Tayyorladi: Sultanov Alisher

Fan: Biznes va Tadbirkorlik

Tayyorladi: Sultanov Alisher

,,Stiv Jobs”

Butun dunyo tanigan Appl kompaniyaning asoschisi Stiv Jobs xaqiqiy daxo edi. Yoshligida ota-onasi hali ism ham qo’yilmagan bolani boshqa oilaga berib yuboradi. Uni Klara va Pol Djobslar boqib oladilar va Stiv Pol Djobs deb ism qo’yadilar. Klara hisobchi, turmush o’rtog’i Pol esa mashinist lavozimlarida mehnat qilishar edi. Stivning yoshligida otasi unga elektr asboblarini sochib, qaytadan yig’ishni o’rgatar edi. Bu qiziqish bolada o’ziga va kuchiga ishonch xissini uyg’otdi hamda elektronika bilan do’stlashga turtki bo’ldi. Stiv o’tkir aql-zakovat egasi bo’lishiga qaramasdan maktabda ta’lim olishga qiynalgan. Bir necha yillardan keyin Stiv Yuqori maktabga o’qishga kirib, u yerda o’zining bo’lajak hamkasbi ismi va qiziqishlari o’xshash Stiv Voznyak bilan tanishdi. O’qishni bitirib Stiv Voznyak o’zining yo’lini hp bilan bog’ladi. O’z ishini sevgan inson unga bor vaqtini va vujudini baxsh etadi. Shu singari Voznyak ham o’ziga shaxsiy komyuter yaratishga xarakat qilardi. Stiv Jobs esa bu yo’ldan ketmadi va do’sti ishlayotgan kompaniyaga emas “Atari” kompaniyasiga o’yinlarning grafik dizayneri sifatida joylashdi. Ammo qaxramonimizning g’ayrati tushib ketib, hammasini bir chetga surib, Hindistonga ko’ngil ma’rifatini va ruhiy xotirjamlikni izlab jo’nab ketadi. Bu orada Voznyak AQSH da qoladi va o’zining protatip shaxsiy kompyuterini ixtiro qiladi ammo kompaniya rad javobini beradi, bo’sh kelmagan Voznyak o’z do’sti ishlagan ATARI kompaniyasiga murojat qildi.Afsuski Atari ham uning ishini foydasiz deb rad etdi. Voznyak buni eslarkan shunday deydi odamlar yangi narsalardan doim shubxalanishgan, men yaratgan kompyuter ham bundan mustasno emasdi.

Voznyak kamsitilgan va tushkinlikga tushgan paytda bizning qaxramonimiz Hindistondan qaytdi. Jobsning birinchi ishi do’stini tushkinlikdan qutqarish va uni yo’lga solib yuborish bo’ldi. Stiv Voznyakga o’z muvofaqiyatlari va muvofaqiyatsizliklari xaqida gapirib berdi. Ular shu tun uzoq o’ylashishdi fikr almashishdi, shu tariqa o’zida kuch topgan Stiv shaxsiy kompaniya ochib, mustaqil ravishda ish boshlashga kelishishdi. Shunday qilib 1976 yilda 21 yoshlik Djobs Stiv Voznyak bilan birgalikda “Apple Computers” kompaniyasiga asos soladi. Ikkovlashib ular kompyuter industriyasida inqilob yasadilar. Iste’molchilar uchun mashinalarni kichikroq, arzonroq, tushunarliroq va hammabop qildilar. Birinchi maxsulot Voznyakning shaxsiy kompyuterlari bo’ldi. Shu tariqa Atari va hp ni muvofaqiyatli tarzda ortda qoldirishgandi. Bolalar kompyuterni apple 1 deb nomlashdi aynan shu maxsulot Jobsning yaxshi ko’rgan furgoni sotib yuborilgan edi. Shuni ortidan yigitlarning qo’liga naxt 1300$ kelib tushadi bu esa apple birinchi maxsuloti uhun juda ham muxim va foydali bo’ldi.

Agarda biror yangi narsa boshlayotgan bo’lsangiz uni ochiq osmon ostida boshlamaganingiz ma’qul. Apple jamosida biron bir tanlov yo’q edi shuning uchun ular Jobsning uy garajida ish boshlashdi. U paytlar Stiv ota-onasi bilan yashardi, ular qarshilik bildirmadi aksincha Klara Jobs o’g’lining jamosiga qo’shilib qong’iroqlarga javob berib turardi.

Apple I kompyuterlari 666$ 66 sent dan sotildi. Bu raqamlar o’z-o’zidan kelib qolmagandi uni Voznyak belgilagan edi. Ammo savdo uchun javobgarlik Jobsning bo’ynida edi. Kompaniya ishlab chiqarish uchun yangi vositalarga judayam zor edi. Bu bilan ham Jobsning o’zi shug’illandi. Barcha mablag’ bilan bog’liq masalalar va yurishlar faqatgina Jobsdan edi. Shunday paytlar bo’ldiki moliyaviy maanba topilmagani uchun Jobs barchasiga qol siltab, ishlab chiqarishni to’xtatish qaroriga kelgan edi. Jobs moliyaviy yordam qidirib barcha banklarga qo’ng’iroq qilib chiqdi ba’zida sutkalab vaqt oldi va bu vaqt oralig’ida qaxramonimiz umuman xonadan chiqmagan edi. Afsuski hammasi rad etaverdi umidlar qolmagan edi ammo Jobs kerakli odamni topishga erishdi u odam kompaniyani investri bo’ldi shundan so’ng kompaniya budjetiga 92000$ o’tkazildi. Kompaniyaning oshig’i olchi edi, jamoa o’sishdan mamnun edi. Jobs har bir g’oya amalga oshirilayotkanidan mag’rurlanardi.

Lekin hayot bir tekisa ketmaganidek 1980-yil Voznyak parvoz qilayotgan samalyot portlab ketadi. Lekin Voznyak tirik qoladi ammo u davolanishi kerak edi davolanish esa 2 yil vaqt oldi eng yomoni Voznyak amneziya bilan og’riydi u avval kim bo’lganini

Va nima ish qilganini eslay olmadi. Bu orada Stiv ishga qaytishga shoshilmadi. U yolg’on taxallusdan foydalanish ilmi bilan shug’illanishga qaror qildi. 1983-yilda va nixoyat u kompaniyaga qaytishga qaror qiladi va u yerda innavatsion loyixalar amalga oshirish rejalashtirilgan edi. Kompaniyaning pul aylanmasi kredit tizimida bo’lsada boshqaruv jamoasi o’zini xuddi boshliqdek no odatiy tutdi. Shunday qilib Stiv kompaniyaning shunchaki menejerlaridan biriga aylandi.

Stivning aloxida ta’kidlash kerak bo’lgan qobilyatlaridan biri boshqalarni ruxlantira olishidir, liderlik pozitsiyasiga intilar edi.

Jobs shu qadar ishga berilib ketar ediki ba’zan o’z ish xonasida tunab qolardi. Bundan maqsad esa ertalab ishga kelish uchun ketadigon vaqtni tejash bo’lgan. 1985-yil direktorlar kengashi Jobsning o’zini ishdan bo’shatishga qaror qiladi. Stiv bo’shagandan keyin ishlar chappasiga ketmayotkan edi chunki o’n ikki yil ustida ishlangan operatsion tizim kompaniyani oqimda ushlab tura oldi. Lekin vaqt o’tib kompaniya aksiyalari tushib keta boshlab muoammolar girdobida qola boshladi.

Bu vaqtda Stiv bekor o’tirmadi u o’zining yangi kompaniyasi NEXT ga asos soladi. 1996-yilning 20-dekabirida Apple kompaniyasi NEXT ni sotib oladi kelishuv narxi 429000000$ tashkil qildi. Bu shunchaki sotish bo’lmadi aynan shu yurish Jobsni Apple kompaniyasi bosh director lavozimiga qaytardi.

Stiv ishtan bo’shatilishi foydadan xoli bo’lnaganini o’ylardi aslida unga yanada kuchli bo’lib qaytish imkonini bergan. Shu tajriba omadga qaysi yo’l bilan borishni o’rgatdi.

Hozir inqilobiy Apple garajda ikki kishi bilan boshladi. Bir necha yil o'tgach, biz buni 2 milliard dollarlik 4000 dan ortiq ishchilari bo'lgan kompaniya sifatida bilamiz. Stiv nimani xoxlagan bo’lsa barchasiga erishib ulgurdi. Hozirda kompaniya butun dunyo bozorlari yetakchisi xisoblanadi. 2019-yilning birinchi kvartilida kompaniya daromadi 64 milliard dollrni tashkil qildi, va bu brendni bilmaydigon odamni uzi yo’q. Stiv Jobs va uning yigitlari xozirda odamlarning ayniqsa yoshlarning kunleriga aylangan.

Ular,nimani orzu qilsang va uning yo’lida bor kuchingni berib ishlasang orzuga albatta erishish mumkinligini isbotlashgan.