Tayanch konspekt

Mos keluvchanligi - bir xil sharoitlardagi ulchashlarning natijalarini bir-biriga yakinligini bildiruvchi sifat mezoni. Odatda, ulchashlarning mos keluvchanligi tasodifiy xatoliklarning ta`sirini ifodalaydi.

Kaytaruvchanlik - ushbu mezon xar xil sharoitlarda (turli vaktda, xar xil joylarda, turli usullarda va vositalarda) bajarilgan ulchashlarning natijalarini bir-biriga yakinligini bildiradi.

o’lchash xatoligi - ulchash natijasini chinakam (xakikiy) kiymatdan chetlashuvini (ogishuvini) ifodalovchi ulchashning sifat mezoni.

O`lchash xatoliklari

o’lchash xatoliklari turli sabablarga kura turlicha kurinishda namoyon bulishi mumkin. Bu sabablar katoriga kuyidagilarni kiritishimiz mumkin:

• 
  ulchash vositasidan foydalanishda uni sozlashdan yoki sozlash darajasini siljishidan kelib chikuvchi sabablar;
  
• 
  ulchash ob`ektini ulchash joyiga (pozitsiyasiga) urnatishdan kelib chikuvchi sabablar;
  
• 
  ulchash vositalarining zanjirida ulchash ma`lumotini olish, saklash, uzgartirish va tavsiya etish bilan boglik sabablar;
  
• 
  ulchash vositasi va ob`ektiga nisbatan tashki ta`sirlar (temperatura yoki bosimning uzgarishi, elektr va magnit maydonlarining ta`siri, turli tebranishlar va x-olar)dan kelib chikuvchi sabablar;
  
• 
  ulchash ob`ektining xususiyatlaridan kelib chikuvchi sabablar;
  
• 
  operatorning malakasi va xolatiga boglik sabablar va shu kabilar.
  

o’lchash xatoliklarini kelib chikish sabablarini taxlil kilishda eng avvalo ulchash natijasiga salmokli ta`sir etuvchilarini aniklash lozim buladi.