалар.
2. Электр ижрочи қурилмалар.
3. Пневматик ва гидравлик ижрочи қурилмалар.