Tegidan tashqari bu bo’limning qolgan barcha teglari ekranda aks ettirilmaydi. Odatda tegi darhol tegidan keyin keladi tegi sarlavhaning tegidir, va hujjatga nom berish uchun hizmat kiladi. Hujjat nomi va

9.2-§. LOKAL KOMPYUTER TARMOQLARI
Lokal tarmoqda ishlashning asosiy afzalliga quyidagicha: ko‘p marta foydalaniladigan rejimda dasturli modem, printerlar tarmog‘idagi disklarning umumiy resurslaridan va hamma kirish mumkin bo‘lgan diskda saqlanuvchi ma’lumotlardan foydalanish, shuningdek, bir SHKdan boshqasiga axborot uzatish imkoniyati. Fayl-serverli lokal tarmoqda ishlashning asosiy afzalliklarini sanab o‘tamiz:

1. SHaxsiy va umumiy foydalanuvchi ma’lumotlarni faylli serverda saqlash imkoniyatining mavjudligi. SHu bois ham umumiy foydalanila-digan ma’lumotlar ustida bir vaqtda bir necha foydalanuvchi ishlay oladi (matnlar, elektron jadval va ma’lumotlar bazasini ko‘rib chiqish, o‘qish), Net Ware vositasida fayl va kataloglar darajasidaga ma’lumotlar ko‘p tomonlama himoya qilinadi; umumiy ma’lumotlarning Excel, Access kabi tarmoqli amaliy dasturlangan mahsulotlar bilan yaratiladi. Ayni paytda amaliy dasturda belgilangan kirish uchun chegara tarmoq operatsion tizimi orqali o‘rnatilgan chegara doirasida bo‘ladi.

2. 
   Ko‘pgina foydalanuvchilar uchun zarur bo‘ladigan dasturli vositani doimiy saqlash imkoniyati: u yagona nusxada fayl-server diskida bo‘ladi. SHuni qayd etamizki, dasturli vositani bunday saqlash foydalanuvchi uchun ilk ish usullarini buzmaydi. Ko‘pgina foydalanuvchilar uchun zarur bo‘lgan dasturli vositaga avvalo matn va grafik tahrirlovchi, elektron jadvallar, ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi va boshqalar kiradi. Ko‘rsatilgan imkoniyatlar orqali quyidagi ishlarni bajarish mumkin: ishchi stansiyalar-ning lokal diskni dasturlangan vositalarini saqlashdan ozod qilish hisobiga tashqi xotiradan unumli foydalanish; tarmoq operatsion tizim himoya vosi-tasi bilan dasturli mahsulotlarni ishonchli saqlash; dasturli mahsulotlarni ishlashga layoqatli ahvolda ushlab turishni va ularni yangilashni soddalash-tirish, chunki ular fayl-serverda bir nusxada saqlanadi.
   
3. 
   Tarmoqning barcha SHKlari o‘rtasida axborot almashish. Ayni paytda tarmoqdan foydalanuvchilar o‘rtasida dialog saqlanadi, shuningdek elektron pochta ishini tashkil etish imkoniyati ta’minlanadi.
   
4. 
   Bir yoki bir qancha umumtarmoq printerlarida tarmoqdagi barcha foydalanuvchilarning bir vaqtda yozishi. Bu paytda quyidagi omillar ta’minlanadi: har bir foydalanuvchining tarmoq printeriga kira olishi; kuchli va sifatli printerdan foydalanish imkoniyati; dasturli mahsulotlar sifatida bosishini amalga oshirish.
   

2. 
   O‘quvchilar va o‘qituvchilar SHKlari o‘rtasida axborot almashishning maxsus dasturini qo‘llash hisobiga o‘quv jarayonlarini uslubiy takomillash-tirish uchun tarmoq muhitidan foydalanish imkoniyati. SHular sababli quyidagilarni amalga oshirish mumkin: o‘qituvchi SHKda bajariladigan ishlarni o‘quvchilar SHKda ko‘rsatish; o‘qituvchining SHK monitorida o‘quvchilar SHKlari ekranlarini aks ettirish orqali o‘quvchilar bajaradigan ishlarni nazorat qilish.
   
3. 
   Global tarmoqning yagona kommunikatsiya uzeli bo‘lganda lokal tarmoqning har qanday SHKdan global tarmoq resurslariga kirishni ta’minlash.
   

Tarmoq topologiyasi

Tarmoq topologiyasi — bu SHKlar aloqa kanallari birlashuvining mantiqiy chizmasi. Lokal tarmoqlarida ko‘pincha quyidagi asosiy uch topolo-giyadan biridan foydalaniladi: monokanalli, aylanma yoki yulduzsimon. Boshqa ko‘pgina topologiyalar shu uchtasidan kelib chiqadi. Tarmoq uzellarining kanalga kirish ketma-ketligini aniqlash uchun kirish uslubining o‘zi zarur.

Kirish uslubi — bu moddiy darajada uzellarni birlashtiruvchi ma’lumotlarni uzatish kanalidan foydalanishni belgilovchi qoidalar to‘plamidir. Lokal tarmoqlarida eng keng tarqalgan kirish uslublari Ethernet, Token-Ring, Arenet sanaladi. Tarmoq platalari moddiy qurilma bo‘lib, har bir SHK tarmog‘iga o‘rnatiladi va tarmoq kanallari bo‘yicha axborot uzatish hamda qabul qilishni ta’minlaydi.