Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

 
Ishni bajarish tartibi: 
1.
 
Nazariy ma‘lumotlarni o`rganish. 
2.
 
Berilgan  nazariy  ma‘lumotlardan  foydalanib,  amaliy  ishlarni 
bajarish. 
3.
 
Bajarilgan amaliy ishlarni topshirish. 
 
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar: 
1. Qog`oz ixtiro qilingunga qadar odamlar nimalarga yozishgan? 
2. Sopol kitoblar kutubxonasi. 
3. Qog`oz turlari. 
4. Qog`oz materiali haqida. 
5. Qog`ozni qirqish usullari. 
6. O`lchov asboblarini sanab bering. 

---

~ 116 ~ 
 
2- LABORATORIYA ISHI 
 
PAP‟E-MASHE TEXNIKASI 
 
Ishning maqsadi: 
Pap‘ye-Mashe texnikasini o`rganish.
 
Kerakli  jihozlar: 
loy,  plastilin,  mum  va  yaltiroq  qog`ozlar  va 
hokazo.
 
Pap‟e-Mashe 
texnikasini 
o`rganish 
haqida 
nazariy 
ma‟lumotlar 
1.
 
Pap‘ye-Mashe texnikasida buyumlar tayyorlash texnologiyasi. 
2.
 
Pap‘ye-Mashe  uchun  kerakli  jihoz,  moslama,  qolip  va  xom-
ashyo materiallari. 
1. 
Pap‟ye-Mashe 
texnikasida 
buyumlar 
tayyorlash 
texnologiyasi 
Mehnat  darslarida  loy,  plastilin,  mum  kabi  materiallardan 
foydalanib,  ulardan  turli  o`yinchoqlar,  jonivorlar,  qushlar,  ertak 
qahramonlari yasaladi. 
O`yinchoq  -  dekorativ  amaliy  san‘atning  eng  qadimiy  turlaridan 
biri  bo`lib,  qadim  asrlarda  loydan  yasalgan  narsalar  bizgacha  yetib 
kelgan. 
Mamlakatimizda  sanoat  va  madaniyatning  rivojlanib  borishiga 
ko`ra  o`yinchoqlarning  assortimenti,  ularning  obrazlari  yildan-yilga 
boyib  bormoqda.  O`yinchoqlar  yasaladigan  materiallar  o`ta  xilma-
xildir.  Biroq  afzallik  loyga  beriladi.  Loy  narsalar  asosiy  material 
hisoblanadi,  chunki  u  istalgan  joyda  topiladi,  arzon  va  qayishqoqdir. 
Narsalar  yasaladigan  materialda  chet  predmetlar,  tosh,  qum  va  shu 
kabilar bo`lmasligi kerak. Chunki ish qo`lda bajariladi. Shuning uchun 
ish boshlashdan oldin loyni tayyorlash kerak. Topilgan loyni narsalar 
yasashda yaroqli yoki yo`qligini oldindan tekshirish kerak. 
Loyni  aralashmalardan  tozalab,  ustiga  suv  quyib,  5-6  soat 
saqlanadi,  so`ngra  suvini  to`kib,  qo`lga  yopishmaydigan  quyuqroq 
xamir  holatiga  kelguncha  yaxshilab  ishqalanadi.  Tayyor  loy  selofan 
yoki  klyonka  qopchalarda  saqlanadi  va  darsga  foydalanishga  tayyor 
loy sifatida keltiriladi. 
Plastilin  narsalar  yasashda  qo`llaniladigan  boshqa  materialdir. 
Undan  asosan  kichik  modellarni  yasashda  foydalaniladi.  U  sun‘iy 
plastik  massa  bo`lib,  loydan  hech  qachon  qurimasligi  va  har  doim 
ishlatishga tayyorligi bilan farqlanadi. 

---

~ 117 ~ 
 
Plastilinning  har  xil  oddiy  va  murakkab  turlari  bo`lib,  uni 
tayyorlashning bir necha turlari mavjud. 
Birinchi variant toza quyuq loyga glitserin qo`shib bir turli massa 
hosil  bo`lguncha  aralashtiriladi.  Glitserin  tayyorlanayotgan  massa 
qo`lga yopishmaydigan holatga kelgunicha qo`shiladi. 
Ikkinchi  variant  –  quritilgan  toza  loy  mayda  qilib  tuyuladi  va 
unga  vazelin  qo`shib,  qo`lga  yopishmaydigan  quyuq  massa  hosil 
bo`lguncha  aralashtiriladi.  Plastilinga  kerakli  rangdagi  quruq  bo`yoq 
massasini qo`shib va puxta aralashtirib bo`yash mumkin. 
Uchinchi  variant  -  1  qism  loy  tuprog`iga  1/5  qism  ilitilgan  mum 
hamda  plastilin  qo`lga  yopishmaydigan  darajaga  yetguncha  glitserin 
qo`shib aralashtiriladi. 
Plastilin  va  loydan  narsalar  yasashni  u  yaxshilab  qo`lda 
ezilganidan keyin boshlash kerak. Plastilin va loydan tashqari narsalar 
yasashda mumdan foydalaniladi.