Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Tizimli administratsiyalash. 
Linux foydalanuvchilarga komanda qatorida 
kanallar va filterlar qo'yish imkonini ham beradi. Kanallar bir dasturning 
xulosasini boshqa dasturga chiquvchi ma'lumot sifatida jo'natadi. Filterlar 
kanallarning bir ko'rinishi bo'lib, qaysiki kiruvchi ma'lumotlar patokini qayta 
ishlab,chiquvchi ma'lumotlar potokini qabul qladi. Filter boshqa dasturning 
xulosasini qayta ishlab, natijani o'zgartiradi. Filterdagi chiquvchi ma'lumot boshqa 
dastur uchun kiruvchi ma'lumot bo'ladi. Kanal va filterlar ba'zan aniq bir vazifani 
bajarish uchunbirgalikda ishlaydi. Masalan ma'lumotni tartiblab, bosmaga chqarish 
uchun uchta utilitadan foydalaniladi. 
Foydalanuvchilarning grafik interfeysi. 
X Window tizimi Massachuset 
texnalogiya universiteti tomonidan yaratilgan bo'lib, u asosan Linuxda 
foydalanuvchilarning grafik interfeysini ta'minlab beradi. X ni qo'llab quvatlovchi 
ishchi oyna yoki terminalda foydalanuvchi kompyuterda bir ishchi oynada bir 
nechta oynani ochishi, grafik ma'lumotlar bilan ishlashi, rasm chizishi, kino 
ko'rishi mumkin. 
X Window ikki qatlamga bo'linadi. Ishchi oyna menegeri va oyna (window) 
menegeri. Ishchi oyna menageri rasmga mo'ljallangan interfeys bo'lib, shell 
interpritatori orqali to'gri kelgan komandani terib manipulyatsiyalashning o'rniga, 
tizim dasturi bilan o'zaro aloqa qilgan holda kerakli dasturni ikonkasi orqali 
chaqirib olishni ta'minlaydi. 
Oyna (window) menegeri ishchi oyna menegeri ostida ishlab, dasturlarni 
ishga tushurish, dastur oynasini ochish, yopish imkoniyatini beradi. Microsoft 
Windows tomonidan kalit elementlari rangi o'zgartirilsa, X ostidagi oyna (window) 
menegeri oynaning umumiy ko'rinishini sozlab beradi (1.3-rasm): shuningdek biz 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
26 
oynaning umumoy ko'rinishini o'zgartrishimiz, virtual ishchi oynani sozlashimiz, 
menyu yaratishimiz va h.k. larni amalga ishirishimiz mumkin.
1.3-rasm.