|
Monokanal topologiya tarmog‘i
Monokanal topologiya tarmog‘i barcha SHK tarmog‘ini birlashtiruvchi bitta aloqa kanalidan foydalanadi. Topologiya tarmog‘ida eng keng tarqalgan uslub — bu eltuvchi chastotani va ixtiloflarni aniqlovchi kirish uslubidir (CSMA/CD) (9.6 - rasm).
MONOKANAL SHINA
9.6 - rasm. Monokanal topologiyaning lokal tarmog‘i.
bu erda: TM – terminator.
Bunda avvalo, tarmoqning kirish uslubida kommunikatsiya kanali bo‘yicha ma’lumotlarni jo‘natishdan oldin kanal tinglab ko‘riladi va u bo‘sh ekanligiga ishonch hosil qilingandan so‘nggina, paket jo‘natiladi. Agar kanal band bo‘lsa, uzel tasodifiy vaqt oralig‘ida paketni uzatishga qayta urinib ko‘radi. Bitta tarmoq uzeli orqali uzatiladigan ma’lumotlar barcha uzellarga etib boradi, ammo bu ma’lumotlar uchun mo‘ljallangan uzelgina ularni aniqlaydi va qabul qiladi.
Kanal bandligi oldindan eshitilib ko‘rilsada, ikkita uzel orqali paketlarni bir vaqtda uzatish paytida ixtilof paydo bo‘lishi mumkin. Bu shu narsa bilan bog‘liqki, signal kanal bo‘ylab o‘tayotganda vaqtinchalik ushlanib qolishi mumkin: signal yuborilgan, lekin eshitib ko‘riladigan uzelgacha etib bormagan bo‘ladi, natijada uzel kanalini bo‘sh deb hisoblab uzatish boshlanadi. Bunday kirish uslubiga ega tarmoqqa Ethernet tarmog‘i misol bo‘la oladi.
Kichik EHM, mikro EHM va nihoyat shaxsiy kompyuterlarning paydo bo‘lishi, ma’lumotlarni qayta ishlash tizimini tashkil etishga, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yaratishga yangicha yondashuvni talab etadi. Ayrim SHKning ma’lumotlarni markazlashgan holda qayta ishlash tizimidan taqsimlangan holda qayta ishlashga o‘tishi borasida mantiqiy asoslangan talab paydo bo‘ldi (9.7 - rasm).
9.7 - rasm. Ma’lumotlarni taqsimlangan holda qayta ishlash chizmasi.
Ma’lumotlarni taqsimlangan holda qayta ishlash — bu ma’lumotlarni mustaqil holda, lekin taqsimlangan tizimni ifodalovchi, bir-biri bilan bog‘langan SHKlar tomonidan qayta ishlash demakdir.
Ma’lumotlarni taqsimlangan holda qayta ishlashni amalga oshirish uchun ko‘p mashinali assotsiatsiya tashkil etilgan. Uning tuzilmasi quyidagi yo‘nalishlardan biri bo‘yicha ishlab chiqiladi:
ko‘p mashinali hisoblash komplekslari;
kompyuter (hisoblash) tarmog‘i.
Ko‘p mashinali hisoblash kompleksi
Ko‘p mashinali hisoblash kompleksi — qator o‘rnatilgan hisoblash mashi-nalari guruhi bo‘lib, maxsus tutashtiruvchi vosita yordamida birlashtirilgan. Ular birgalikda yagona axborot jarayonlarini bajaradi.
Jarayon deganda dastur orqali belgilanadigan vazifalar bajariladigan ayrim harakatlar ketma-ketligi tushuniladi.
Ko‘p mashinali hisoblash kompleksi quyidagicha bo‘lishi mumkin:
• lokal-kompyuterlar bitta binoda o‘rnatilgan sharoitda o‘zaro aloqa uchun maxsus asbob-uskuna va alohida aloqa kanali talab qilmaydi;
• masofali — kompleksning ayrim SHKlari markaziy SHKdan ma’lum masofada o‘rnatilgan bo‘ladi va ma’lumotlarni uzatish uchun telefon aloqa kanallaridan foydalaniladi.
1-misol. Axborotlarni paketli qayta ishlash rejimini ta’minlovchi meynfreym turidagi EHMga bog‘lovchi qurilma yordamida mini EHM ulangan. Har ikki EHM bitta mashina zalida turibdi. Mini EHM keyinchalik meynfreymdagi murakkab masalalarni echishda foydalaniladigan ma’lumotlarni tayyorlaydi va oldindan qayta ishlab chiqadi. Bu ko‘p mashinali lokal kompleks sanaladi.
2-misol. Qayta ishlanishga keladigan masalalarni qayta taqsimlash uchun kompleksga uchta EHM birlashtirilgan. Ulardan biri dispetcherlik vazifasini bajaradi va qayta ishlovchi qolgan ikkita EHMdan birining bandligiga ko‘ra masalalar taqsimlanadi. Bu lokal ko‘p mashinali kompleks.
3-misol. EHM ayrim mintaqalar bo‘yicha ma’lumotlarni yig‘adi, ularni oldindan qayta ishlab chiqadi va keyinchalik foydalanish uchun telefon aloqa kanali orqali markaziy EHMga uzatadi. Bu masofali ko‘p mashinali kompleks.
Kompyuter t armog‘i — bu, ma’lumotlarni taqsimlab qayta ishlash talablarini qondiruvchi yagona tizimga aloqa kanali yordamida ulangan SHKlar va terminallar jamlanmasidir.
Kompyuter tarmog‘ining umumlashgan tuzilmasi
Kompyuter tarmog‘i ko‘p mashinali assotsiatsiyaning oliy shakli sanaladi. Kompyuter tarmog‘ining ko‘p mashinali hisoblash kompleksidan asosiy farqini ko‘rsatamiz.
Birinchi farq — hajm, o‘lcham. Ko‘p mashinali hisoblash kompleksi tarkibiga odatda bitta binoda joylashgan ikkita, ko‘pi bilan uchta SHK kiradi. Hisoblash tarmog‘i bir-biridan bir necha metrdan tortib o‘n, yuz va hatto ming kilometr uzoqda joylashgan o‘nlab, yuzlab SHKdan iborat bo‘lishi mumkin.
Ikkinchi farq — vazifalarning SHKlar o‘rtasida bo‘linishi. Agar ko‘p mashinali hisoblash kompleksida ma’lumotlarni qayta ishlash, ularni uzatish va tizimni boshqarish bitta SHKda bajarilgan bo‘lsa, hisoblash tarmog‘ida bu vazifa turli SHKlar o‘rtasida taqsimlangan.
Uchinchi farq — tarmoqda hisoblarni marshrutlashtirish vazifasini hal etish zarurligi. Tarmoqda xabar bir SHKdan boshqasiga SHKni bir-biri bilan bog‘lovchi aloqa kanallarining ahvoliga qarab uzatilishi mumkin.
Hisoblash texnikasini, aloqa apparaturalari va ma’lumotlarni uzatish kanallarini bitta kompleksga birlashtirish ko‘p mashinali assotsiatsiyaning har bir elementi tomonidan o‘ziga xos talablar so‘raydi, shuningdek maxsus atamalarning shakllanishini talab qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
