Tdshu sharq filologiyasi va tarjimashunoslik fakulteti 4-kurs Arab-Fransuz guruhi talabasi

TDSHU Sharq filologiyasi va tarjimashunoslik fakulteti

4-kurs Arab-Fransuz guruhi talabasi

Olimova ( Isahanova ) Umidaning adabiyot nazariyasi fanidan yozgan essayi. Misrlik yozuvchi Najib Mahfuzning “O’zgalar uchun yasha” hikoyasi asosida BADIIY NUTQ tahlili.

Najib Mahfuzning O’zgalar uchun yasha” hikoyasi Najib Mahfuz ijodining eng yorqin namunasi hisoblanadi. Asar bir yigitning qalbi mehr muhabbati qudratining cheksizligini mdhi aks etadi. Asar qahramoni oddiy dehqon bola Abdurahmondir. U milliy an`analarning qiymatini qadrlaydigan o’z ukalariga mehribon rahmdil inson. U o’ta og’ir noinsoniy sharoitlarda o’zining ukalari va oilasini ota o’rnida ota bo’lib boqadi va tarbiyalaydi. Lekin o’zi uchun vaqt ajratishga toqati qolmaydi ish orqasidan quvib o’zligini unitadi. Bu hikoyada mashaqqatli hayot, og’ir kurash, mag’lubiyat va muvaffaqiyatsizliklar hikoya qilinishiga qaramasdan yangi ijodiy metod romanning kompazitsion qurilishi va tilida ham o’z ifodasini topgan. Asar tili uncha murakkab bo’lmagan holda sodda lo’nda tasvirlangan. Unda bir insonning javobsiz muhabbati ayanchli ahvoli tasvirlanib, deyarli barcha nutq uslublaridan foydalanilgan. Shunga qaramay, asar asosan yozuvchining badiiy uslubdan mohirona foydalanganligi tufayli, asar badiiy jihatdan boy hisoblanadi. Yana bir e’tiborga moyil jihati shundaki, asarda kitobxonni jalb qiladigan qahramonlar juda kam, ijobiy qahramonlar deyarli yo’q. Asarda Abdurahmonning ukasi ham salbiy qahramon emas menimcha. Negaki u akasi Abdurahmonni qo’shni qizga ko’ngil qo’yganini hali bilmagan edi. Asarda badiiy nutqga to’xtaladigan bo’lsak asarda personaj nutqi va muallif nutqi mavjud Personaj nuqti bu asarning asosiy nutqi hisoblangan Abdurahmonning nutqidir Masalan:

“Do‘stim, men juda muhim masala yuzasidan tashrif buyurdim. Sen bunga ko‘nasanmi yoki yo‘qmi, bilmadim... Ehtimol, men bu masala haqida so‘z yuritishga haqli emasdirman. Lekin baribir men masala qanday hal bo‘lishidan qat’iy nazar gaplashib olishim kerak...”

Asarda muallif nutqi esa quyidachadir u asarning kulminatsion nuqtalarini va asosiy o’rinlarimi egallaydi.

Kechqurunlari Abdurahmon bog‘iga kirib, undan zavq olishni xush ko‘rar edi. Bu uning odatiga aylangan edi. Abdurahmon aksariyat vaqtini uyida o‘tkazar, zarur kezlardagina ko‘chaga chiqar edi, xolos. 
U iliq sentyabr kunlarining birida boqqa kirib, tevarakka sinchkov ko‘z tashlagan ko‘yi, notekis yo‘lakcha bo‘ylab borardi. U gulzordagi gullarga ancha payt suqlanib termulgach, qo‘shni hovlini ajratib turuvchi tikanli sim to‘sig‘i oldidagi kresloga o‘tirdi. Kechki gazetani qo‘liga olib ko‘z yugurtira boshladi.

Asarda badiiy nutq asosan muallif nutqi bilan bog’liq asar asosan, muallif tilidan olingan bu esa asarni yanada jozibali qilgan.