Tayanch tushunchalar

7-mavzu: Buyuk Britaniyada maxsus pedagogika va maxsus ta’limning rivojlanishi

Reja:

1. 
   Buyuk Britaniya haqida ma'lumotlar
   
2. 
   Angliyada maktab ta'limi
   
3. 
   Oliy ta’lim tizimi
   

TAYANCH TUSHUNCHALAR: Buyuk Britaniya, Angliyada maktab ta'limi, Londonda, Qirolichada passport va chinakam hukmronlik, Xususiy maktablar “public school”, GCSE (Umumta'lim ingliz tili umumiy sertifikati) yoki GNVQ (ingliz tili umumiy milliy kasbiy malakasi), Buyuk Britaniya va Islandiyadagi maktablar, Bitlz, Garri Potter, Jeyms Bond va chipslar.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   A.A. Xoliqov “Angleyada pedagogik fikr taraqqiyoti”-T, 2018 y.
   
2. 
   V.S. Choudhapi. Issues in Advaances in Education. Angleya, 2016.
   
3. 
   Conference of ministers of Education and fhose nesponsible for economic planning in Africa member states. Final Report Paris: UNESCO, 2017.
   

Hozirgi kunda Buyuk Britaniya biroz orqa planga o’tgan bo'lsa-da, ammo haligacha boshqa davlatlar orasida muhim o'rinni egallaydi. "Birlashgan Qirollik" iborasini eshitganimizda, birinchi bo'lib Bitlz, Garri Potter, Jeyms Bond va chipslar esga tushadi. Biz ushbu ajoyib davlatning tarixi, madaniyati va turmush tarzi haqida 12 ta qiziqarli ma'lumotlarni to'pladik.

1. 
   Nafaqat Angliya
   

Ajablanarlisi shundaki, Buyuk Britaniya va Angliya bir xil nom emasligini hamma ham bilmaydi. Birlashgan Qirollik bir vaqtning o'zida 4 ta davlatni birlashtirgan unitar davlatdir: Shotlandiya, Angliya, Uels va Shimoliy Irlandiya.

2. 
   Qarama qarshi harakat
   

Aynan Angliyada chap tomondan harakatlanish boshlangan va hanuzgacha mavjud.

3. 
   Eng keng tarqalgan ism
   

Buyuk Britaniyada eng keng tarqalgan ism Jon Smitdir. Eng sodda hisob- kitoblarga ko'ra, bunday ism va familiyaga ega odamlar soni 300 mingdan oshadi.

4. 
   Daydi tulkilar
   

Londonda deyarli daydi mushuk va itlar yo'q, ammo tulkilar bor. Ushbu hayvonlar ko'plab shahar parklarida chiqindi bilan ovqatlanib yashaydilar. Ushbu hayvon bilan uchrashish yaxshi oqibatga olib kelmaydi: tulkilar quturishni tashuvchisi.Ko'pincha bu hayvonlar ovqat izlash uchun kvartiralarga va uylarga kirib olishadi.

5. 
   Britaniya oshxonasi
   

Bu yer taomlar xilma-xilligi va murakkabligi bilan farq qilmaydi. Britaniya oshxonasining asosiy maxsulotlari go'sht, non va kartoshka hisoblanadi. Ehtimol, shu sababli, ushbu mamlakat aholisi orasida semirib ketgan odamlar foizi juda ko'p.

Britaniya oshxonasi eng bemaza oshxonalardan biri hisoblanadi. U juda oddiy, ammo,xayriyatki, mustamlaka davlatlardan olingan taom an'anaviy taomlar ro'yxatini boyitdi. Masalan, ingliz yoshlari, hind yoki xitoy oshxonasining odatiy taomlari Britaniya oshxonasiga tegishli deb hisoblaydilar. Qiziqarli fakt: eng taniqli oshpazlar va oshpazlik dasturlarining yetakchi namoyandalari - Jeymi Oliver va Gordon Ramsay Buyuk Britaniyada tug'ilishgan va yashaydilar.

6. 
   Qirolichada passport va chinakam hukmronlik yo’q. Britaniya toji paydo bo'lganiga bir necha asrlar bo’ldi, ammo hozir u avvalgi qiymatini yo'qotdi. Yo'q, malika nafaqat delegatsiyalar bilan sayohat qilib, muhim tadbirlarda ishtirok etadi. Shuningdek, u pasport berish, vazirlarni tayinlash,litsenziyasiz avtomobil haydash va hatto urush e'lon qilishi mumkin. Biroq,oxirgi holatda bosh vazir bunga yo'l qo'ymasligi mumkin.
   

Buyuk Britaniya Qirolichasida pasport yo'q, chunki ushbu hujjat monarx nomidan beriladi. Aytgancha, bu qirollik oilasining qolgan qismiga taalluqli emas - ularning pasportlari bor.

7. 
   Birinchi metro
   

6 kilometr uzunlikdagi birinchi metro 1863 yilda Londonda ochilgan.

8. 
   Eng qisqa aviareys
   

Shotlandiyadagi Vestra va Papa Vestra orollari orasidagi parvoz atigi 1 daqiqa 14 soniyani tashkil etadi.

9. 
   Londonga Rimliklar asos slogan
   

Rim bosqinchilari shaharga miloddan avvalgi 43-yilda asos solishgan. Ular shaharni Londinium de bnomlashgan.

10. 
    Qat’iy maktab ta’lim tizimi
    

Xususiy maktablar “public school”, bepul maktablar esa “state school” deb nomlanadi. Ammo hamma joyda maktab formasi talab qilinadi. Darsdan qochish ota-onalarni jinoiy javobgarlikka tortishga qadar qattiq jazolanadi.

Bolalar maktabda 5 yoshdan 16 yoshgacha o’qishadi. Ammo universitetga kirish uchun yana ikki yil qo'shimcha o’qish kerak.

Aytgancha jismoniy jazo davlat maktablarida qo'llanilgan. Xususiy maktablarda bu amaliyot davom etdi.

11. 
    Chiniqqan britaniyaliklar
    

Buyuk Britaniyaning iqlimini ayovsiz deb bo’lmaydi. U yerdagi harorat kamdan-kam hollarda noldan pastga tushadi. Yuqori namlik tufayli nol harorat -10 darajadek his qilinadi.

Biroq,bolalarni qavat-qavat kiyintirish odatiy hol emas. Isitish tizimi ko'pincha tejash maqsadida yoqilmaydi, shuning uchun inglizlar juda sovuqqa chidamli.

12. 
    Britaniyaliklar choyni xush ko’rishadi
    

Taxminiy hisob-kitoblarga ko'ra, Buyuk Britaniyada kuniga 165 million stakan choy ichiladi.

Angliyada maktab ta'limi:

Buyuk Britaniyada ta'lim tizimi asrlar davomida shakllangan qat'iy sifat standartlari bilan ajralib turadi. Bu yerda 5 yoshga to'lgan va 16 yoshga to'lgunga qadar davom etadigan fuqarolar uchun ta'lim majburiydir. Ta'lim tizimi ikki sektordan iborat: davlat (erkin ta'limni ta'minlaydi) va xususiy (pullik ta'lim muassasalari, xususiy maktablar). Buyuk Britaniyada ikkita ta'lim tizimi mukammal birlashadi: biri Angliya, Shimoliy Irlandiya va Uelsda, ikkinchisi esa Shotlandiyada qo'llaniladi.

Angliya maktablari:

Turli kataloglar va axborot manbalari ingliz maktablarini tasniflashda turli mezonlardan foydalanadi.

Yatili maktablar Angliyada eng keng tarqalgan. Bunday maktablarda o'quvchilarga asosiy fanlar o'qitiladi va maktab bilan yashaydi.

Talabalar yoshiga qarab quyidagi maktab turlari ajratiladi:

To'liq davr maktablari 2-18 yoshdagi bolalar uchun mo'ljallangan. Maktabgacha ta'lim muassasalari (bolalar bog'chalari va bolalar bog'chalari) - 2-7 yosh bolalar uchun. Ular o'qish, yozish, hisoblashni o'rgatishadi, bolaning o'yin taraqqiyotiga e'tibor berishadi. Ko'pincha ular o'rta maktab o'quvchilari uchun (2 yosh 9 oylikdan 4 yoshgacha) hisoblab chiqilgan.

Kichik maktablar. O'rta maktab o'quvchilari uchun maktablar 7-13 yoshli bolalar uchun mo'ljallangan. Bolalar umumiy imtihon topshirish uchun imtihon topshirgan turli fanlardan dastlabki tayyorgarlikdan o'tadilar. Ushbu imtihonni muvaffaqiyatli topshirish bilan faqatgina o'rta maktabda qo'shimcha ta'lim olish mumkin.

Boshlang'ich maktablar 4-11 yoshdagi bolalarni o'rgatishadi, ularni SAT imtihonlariga tayyorlashadi, u 2 bosqichda, 2-chi va 6-chi sinflarda topshiriladi. Ikkinchi imtihon natijasiga ko'ra, bola o'rta maktabga kiradi.

Katta maktablar - 13-18 yoshli o'smirlar o'qiydigan katta maktab o'quvchilari uchun mo'ljallangan maktab. Ushbu maktabda dastlabki ikki yillik o'qish GCSE imtihonini topshirishga qaratilgan. Keyinchalik ikki yillik o'quv dasturi: Xalqaro bakalavr (yoki A-Level).






O'rta maktab 11 yoshdan katta bolalarga ta'lim berish uchun mo'ljallangan.

Grammatika maktabi 11 yoshdan oshgan bolalarga ta'lim beradi, ammo chuqurroq dastur. Ushbu maktablarda o'quvchilar universitetga kirish uchun zarur ingliz tili (ingliz tilida oltinchi shakl) olishadi.

Quyidagi maktablar gender jihatidan ajralib turadi:

Aralash maktablarda har ikkala jinsdagi bolalar ham o'qitiladi. Qiz bolalar uchun maktablarda - faqat qizlar, o'g'il bolalar maktablarida, faqat bolalar.

Maktabgacha ta'lim muassasalari

Maktabgacha ta'limni Buyuk Britaniyaning fuqarolari davlat va xususiy maktablarda olishlari mumkin. Ko'pgina bolalar 3-4 yoshgacha mo'ljallangan bolalar bog'lariga boradilar.

Tayyorgarlik ta'limi

Maxsus maktablar 4-5 yoshdan boshlab boshlang'ich yoki tayyorgarlik sinflarida bolalarni qabul qiladi. Chet ellik talabalar 7 yoshida maxsus maktabga, so'ngra 11-13 yoshda bir maktabning o'rta sinflariga o'tishadi.

Boshlang'ich ta'lim

Boshlang'ich maktablar 5 yoshga to'lgan bolalarga mo'ljallangan. 11 yoshida talabalar o'sha maktabda kollej yoki o'rta maktabga boradilar.

O'rta maktab ta'limi

16 yoshgacha bo'lgan bolalar uchun o'rta ta'lim majburiydir. Xususiy-davlat va xususiy maktablarda 11-16 yoshdagi bolalar o'qitiladi, undan keyin GCSE (Umumta'lim ingliz tili umumiy sertifikati) yoki GNVQ (ingliz tili umumiy milliy kasbiy malakasi) bo'yicha professional sertifikat bo'yicha umumiy sertifikat beriladi. Ko'p xorijiy bolalar ingliz umumta'lim maktablariga (asosan maxsus maktab-internatlarda) 11-13 yoshlar mobaynida o'qishga kiradi. Britaniya maktablari ijodiy, o'ziga ishonchli, mustaqil shaxsni shakllantirishga intiladi. Bolalar turli mavzularda o'qiydilar, keyin imtihondan o'tishadi - umumiy kirish imtihoni. Agar imtihon muvaffaqiyatli topshirilsa, u katta maktabga kirishi mumkin. 14 yoshdan 16 yoshgacha bo'lgan bolalar imtihon topshirishga

tayyorgarlik ko'rishadi (7-9 ta asosiy fanlar bo'yicha), ular asosida O'rta maxsus ma'lumotnoma (O'rta maxsus ma'lumotnoma).

Angliya esa o'z sog'lig'i va oilasi uchun jiddiy bo'lgan mustaqil fuqarolarni tayyorlaydi. Ammo inglizlar uchun poyabzal va kiyimlarni britaniyalik nogironlar emas, balki Osiyo poyabzallari va tikuvchilar tikishadi.

Xo'sh, biz qanday dasturni amalga oshirmoqdamiz? Ba'zi britaniyalik o'rtoqlarning fikriga ko'ra, maktabni odatda majburiy ta'lim dasturini minimallashtirib, qiziqish klubiga aylantirish kerak. Bolalarga o'zlari yoqtirgan narsalarni qilishlariga ruxsat bering! Bu biz intilayotgan narsami? ..

Keng o'qituvchi Yosh avlodning salomatligi yildan-yilga yomonlashayotgan va rivojlanishida nuqsonlari bor bolalar ko'payib borayotgan bir sharoitda, o'qituvchilar har xil toifadagi bolalar bilan ishlash imkoniyatiga ega bo'lish uchun o'z malakalarini oshirishlari kerak, degan fikr mavjud. Va ideal - har bir o'qituvchini va defektolog sifatida tayyorlash. Ammo bu har xil narsalar! U erda umumta'lim maktabining o'qituvchisi va defektolog-o'qituvchi bor, ular turli mutaxassislar. Bunday holda, albatta, har bir o'qituvchi defektologiya asoslarini bilishi kerak, bu juda mantiqan. Bizning amaliyotimizda bolaning alohida ta'lim ehtiyojlari bo'lishi mumkinligini barchamiz tushunishimiz kerak. Aytgancha, bu juda keng tushuncha - bu rus tilini bilmaydigan muhojirlarning bolalari va xavf guruhidagi bolalar - giyohvandlar, bezorilar, shpallar va nogiron bolalar.

Shunday qilib, har bir o'qituvchi muammoning qanchalik murakkabligini tushunishi kerak. Ikki hafta ichida hayot davomida tuzatib bo'lmaydigan narsalarni tuzatishga urinmang, hatto undan bunday natijalar talab qilinsa ham. O'qituvchi o'z qobiliyatlarini sinchkovlik bilan baholashi, turli xil bolalar bilan ishlashni, qanday usullardan foydalanish kerakligini, nima kerak va nima bo'lganda ham qilmaslik kerakligini bilishi kerak, shuningdek malakasi etarli bo'lmasa qaysi mutaxassisdan yordam so'rash kerakligini bilishi kerak. .

Buyuk Britaniya va Islandiyada qanday ajoyib maktablar borligi haqida tashvishlanmaydilar, lekin dars boshida stol ostiga o'tirgan va u erdan chiqarib yuborolmagan o'quvchi bilan nima qilish kerak.

ANGLIYA TA’LIM TIZIMI

Angliyada umumiy o’rta ta’lim barcha bolalar uchun 5 yoshdan 16 yoshgacha. O’quv yili esa sentyabrdan to iyulgacha davom etadi va 3 trimestrga bo’linadi:

Kuzgi trimestr: sentyabrning boshidan dekabrning o’rtalarigacha. U shuningdek Michaelmas Term (Mikelmes term) nomi bilan ataladi (xususiy maktablarda).

Bahorgi trimestr: yanvarning boshidan martning o’rtalarigacha yoki so’ngigacha (pasxa bayramlari vaqti bilan bog’liq). U shu bilan birga Lent Term (Lent term) nomini olgan.

Yozgi trimestr: aprelning boshidan yoki o’rtasidan iyulning o’rtalarigacha.

Har trimestrning o’rtasida qisqacha ta’til ( u half term (xaf term) deb ataladi) rejalashtirilgan bo’lib, oktyabrning oxirida boshlanadi, shu kabi fevralning o’rtasi va mayning oxirlariga tug’ri keladi.

Angliyada ikki tipdagi maktablar mavjud: davlat maktablari va xususiy maktablar.

DAVLAT MAKTABLARI

Davlat maktablari davlat tomonidan ta’minlanadi va mahalliy ta’lim muassasalari tomonidan boshqariladi. Ammo ko’pgina davlat maktablari shu bilan birga xususiy ta’minot manbalarini topishga harakat qilishadi. Bunday holatda ular dotastiya maktablari deb ataladi. Davlat maktablarida ota- onalar o’qitish uchun hech narsa to’lashmaydi. Boshqacha aytanda, o’rta ta’lim (11 yoshdan) barcha uchun majburiy bo’lib, bu bolalarning bilim saviyasi va qobiliyatidan qat’i nazar, ularning qabul qilinishini bildiradi. Bunday maktablarda asosan aralash, ya’ni ug’il va qiz bolalar birga o’qitiladi. Shunta qaramasdan, qobiliyatli bolalar uchun maktablar bo’lib, ular imtihon natijalari asosida tanlab olingan va deyarli alohida o’qitish maktablariga ega. Hamma davlat maktablari kunduzgi, ya’ni maktab hududida yashashga mo’ljallanmagan.

Milliy dastur davlat tomonidan ishlab chiqiladi va barcha maktablar uchun majburiydir. Ko’pchilik xususiy maktablar milliy ta’lim dasturiga amal

qilishadi,lekin fanlarni o’qitishda o’zgartirish huquqiga ega. Milliy dasturga quyidagi fanlar kiradi: ingliz tili, texnologiya va dizayn, geografiya, matematika, informatika, musiqa, tabiatshunoslik, chet tillari, san’at, jismoniy tayyorgarlik, tarix.

Milliy dastur 4 bosqichga bo’linadi va «Bosqichlar» deb ataladi, bu bolaning yoshiga bog’liq:

5-7 yoshdagi (1-bosqich) bolalar milliy bosqichdagi barcha fanlar o’rgatiladi/

7-11 yoshdagi (2-bosqich) bolalar chet tillaridan boshqa barcha fanlarni o’rganadilar.

14 yoshdagi (3-bosqich) bolalar quyidagi majburiy fanlarni o’rganadilar: matematika, ingliz tili tabiatshunoslik, chet tili, texnologiya. Ular qo’shimcha hech bo’lmaganda bitta ijtimoiy fanni o’rganishlari kerak: geografiya yoki tarix, shuningdek, san’at bo’yicha biror fanni: san’at, jismoniy tarbiya yoki musiqa. Maktab jadvali bo’yicha bolalar xohishlariga qarab barcha ijtimoiy va san’at fanlarini o’rganishlari mumkin.

16 va undan katta yoshda topshiriladigan davlat imtihonlari

GCSE - General Certificate of Secondary Education. 10-o’quv yilini boshlovchilar va may/iyun imtihonlari bilan 11-o’quv yilini yakunlovchilar uchun

Ballar tizimi: «A»dan «G» gacha («U» - o’tib bo’lmaydigan ball). Agar bola «A» level kursidan ko’proq fan o’rganishni istasa, u GCSE imtihonlarida shu fan bo’yicha «S»dan past ball olmasligi kerak.

«GCSE» imtihonlari uchun 10 tagacha fanlarni tanlash mumkin, lekin o’rtacha 6 ta fan topshiriladi.

GCE «A» Level - General Certificate of Education Advanced Level. Oliy o’quv yurtlariga kiruvchilar uchun, 12-o’quv yilini boshlovchilar va 13-o’quv yilini may/iyundagi imtihonlar bilan yakunlovchilar uchun 2 yillik kurs. Ballar tizimi: «A» dan «Е» gacha, GCSE darajasida imtihon topshirishda «N» balli tenglashtiriladi. «U» - o’tib bo’lmaydigan ball.

Imtihonlar topshirish uchun 1, 2 yoki 3 (ba’zan xatto 4) fan tanlanadi.

«AS» Level — 1 yillik kurs. Natijalari «A» level 1/2 ballariga tenglashtiriladi

Barcha yuqorida ko’rsatilgan imtihonlarning natijalari avgustning uchinchi haftasida e’lon qilinadi.

Keyingi ta’lim

Keyingi ta’lim (studentlarning) 16 va undan katta yoshdagi talabalarning oliy o’quv yurtlariga kirish uchun jadal tayyorlaydigan turli kurslarda o’qishlariga mo’ljallanadi. Bunday ta’lim turli fanlar bo’yicha tayyorlaydigan, texnika va tijorat fanlarining eng quyi darajadan boshlab, to yo’naltirilgan kurslargacha, biznes sohasida, ma’muriyatchilik va xo’jalikning nufuzli doiralarida yuqori malakali xodimlar tayyorlashga yo’naltiradigan «keyingi ta’lim» kollejlarida bo’lishi mumkin. Shuningdek, o’qishning davomi nokasbiy yo’nalishdagi kurslarda ham bo’lishi mumkin. Ularga ixtisoslashtirilgan GCSE va «A» level kurslari ham tegishlidir. Kunduzgi o’qish kurslariga qo’shimcha tarzda o’qishni ish bilan birga olib boruvchilar uchun qator sirtqi va kechki kurslar ham mavjud. «Keyingi ta’lim» kollejlari tijorat va ishlab chiqarish korxonalari bilan chambarchas bog’langan va asosan ishchilar ixtisosligi bo’yicha kadrlar tayyorlaydi, ammo «keyingi ta’lim»ning ko’p kollejlari oliy o’quv muassasalari bilan chambarchas bog’liqdir. Bu kollej talabalariga oliy ma’lumot olishlari uchun universitetda o’qishni davom ettirishlariga imkon beradi.

Oliy ta’lim

Oliy ta’lim «A» 1eve1dan yuqori darajadagi ta’limning har qanday turini o’z ichiga oladi. Bunday ta’lim universitetning turli kurslarida, kollejlarda, oliy ta’lim institutlarida (shu jumladan pedagogika institutlari), shuningdek, keyingi ta’lim institutlarida ham bo’lishi mumkin. Hozirgi vaqtda Buyuk Britaniyada 89 ta universitet mavjud (shu jumladan oliy ta’limning 1992 yildagi Aktiga muvofiq tashkil etilgan 39 ta «yangi» universitetlar ham) bo’lib, ular sobiq politexniklarga o’z fanlari bo’yicha daraja berishga va universitet nomini olib yurishga yo’l beradi.

Universitetga kirish

Universitetlar va kollejlarga barcha rasmiy talablar UCAS (Universities and Colleges Admission Service) - oliy ta’limning Britaniya universitet va kollejlariga agentlik kabi harakatdagi markaziy organi orqali uzatiladi. UCAS savollarni






sentyabrning boshlari va dekabrning o’rtalarida bo’lgan oraliqda, oliy o’quv muassasalarida o’qishga keyingi yilning oktyabridan qabul qiladi. Kechikkan talablar 30 iyungacha uzatilishi mumkin, lekin bu davrda OO’Yularida bo’sh joylar anchagina qisqaradi va OO’Yularining tanlovi cheklanadi.

Abiturient turli universitetlardan ko’pi bilan 6 kursni tanlaydi va ularni UCAS qayd qiladigan shaklda ko’rsatib beradi. Afzalliklar tartibi belgilanmaydi.

UCAS dagi har bir talab detallar qaydnomasi shaklida kompyuterga kirgiziladi va talablar nusxalari unda ko’rsatilgan universitetlarga jo’natiladi.

Hap qaysi universitet rasmiy talabni qarab chiqadi va abiturientni suhbatdan o’tishga chaqirishi mumkin, shundan keyin universiteta taklif etish haqida qaror qabul qiladi.

Odatda bunday taklif «shartli» bo’ladi va bu shartlar har yili avgustning uchinchi haftasida e’lon qilinadigan «A» level imtihonlarining natijalari hisoblanadi.

UCAS abiturientlarga qaror va har bir tanlangan universitetning o’tish b alini e’lon qiladi.

Qachonki tanlangan universitetlar o’zlarining qarorlarini e’lon qilsalar, abiturient ko’pi bilan ikkita taklifni tanlashi mumkin. Takliflardan biri asosiy va ikkinchisi esa «har ehtimolga qarshi» bo’ladi.

«A» level imtihonlarining natijalari e’lon qilinganda, (avgustning uchinchi haftasida) universitetlar abiturient qabuli haqida yakuniy qaror qabul qiladilar.

«A» level imtihonlari bo’yicha kerakli ballarni to’plagan barcha abiturientlar universitetga qabul qilinishlari shart.

«A» level imtihonlarida etarli ball yig’olmagan abiturientlar universitet ixtiyori bilan unga qabul qilinishi mumkin.

Tanlangan universitetlardan taklif olmagan yoki kech (1 iyuldan so’ng) murojaat qilgan abiturientlar keyingi tanlov bosqichida qatnashishlari mumkin. Bu bosqichda UCAS mavjud o’rinlar haqida abiturientlarga axborot beradi va abiturient bunday universitetlar bilan mustaqil muzokaralar olib borishi mumkin.

Nazorat savollar:

1. 
   Buyuk Britaniya haqida ma'lumotlar haqida ma’lumot bering.
   
2. 
   Angliyada ta’lim tizimini yoritib bering.
   
3. 
   Angliya davlat maktablarida milliy dastur qanday fanlarni qamrab oladi?
   

5. 
   Xo'sh, biz qanday dasturni amalga oshirmoqdamiz?
   
6. 
   Bolalarga o'zlari yoqtirgan narsalarni qilishlariga ruxsat bering! Bu biz intilayotgan narsami?
   
7. 
   Buyuk Britaniya va Islandiyada qanday ajoyib maktablar borligi haqida tashvishlanmaydilar nima uchun ?
   

Umumiy ta’lim yo’nalishidagi uch yillik ta’lim litseylarida quyidagi fanlar o’qitiladi: adabiyot tarixi, ona tili va adabiyoti, lotin tili, chet tili (ingliz, nemis, ispan, italyan tillari bo’lishi mumkin), tarix, geografiya, Fransiya ekonomikasi.

Xuddi shu 3 yillik bosqichli texnik litseylarda uning yo’nalishlariga qarab matematika, fizika, ximiya hamda boshqa tabiiy fanlar o’qitiladi. Shunisi diqqatga sazovorki, o’quvchining bu bosqichda chet tillarni o’rganishiga katta e’tibor beriladi. Talab, o’qishni tugatgach, o’quvchilar kamida 2 ta chet tilini mukammal bilishlari kerak.

O’quvning bu bosqichini guvohnoma bilan tugallagan o’quvchilar oliy maktab sanalmish institutlar va universitetlarga imtihonsiz kirish imkoniyatiga ega bo’ladilar.

Lekin hamma oliygohlarga ham imtihonsiz kirib bo’lmaydi. Talabalar oliy pedagogika instituti, politexnika instituti, oliy ma’muriy maktablarga kirish imtihonlari bilan qabul qilinadilar, ularning shu kasbga moyilligi ham alohida sinab ko’riladi.