Tayanch iboralar va tushunchalar

Qaytish qirrali yoyiladigan chiziqli sirtlar. Torslar 

Ta'rif.

 Biror fazoviy egri chiziqqa urinib o'tuvchi chiziqlar to'plamidan hosil bo'igan sirt 

qaytish  qirrali  sirt  deb  ataladi.  Qaytish qirrali sirtlar torslar deb ham ataladi. Bunda, 

fazoviy  egri  chiziq  sirtning  yo'naltiruvchisi,  urinma  chiziqlar  esa  uning  yasovchilari 

bo'ladi (16-rasm). 

 

Vint sirtlar 

  

Ta'rif.

    Biror  chiziqning  vintsimon  harakati    natijasida    hosil  bo’lgan  sirt 

vint sirti deyiladi                                               

Vintsimon  harakatlanuvchi  chiziq  sirtning  yasovchisi  bo'ladi.  Yasovchining  bir 

marta to'la aylanishida bosib o'tgan h masofa vint sirtining qadami deb ataladi. 

 

                                                 

 

---

16-rasm 

17-rasmda   

o'q 

chizig'i  va  u  orqali  o'tuvchi  tekislikda  yotgan 

l 

egri  chizig'i  berilgan. 

Rasmda  bu  yasovchining  vintsimon  harakati  natijasida  hosil  bo'lgan  θ  vint  sirtining 

chizmasi tasvirlangan. To'g'ri chiziqning vintsimon harakati natijasida hosil bo'igan vint 

sirtlari 

gelikoid deb 

yuritiladi. 

Vint sirtining yasovchisi( to'g'ri chizig') uning aylanish o'qini kesib o'tsa, yopiq, 

kesmasa ochiq vintsimon sirtlar (gelikoidlar) hosil bo'ladi. 

Yasovchi  to'g'ri  chiziq  vint  sirtining  o'qiga  parpendikulyar  bo'lsa,  to'g'ri  va 

perpendikulyar  bo'lmasa,  og'ma  vintsimon  sirt  (gelikoid)  deyiladi.  18-rasmda 

yo'naltiruvchilar  sifatida  i 

o'q 

chiziq,  m  vint  chizig'i  va  yo'naltiruvchi  konus  sirt 

berilgan.