Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

81 
3 - amaliy mashg’ulot. Loyiha uchun kerakli holat diagrammalarni ishlab 
chiqish (Use case, class va sequence diagrammalari)
 
Ishdan maqsad:
Berilgan loyiha uchun qo’yilgan tizim va funksional 
talablardan kelib chiqqan holda use case, class, sequence va boshqa mos holat 
diagrammalarini shakllantirish ko’nikmalarini hosil qilish. 
 
Ishni bajarish tartibi 
1.
StarUML dasturini ishga tushirish; 
2.
Loyiha uchun use case diagrammasini ishlab chiqish; 
3.
Berilgan loyihaning class diagrammasini ishlab chiqish 
4.
Loyihaning sequence diagrammasini ishlab chiqish 
UML (Unified modeling language) – ishlab chiqiladigan dasturiy ta’minotni 
tasniflash, visual tasvirlash, qurish vahujjatlashtirish uchun standart til hisoblanadi. 
UML tizimning strukturali va bog’langan ko’rinishlarini tasvirlashda ishlatiladi. 
Bunda UML ning turli ko’rinishdagi diagrammalaridan (asosan 9 ta diagramma 
mavjud) foydalaniladi. Ushbu diagrammalar orqali tizimda bajariladigan 
jarayonlarni visual tasvirlash va obyektlar orasidagi bog’lanishni ko’rsatish 
mumkin. 
Mazkur amaliy ishda biror bir tizimning umumiy strukturasi, use case, class 
va sequnce diagrammalrini yaratishini ko’rib o’tamiz. 
Use case diagram
– bu tizimdagi case lar va actor lar orasidagi bog’lanish 
diagrammasi bo’lib, bunda tizimning foydalanuvchilari va tizim tashkil etuvchi 
qismlari orasidagi bog’lanish tasvirlanadi. 
Class diagram
– bu turdagi diagrammada sinflar, interfeyslar, hamkorlik va 
ularning bog’lanishlari ko’rsatiladi. Bu diagramma tizimdagi mavjud sinflarni, 
ularning atributlari, metodalari va interfeys xususiyatlarini ko’rsatadi. 
Sequence diagram
– o’zaro munosabat diagrammasi bo’lib, bunda tizim 
tasjkil etuvchi modullari orasida o’zao bog’likliklar aniq ko’rsatiladi. O’z navbatida 
UML diagrammalridan “collobaration diagram” ham obyektlar yoki modullar aro 
o’zaro munosabatni ta’minlaydi va tizining dinamik ko’rinishda holatini ko’rsatib 
beradi.