Техник конструкциялаш ва моделлаш

Tekshirish savollari:

1. 
   Ixtiro tushunchasini tariflab bering. Uning kashfiyotlar bilan dialektik aloqasi nimalarda ifodalanadi?
   
2. 
   rasionalizatorlik takliflarini rasmiylashtirish tartibi.
   
3. 
   Patent fondlari nima vazifalarni bajaradi?
   

Adabiyotlar:
Andrianov P.N. Maktab o‘quvchilari texnik ijodkorligi. Tuzuvchi: P.N. Andrianov T., «O‘qituvchi» 1989y 128 bet.
Texnicheskoye tvorchestvo uchahixsya: Ucheb.Posobiye dlya studentov pedinstitutov i uchahixsya peduchilish industr-ped. spets Y.S Stolyarov, D.M.Komskiy. V.G.Getti i dr.
Kichkin I.I., Skornyakov E.P. Patento‘ye isledovaniya pri kursovom i diplomnom proyektirovinii v vo‘ssho‘x uchebno‘x zavedeniyax: Ucheb posobiye M. Vo‘sshaya shkola 1979. 112 s.
Asatryan A.T. Razvitiye tvorcheskix sposobnostey shkolnikov v kurjkax stansii yuno‘x texnikov. M.,1987. 18 s.
Aleksandrov L.V Karpova N.N. Metodo‘ injenernogo tvorchestva. Spravochnik. M., VNIIPI, 1993. 393 s.
Aleksandrov L.V. Karpov N.N . Metodo‘ prognozirovaniya texnicheskix resheniy s ispolzovaniyem patentnoy informatsii. M., VNIIPI 1991. 155 s.


7-Mavzu: Rasionalizatorlik takliflari.


Reja:

1. 
   Rasionalizatorlik takliflari.
   
2. 
   Ixtirochilik qobiliyati haqida tushuncha.
   
3. 
   Ilmiy texnik va patent axboroti mazmun mohiyati.
   

Tayanch so’z va iboralar: Ixtiro, ixtirochilik xuquqi, patent hujjatlari, ijod, ijodkorlik


1. Rasionalizatorlik takliflari. Rasionalizatorlik ko’p qirrali muammodir va shu bilan birga iqtisodiydir. rasionalizatorlik taklifi ham ixtiro singari aloxida belgilarga, talablarga javob berishi shart. Birinchidan, taklifning texnik yechim bo’lishi shart. Ikkinchidan, yangilik belgisiga javob berishi kerak. Uchinchidan, taklif foydali bo’lishi kerak.
Rasionalizatorlik taklifi maxsus bosma kogozda yozma ravishda beriladi. Arizada taklifning nomi, avtorlari ko’rsatiladi. Arizani bulimlarida taklifning maqsadi va iqtisodi to’g’risida ma’lumot beriladi. Bundan tashqari arizaga sxemalar, chizmalar, yeskizlar tirkab kuyiladi. Ariza korxona nomiga beriladi. Bordiyu taklif bir necha korxona uchun ham foydali bulsa, u holda ariza ana shu korxonlar qaraydigan vazirlikka beriladi. Muallif uchun (iltimosiga kura) ma’lumotnoma yoki guvoxnoma beriladi va maxsus jurnalda belgilab kuyiladi.
Rasionalizatorlik takliflari – bu xalq xo’jaligining tarmoqlarida yangi va foydali texnik vazifalarni yechishga, ya’ni ma’sulotning loyixasini ishlab chiqarish texnologiyasini, foydalanilayotgan texnikaning yoki materiallarning xossasini o’zgartirishga qaratilgan bo’ladi. rasionalizatorlik ko’p qirrali muammo bo’lib, ko’proq iqtisodiy masalalarni xal yetishga qaratilgan. rasionalizatorlik fikrlar ma’lum talablarga javob berishi kerak: birinchidan, texnik yechimga yega bo’lishi, ikkinchidan, yangilik bo’lishi uchunchidan foydali bo’lishi kerak.
Rasionalizatorlik fikrlar maxsus blankada ariza sifatida beriladi. rasionalizatorlik fikrlar qaysi korxonaga tegishli bo’lsa shu korxonaning IRJ ga ariza beriladi. Agarla fikrlar boshqa korxonalarga tegishli bo’lsa vazirlikka beriladi va ro’yxatga olinadi. Patent hujjatlari. Patent axborot.