Tayanch konspekt

Mos kelish usuli - ulchov bilan takkoslash usulining turi. ulchanayotgan kattalik bilan ulchov orkali yaratilgan kattalikning ayirmasini shkaladagi belgilar yoki davriy signallarni mos keltirish orkali utkaziladigan ulchash. Masalan, kalibr yordamida val diametrini moslash.

Xar bir tanlangan usul uz usuliyatiga, ya`ni ulchashni bajarish usuliyatiga ega bulishi lozim. ulchashni bajarish usuliyati deganda, ma`lum usul buyicha ulchash natijalarini olish uchun belgilangan tadbir, koida va sharoitlar tushuniladi.

O`lchash vositalari va ularning turlari

Ma`lumki, ulchashni biror bir vositasiz bajarib bulmaydi.

o’lchash vositasi deb ulchashlar uchun kullaniladigan va me`yorlangan metrologik xossalarga ega bulgan texnikaviy vositaga aytiladi.
o’lchash vositalarining turlari xilma-xil. Ular sodda yoki murakkab, anikligi katta yoki kichik bulishi mumkin. ulchash vositalari me`yorlangan metrologik xossalarga ega bulishlari lozim va bu metrologik xossalar davriy ravishda tekshirilib turiladi. ulchash amalida ulchanayotgan kattalikning kiymati tugri aniklanishi aynan mana shu ulchash vositasining tugri tanlanishiga va ishlashiga boglik.

o’lchash vositalarining namoyondalari sifatida kuyidagilarni keltirishimiz mumkin:

0. 
   ulchovlar;
   
1. 
   ulchash asboblari;
   
2. 
   ulchash uzgartkichlari;
   
3. 
   ulchash kurilmalari;
   
4. 
   ulchash tizimlari.
   

o’lchovlar - keng tarkalgan ulchash vositalaridan xisoblanadi.

o’lchov deb, kattalikning anik bir kiymatini xosil kiladigan, saklaydigan ulchash vositasiga aytiladi. Masalan, tarozi toshi, elektr karshiligi, kondensatori va shu kabilarni ulchovlarga misol kilib olishimiz mumkin.

o’lchovlarning xam turlari va xillari kup. Standart namunalar va namunaviy moddalar xam ulchovlar turkumiga kiritilgan.