Technological solutions and innovative digital tools

International scientific-online conference: INTELLECTUAL EDUCATION 
TECHNOLOGICAL SOLUTIONS AND INNOVATIVE DIGITAL TOOLS 
16 
http://interonconf.com
 
darajasini aniqlash, ularning jinoyat doirasidagi statusi va hokazolar kabi bir qator savollarga 
javob topishda qiyinchilik tug’diradi.
G.T.Yodgorovaning fikricha, ba’zi hollarda ayblanuvchilar o’z ayblarini bilsalar-da, lekin 
harakatlarining asl mohiyatini berkitishga yoki oqlashga uringan holda “fazilatli” motivlarni 
o’zlashtirib olishga harakat qiladilar – bu o’ziga xos psixologik muhofaza mexanizmining bir 
ko’rinishidir. Shuningdek, jinoyatchilarni o’zini – o’zi baholashining ikki jihati mavjud bo’lib:
a) o’zi uchun (“men”ga xos); b) o’zgalar va atrofdagilar, shu jumladan odil sudni chalg’itish, 
jazolash usullarini yumshatish maqsadidagi (ideal “men” uchun) axloqiy – psixologik 
funktsiyani ko’rish mumkin.
Qayta tiklangan ehtiyojlarning jinoiy xulq – atvorga o’tishida aniq hayotiy vaziyatning 
o’rni beqiyosdir. Chunki sub’ekt hayotiy vaziyatdan foydalanishdan harakat qilish bilan birga 
mavjud “faoliyatning ichki shart - sharoitlarini” o’zgartiradi. Biz motivatsiyaning bu 
jarayonida o’ziga xos uchlikni “ehtiyoj – shaxsiy ma’no - vaziyat”ni ko’rishimiz mumkin. 
Bu uchlikning o’zaro uyg’unligida faoliyat motivi “vaziyatga xos rivojlanuvchi motivatsiya” 
tarzida shakllanib boradi. Ushbu holat – kriminogen vaziyat deyiladi.
Shunday qilib, o`spirinlar tomonidan sodir etilayotgan jinoyatlarning psixologik
tahlilida quyidagi omillar: sub’ektga xos individual – psixologik, individual – tipologik 
xususiyatlar, uning dunyoqarashi, qadriyatlari o`spirinlarni kriminogen vaziyatga tushguniga 
qadar yashagan ijtimoiy – psixologik muhit katta ahamiyatga ega.
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining 2020-yil 10-
noyabrdagi “Yoshlar va voyaga yetmaganlar o‘rtasida jinoyatlar sodir etilishining oldini olish 
hamda huquqbuzarliklar profilaktikasi borasida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar 
to‘g‘risida”gi qarori.
2. S.L.Rebinshteyn. “Основы обшей психологии”. Москва, 2009. 
3. G.T.Yodgorova.Tarbiyasi qiyin guruhga mansub bolalar bilan ishlash. T.. 2007.
4. E.G‘.G‘oziev. Psixologiya (Yosh davrlari psixologiyasi). T., 1994.
5. E.G‘.G‘oziev. Umumiy psixologiya: darslik. I, II kitob. T., 2002. 
6.Internet saytlar: 
WWW.ziyonet.uz
   
WWW.qarshidu.uz
   
WWW.rppm.uz
 

---